DİN FELSEFESİ/ 1. ÜNİTE /ÖZET NİTELİĞİNDE SORU- CEVAP ÇALIŞMASI

DİN FELSEFESİ/ 1. ÜNİTE /ÖZET NİTELİĞİNDE SORU- CEVAP ÇALIŞMASI

S1 ) Dinin insan ve insanlık tarihi açısından önemi nedir ?

C1)Din, bilim ve sanat gibi temel insani kurumlardan biridir. Hatta dinin tarihi, bilim veya sanatın tarihinden daha eskidir. Felsefenin din üzerinde düşünmesi, felsefenin kendisi kadar eskidir

S2) Din felsefesini basit olarak nasıl tanımlarız ?

C2) Din üzerinde felsefi olarak düşünmek, dinin kendisini, çeşitli görüntülerini veya türlerini, temel kavramlarını, iddialarını felsefenin eleştirisel, tutarlı, sistemli ve akılsal incelemesinin konusu yapmaktır

S3) Gelişmiş bir din nasıldır ?

C3) Gelişmiş bir din, inançlarımız, davranşılarımız, ve duygularımızla ilgili önemli iddialarda bulunur. Eşyanın en son kaynağı, evreni yöneten güç, nihai amacı ve insanın evrendeki yeri ile ilgili açıklamalara sahiptir. Tanrıyı, insanlardan neyi talep ettiği, insanların onunla nasıl temas kurabileceği belirtir, insani hastalıklar konusunda teşhis koyar, kurtarmak için çareler teklif eder

S4) Bir “şeyin felsefesi” terkibinde birinci ve ikinci terim neyi ifade eder ?

C4) Birinci terim bir alanı, ikinci terim bakış tarzını dile getirir

S5) Din felsefesi yapmanın tarzı nedir ?

C5) Din felsefesi yapmak,  dinin temel iddialarını hakkında Rasyonel, objektif, şümullü ve tutarlı bir düşünmek ve konuşmaktır

S6) İslam filozofları ve bir çok düşünüre göre din ve felsefe ilişkisi nasıldır ?

C6) Başta Farabi, İbni Sina, İbni Rüşd gibi tanınmış İslam filozofları ve bir çok düşünüre göre, din ve felsefe aynı hakikatin iki ayrı vechesi şeklinde görmüşlerdir. Dolayısıyla rasyonel açı, felsefi bir bakış tarzının önemli özelliklerinden biri  olarak kabul edilmiştir

S7) Felsefi bakış tarzının şümullü olması neyi ifade eder ?

C7) Konuya kaç açıdan bakmak mümkünse, hepsini nazara  almaktır.

S8)  Felsefi bakış tarzının tutarlı  olması neyi ifade eder ?

C8) Söz gelimi  her şeyin önceden bilinmesi ile insanın irade hürriyeti konusunu aynı anda savunmak  mümkün değildir.

S9)  Felsefi bakış tarzının objektif  olması neyi ifade eder ?

C9) Dinin lehinde veya aleyhinde bir tutum içinde olmaya peşinen karar vermeden araştırmaya incelemeye koyulmak  gerekir. Objektif olmak, felsefi bir araştırma esnasında dini inançları bir tarafa bırakmak anlamına gelmez

S10) Felsefi bakış tarzı nelerden ibarettir ?

C10) Dile getirme, açıklığa kavuşturma, kaynaştırma, bütünleştirme ve değerlendirmeden ibarettir

S11) Bir psikolog, sosyolog ve kelamcı gözüyle din nasıldır ?

C11) Bir psikolog, dini çok kere yaşanan bir tecrübe, bir sosyolog ictimai bir müessese, bir kelamcı akıl ve nakil ile müdafa edilen bir sistem olarak görür

S12) Üç kitaplı din (Yahudilik, Hristiyanlık ve İslam) açısından din nasıl bir kurumdur ?

C12) Ferdi ve ictimai yanı bulunan, fikir ve tatbikat açısından sistemleşmiş planı olan,inanlarına bir yaşam tarzı sunan,  onları belli bir dünya görüşü etrafında toplayan bir kurumdur

S13) Özellikle kitaplı dinler söz konusu olduğunda bir birine bağlı hangi yönler bulunmaktadır ?

