DİN FELSEFESİ

DİN FELSEFESİ

1. Modern iletişimler kültürel bir bütünleşme üretti. Bunun anahtar kelimeleri nedir?

YANIT: Çeşitlilik ve çokluktur.

2. Avatarlar (İlahın fiziksel bedenlenmeleri) ve altın kural hangi dinlerde öne çıkar?

YANIT: Avatarlar, Hristiyanlıkta ve Hinduizmde, Altın Kural Konfüçyunizm ve Hristiyanlıkta öne çıkar.

3. Dini çeşitliliğe felsefi yaklaşımlar kaç başlık altında tasnif edilebilir?

YANIT: Üç başlık altında incelenir: Dışlayıcılık, Çoğulculuk ve Kapsayıcılık.

4. Hristiyan Dışlayıcılarından Protestan teolog Kari Barth’ın görüşü nasıldır?

YANIT: Kurtuluş sadece Tanrının hakiki vahyi aracılığı ile olur. Bu vahiyde Tanrı kendini bize gösterir ve verir. Dini imkansız olarak görür. Çünkü uzlaşmayı sadece Tanrı sağlayabilir.

5. Dini çeşitliliğe başvurmanın Dışlayıcılığı iptal etmediği fakat zayıflattığı görüşünü savunan kimdir?

YANIT: Alvin Plantiga’dır.

6. Dini çeşitliliğin beş tür işe yaradığını iddia eden kimdir?

YANIT: Paul Griffiths’dir. Onların kendine has inançları, onların cemaatini oluşturmada ve muhafaza etmede hayati işlevler görür.

7. Hinduizmin kabul ettiği çoğulculuk görüşü nasıldır?

YANIT: Birbirine eşdeğer birçok yol özgürleşmeye veya kurtuluşa iletir. “İnsanlar bana hangi yolla yaklaşırlarsa yaklaşsınlar, ben onlara lütufkarım (…) Her yerde insanlar (…) benim yolumu takip eder.”

8. Hick, Kör Adamlar ve Fil Hikayesi’ni anlatırken neye dikkat çeker?

YANIT: Gerçeği ararken hepimiz körüz, kendi bireysel ve kültürel kavramlarımızın tuzağına düştüğümüze dikkat çeker.

9. Hick’e göre dışlayıcıların bütün halkları bir dine döndürme veya hepsini bir dinin hakimiyetini altına sokma teşebbüsleri dinin özünü yakalamakta başarısızdır. Önemli olan nedir?

YANIT: Gerçek bizi öyle etkilemelidir ki biz böylece dönüşmeliyiz.

10. Çoğulculuk denen görüş kim tarafından benimsenmiştir?

YANIT:  John Hick tarafından benimsenmiştir.

11. Hick’e göre gerçeğin hakiki tezahürlerini, hakiki olmayanlardan ayırmada kullanılacak ölçüt nedir?

YANIT: “Kurtuluş Düzeni”dir. Bu tabirle hakiki bir dinin insan varoluşunu ben erklilikten gerçeklik merkezliliğe dönüştürmeyi teşvik edeceğini söylemek istemektedir.

12. Dini kapsayıcılık denen şeyi nasıl benimseyebiliriz?

YANIT: Eğer biz farklı dinlerin hayat dönüştürücü tecrübeler sunduğunu ve muhtelif yollarla ve çeşitli yerlerde Tanrının kendini vahyettiğini ve lütufkar bir tarzda fiilde bulunduğunu onaylarsak, bir taraftan da dini iddiaların ya doğru ya da yanlış olduğunu kabul edersek, dini kapsayıcılık denen şeyi benimseyebiliriz.

13. Katolik Teolog Kari Rahner’e göre insanlar nasıl kurtuluşa erebilir?

YANIT: İnsanların ancak hususi bir kurtarıcı hadisesinin meydana gelmiş olması sayesinde kurtuluşa erebildiklerini iddia etmiştir.

14. Rahner’in, “Anonim Hristiyanlar” diye tabir ettiği kişiler kimlerdir?

YANIT: Açık bir Hristiyan inancından mahrum olsalar da ya şuurlu ya da şuursuz olarak Tanrıyı arar ve ibadet eder.

15. Kapsayıcılığın eleştirisi nasıldır?

YANIT: Eğer kişiler belirli bir dini gelenekten hiç haberleri olmaksızın kurtuluşa erebilirlerse niçin onları bir dine döndürmeye çalışalım. Niçin onları bildikleri ve inandıkları üzere yaşamaya devam etmeye teşvik etmeyelim. Böylece onlar kendi dinleri ışığında dönüşmüş hayatlar sürebilirler?