C13) İnanç, ibadet ve ahlakla ilgili hususlar olmak üzere bir birine bağlı üç yön bulunmaktadır

S14) İlk defa din felsefesini kim yapmıştır ve din felsefesi tarihçesi kaça ayrılarak incelenir ?

C14) İlk defa Hegel tarafından din felsefesi yapıldığı söylenebilir. Din felsefesinin tarihçesi Batı’da ve Türkiye’de olmak üzere iki başlık halinde incelenebilir

S15) Hegel’in ölümünden sonra yayınlanan eserinin ismi nedir ?

C15) Ölümünden bir yıl sonra 1832’de “Din Felsefesi Üzerine Dersler” adıyla Berlin’de Ph. Mazheineke ve Bruno Bauer tarafından yayınlanmıştır

S16) Din felsefesi alanında fazla mesafe kat edemedi,  din felsefesi hakkında bu suskunluk ne ile açıklanabilir ?

C16) 1- Hegel’in din felsefesi anlayışının iyi kavranamaması 2- Metafiziğe yakın tanımlandığı ve metafizik felsefe tarihinde filozoflarca zaten yapıldığı için 3- Katolik- Protestan Hristiyan teologlar ve bu geleneğe bağlı filozoflar Hegel’in Allah ve din görüşlerini eleştirdiği için 4- Hegel idealizminin Almanya ve Germen ırkına verdiği yeni ruhun bu devleti güçlendirmesi ve bu durumun Avrupa’yı korkutmasıdır

S17) Batı’da Hegel’den sonra Din felsefesinin bir disiplin olması için çaba harcayan kimlerdir ?

C17) İsviçre’de Jean- JAcque Gourd, Fransa’da, Henry Dumery, Danimarka’da Harald Höffding ve Belçika’da Paul Ortegat’tır.

S18) Günümüzde Din Felsefesinin konumu nedir ?

C18) Bir çok üniversitede okutulmakta ve akademik bir uğraşı haline gelmiştir

S19) Türkiye’de din felsefesinden ilk söz edenler kimdir ve bu ders müfredata kaç yılında girmiştir ?

C19) 2. Meşrutiye döneminde bu kavram adından söz edilmiştir. Mehmduh Süleyman 1326 yılında Felsefe-i Edyan adlı makalesinde din felsefesinden söz etmiştir. Eşrefzade Muhammed Şevketi’de 1911 yılında Darülfünün Şeri İlimler Fakültesinin kelam dersi müfredatına konulmasını tavsiye etmiştir ama bu olmamıştır. Din felsefesi dersi 1926 yılında ders programına girmiştir. Ancak 1910 yılından itibaren din felsefesinin Osmanlı düşünür ve yazarların ilgili alanına girmeye başladığı söylenebilir. Buna örnek olarak 1913 yılında Celal Nuri’nin kaleme aldığı “ Din Felsefesinden” adlı makalesi zikredilebilir

S20 ) 1926 yılında Darü’l – fünunda Ulum-o Şer’iye Şubesi, ilahiyat fakültesine dönüştürülmüş ve din felsefesi müfredata konmuştur. Bu dersi 1933 yılına kadar kim okutmuştur ?

C20) İlahiyat fakültesi kapatılasıya kadar (1933) bu dersi Edebiyat Fakültesi, psikoloji kürsüsü hocası Mustafa Sekip Tunç okutmuştur

S21) Mustafa Sekip Tunç’un 1927 yılında ders notları olarak neşrettiği kitabının ismi nedir ?

C21) Felsefe-i Din’dir

S22) Mustafa Sekip Tunç’un ölümünden sonra eşi Raca hanım’ın 1959 yılında neşrettiği eserin ismi nedir ?

C22) Bir Din Felsefesine Doğru’dur

S23) A. Ü İlahiyat fakültesinde din dersi fiilen kaç yılında ve kim tarafından okutulmuştur ?

C23)1975-76 yılında Mehmet Aydın tarafından okutulmuştur. Mehmet Aydın’ın Din Felsefesi adlı eseri, M. S. Tunç’un eserinden sonra yazılan ikinci eserdir

S24) Din felsefesi hangi ortamın içerisinde doğmuştur ?