16. Rahner’in diğer dinlerin meşrutiyet konusundaki güvenini Hristiyan Teolog Clark Pinnack neden sorgulamıştır?

YANIT: Dinin bazen “Karanlık, aldatıcı ve korkunç” olduğunu gördüğü için sorgular.

17. Keith Yandell dini bakımdan tarafsız olup, mesnetsiz olmayan harici bir ölçütler kümesinin bulunabileceğinden şüphe eden filozoflar karşısında neleri teklif eder?

YANIT:  1. Bir dinin vazgeçilmez önermeleri birbirleriyle tutarlı olmak zorundadır.

2. Bir dinî sistemin doğru olduğunu bilmek onun doğru olduğunu bilmekle uyumlu olmak zorundadır.

3. Bir dinî sistemin doğruluğu, onun doğru olması için varolması gereken şeyle uyumlu olmalıdır.

4. Eğer bir dinî sistemi teklif etmenin tek sebebi onun bir problemi çözme vaadi ise ve bunu yerine getirmekte başarısız olmuşsa, bu sistemi kabul etmek için bir sebep yoktur.

5. Sistemin vazgeçilmez hakikatleri kesinlikle kanıtlanmış, mesela bilimlerdeki veya psikolojideki verilerle çelişmemelidir.

6. Bir dinî sisteme aykırı olan delili bertaraf etmek için başvurulan suni hipotezler, o dini sistemin aleyhine delildir.

7. Bir sistem, insan tecrübesinin geniş menzillerini açıklayıp izah edebilmelidir.

SORULAR

S.1. Aşağıdakilerden hangisi dinî çeşitliliğin felsefî yaklaşımlarından değildir?

a- Dışlayıcılık

b- Çoğulculuk

c- Kapsayıcılık

d- İçermecilik

e- Hepsi

S.2. Dışlayıcılar, dışlayıcılığı aşağıdakilerden hangisine dayanarak savunurlar?

a- Bütün dinlerin ilahi bir kaynağının olduğu kabulüne

b- Dinlerin birbiriyle çelişen doğruluk iddialarında bulunmasına

c- Bazı dinlerin ilahi kitaplarının olmasına

d- Bazı dinlerin kitaplarının değiştirilmiş olmasına

e- kurtuluşa götüren yolların çokluğuna

S.3. "Bütün insanların kendisini bilmesini, sevmesini ve kendisine ibadet etmesini arzu eden bir Tanrı, vahyini belirli bir zamanla, yolla, kişiyle, cemaatle veya kültürle sınırlamaz. Tıpkı reklamcıların kendi mesajlarını farklı kitlelere göre ayarladıkları gibi, sonsuz bir Tanrı da farklı kültürlere çeşitli yollarla hitap edebilir, kendi mesajını o kültürün motiflerine ve düşünce kalıplarına uyarlayabilir." Bu pasaj dini çeşitlilikteki felsefi yaklaşımlardan hangisini ifade eder?

a- Dışlayıcılık

b- Dışlayıcılığın eleştirisi

c- Çoğulculuk

d- Kapsayıcılık

e- Kapsayıcılığın eleştirisi

S.4. Aşağıdakilerden hangisi çoğulculuğu savunur?

a- Paul Griffiths

b- Immanuel Kant

c- John Hick

d- S. Mark Heim

e- Hepsi

S.5. Aşağıdakilerden hangisi, "dinî bakımdan tarafsız olup, mesnetsiz olmayan harici bir ölçütler kümesinin bulunabileceğinden şüphe eden filozoflar karşısında", Keith Yandell'in teklif ettiği hususlardan veya ölçütlerden değildir?

a- Bir dinin vazgeçilmez önermeleri birbirleriyle tutarlı olmak zorundadır.

b- Bir dinî sistemin doğruluğu, onun doğru olması için varolması gereken şeyle uyumlu olmalıdır.

c- Eğer bir dinî sistemi teklif etmenin tek sebebi onun bir problemi çözme vaadi ise ve bunu yerine getirmekte başarısız olmuşsa, bu sistemi kabul etmek için bir sebep yoktur.

d- Sistemin vazgeçilmez hakikatleri kesinlikle kanıtlanmış, mesela bilimlerdeki veya psikolojideki verilerle çelişmemelidir.

e- Bir dinî sisteme aykırı olan delili bertaraf etmek için başvurulan suni hipotezler, o dini sistemin kabulü için delildir.

CEVAP ANAHTARI

1.D; 2. B; 3.B; 4.C; 5.E