C24) Din felsefesi Rönesans sonrası, özellikle Aydınlanmada din ile felsefenin veya din ile ilmin sahasını ayıran düzlemsel rasyonalizme karşı ve ona bir tepki olarak Hegel’in geliştirdiği küresel diye niyelendirdiğimiz rasyonalizim çerisinde doğmuştur. Hegel din ile bilimin kopukluğunu gidermek için bu felsefeye ihtiyaç duymuştur

S25) Din Felsefesinin problemlerini maddeler halinde sıralayınız ?

C25) 1- Metafizik ve kozmolojik problemler (Tanrının varlığı, Alemin yaratılışı, Vahyin imkanı, ölümden sonraki hayat, ruhun ölümsüzlüğü

        2- Epistemolojik problemler  (Alemle ilgili bilgilerimizden Tanrının bilinmesine gitme çabalarının epistemolojik değeri)

        3- Dini hükümlerin dil ve mantık açısından tenkit ve tahlili

        4-Dinin ahlak, sanat ve ilimle münasebeti

        5-Din sembolizmin anlam ve önemi ( kıssaların ve ayetlerin ilk anlaşılan boyutları)

Bu maddelerin her biri bir çok açıdan öteki maddeler ile çok yakından ilgilidir

S26) Konusu itibariyle Din Felsefesine en yakın ve çok yararlandığı alan hangisidir?

C26) En yakın Kelam, en çok yaralandığı dinler tarihidir

S27) Din Felsefesi ile Kelam arasındaki fark nedir ?

C27) Kelamın amacı, inanılan inancı savunmak iken, din felsefesinin amacı genel olarak  dinin doğası, dinsel deneyin yapısı vb. din alanındaki konuları rasyonel olarak anlamak, açıklamak ve değerlendirmektir

S28) Din felsefesine Laik kelam diyenler bile olmuştur. Bunun sebebi nedir ?

C28) Bunun sebebi, filozofun belli bir inanç sistemini, bir düşünce veya niyetle savunmayı gaye edinmemesi ve yaptığı faaliyette bir karakter veya ekzistansiyel bir motif görmemesidir

DEĞERLENDİRME SORULARI

S1-Aşağıdakilerden hangileri din felsefesinin konusuna girmez ?

C1) Sadece ilahi olan dinleri incelemek

S2) Hangisi din felsefesinin konusuna girer ?

C2) Tanrının varlığı üzerinde açıklamalarda bulunmak

S3) Aşağıdakilerden hangisi Felsefi bakış tarzı ile ilgili değildir ?

a)    Şümullü olması b) Tutarlı olması c) Objektif olması d) Rasyonel olması e) Duyusal olması (Cevap duyusal olması)

S4) Ölümünden bir yıl sonra olgunluk devrinin ürü olarak kabul edilen ‘Din  Felsefesi Üzerine Dersler” adıyla Berlin’de Ph. Mazheineke ve Bruno Bauer tarafından yayınlanan eser kime aittir ?

C4) Hegel’e aittir

S5) Aşağıdakilerden hangisi din felsefesinin sonradan ortaya çıkmış olmalarına rağmen dinler tarihi, din psikolojisi ve din sosyolojisi gibi ilimlerden daha az gelişmesine kat etmesinin sebeplerinden biri değildir ?

C5) a) Hegel’in din felsefesinin iyi kavranamaması b) Din Felsefesinin, felsefenin diğer alanları gibi metafiziği konu edinmesi c) Hegel idealizminin Almanya ve Germen ırkına verdiği yeni ruhun bu devleti güçlendirmesi ve bu durumun Avrupa’yı korkutmasıdır d) Hegel’den sonra Batı düşüncesinin büyük ölçüde yön ve mahiyet değiştirmesi,diğer bir ifadeyle XIX Yüzyılda din felsefesinin çok sınırlı batılı düşünürleri ilgilendirmesi e) Din felsefesi ile sadece Müslüman filozofların ilgilenmesi ( Cevap şıkkı e)

                                                                                                                                                                                                                   Hazırlayan : Süleyman Kökten