DİNLER TARİHİ 13. ÜNİTE SORU VE CEVAPLAR
1-günümüz hıristiyanlığı hakkında bilgi verir misiniz?
1-Hıristiyanlık, bugün dünyanın en fazla nüfusa sahip dinidir. Yedi milyarlık dünya nüfusunun yaklaşık iki milyar üç yüz milyonu Hıristiyan olarak bilinir.
2-mesih yanlısı anlamına gelen Hıristiyan kavramı ilk hangi cemaat için kullanılmıştır?
2- Elçilerin İşleri’nde geçen Mesih yanlısı anlamındaki kelimenin ilk olarak Antakya cemaati için kullanıldığı tahmin edilmektedir. Grekçe metinlerde aynı anlamla Christianos şeklinde geçmektedir.
3- kilise ne anlama gelmektedir?
3- Birinci yüzyıldan sonra yaygınlık kazanmıştır. Cemaat anlamına gelmektedir. Hıristiyan toplumunun bütününü anlatan bir kelimedir. Bu kelime Yeni Ahit’in Grekçe metninde ekklesia şeklinde geçmektedir.
4- Hıristiyanlık öğretisinin temelinde hangi fikir vardır?
4- Hıristiyanlık öğretisinin temelinde İsa Mesih fikri vardır. Buna göre İsa Mesih hem tanrıdır (Oğul) hem de tanrının bedenlenmiş insan halidir. O, kurtarıcıdır.
5- Hıristiyanlıkta kurtuluş fikri ne anlama gelmektedir?
5- Hıristiyanlıkta kurtuluş fikri vardır. Kurtuluş, tanrı katından kovulan insan için ceza anlamı taşıyan dünyadan kurtulup tanrı katına yeniden yükselme anlamına gelmektedir. Tanrı biricik oğlu İsa Mesih’i yeryüzüne göndererek asli günahı çarmıhta ölümüyle ortadan kaldırmış, dirilerek tanrılığını ortaya koymuş ve göğe yükselmiş, yeryüzünde kendisinden sonrakilerin kurtuluşu için Mesih Kilisesini kurmuştur. Bütün bunlar tanrının planı dahilinde olmaktadır. Hıristiyan düşüncesinde kurtuluş ruh için söz konusudur. Ancak kiliseye dahil olanlar, yani Hıristiyanlar kurtulabilir
6- Hıristiyanlıkta önemli şahsiyetlerin başında kim gelmektedir?
6- Hıristiyanlıkta önemli şahsiyetlerin başında Pavlus gelir. Onu Hıristiyanlığın kurucu peygamberi olarak görenler vardır.
7- İsa Mesih fikrini formülüze eden kimdir?
7-pavlus
8-hıristiyanlığın geçmişi kaç yıla dayanmaktadır?
8- Hıristiyanlık yaklaşık iki bin yıllık tarihsel sürece sahiptir.
9- Bugünün kadim kiliseleri arasında nüfus bakımından en kalabalık olanları ve en bilinenleri hangileridir?
9- Katolik Kilise, Ortodoks Kilise ve Protestanlıktır. Ancak kadim geleneklerini sürdürmede ısrarlı olan Nasturi, Süryani, Ermeni, Kıpti ve Habeş kiliselerini de belirtmek yerinde olur
10-Hıristiyanlığın tarihsel süreci hangi dönemde başlar? Süreci başlatan en önemli unsur hangisidir?
10-Hıristiyanlığın tarihsel süreci İsa Mesih ve havarilerin yaşadığı Miladın ilk yüzyılında Kudüs’teki ortamı hazırlayan evvelki zaman dilimini kapsamaktadır. Kudüs’te Hıristiyanlığın doğmasına yol açan temel unsurun Yahudiler olduğunu söylemek mümkündür. Bu süreç içerisinde şu dört husus Hıristiyanlığın biçimlenmesinde etken olmuştur: Kutsal Kitap, öncekilerin uyguladığı gelenek, Kilise Babaları ve kilise konsilleri.
11-Hıristiyan düşüncesinin biçimlenmesinde hangi kültürler etkili olmuştur
11-Grek, Roma, Pagan ve Helenistik kültürler
12-hz. İsa ile ilgili iki temel yaklaşım hakkına bilgi veriniz.
12-İsa ile ilgili iki temel yaklaşımdan bahsedilebilir. Bunlar tarihsel İsa ve inanılan İsa şeklinde ifadesini bulur.
13- İnciller hz. İsa yı nasıl tanıtır?
13-İnciller İsa’nın Yahudi soyundan geldiğini şecere vererek ortaya koyarlar. Meryem’in oğlu olduğunu belirtir. İsa, şecerede Meryem’in kocası Yusuf’la Yahudi soyuna bağlanır. Nasıralı olarak isimlendirilir. Yuhanna İncili’nin tanımlamasını bu ve başka isimler yanında şöyle özetlemek mümkündür: Aziz Bakire Meryem’den ve Ruh’tan doğan, Davutoğlu, Tanrı’nın Biricik Oğlu Rab İsa Mesih’tir
14-İsa’nın mesajında ağırlıklı olarak hangi iki konu dikkat çekmektedir?
14- İsa’nın mesajında ağırlıklı iki konu dikkat çekmektedir:
Birincisi ansızın gelecek kıyameti hatırlatma ve buna tövbe ederek hazır olmaya davettir. Buradaki kıyameti daha çok dünyanın sonunda kurulacak ‘İlahi Mesih Devleti’ (Tanrı Krallığı) gibi tanımlamalar anlatmaktadır.
İkincisi ise, “Musa Şeriatı”dır. İsa, sinagoglara gitmiş, şeriatı yıkmaya değil tamamlamaya geldiğini söylemiş ve hahamların elinde oyuncak haline gelmiş şeriatı düzeltmek için mücadele etmiştir
15-İncillerde bazı farklarla havarilerin isimleri nelerdir?
15-Petrus ve kardeşi Andreas, Zebede’nin oğulları Yakup ve Yuhanna, Filipus, Bartolomeus, Matta, Tomas, Alfeus’un oğlu Yakup, Taddeus, Gayur Simun, Yahuda İskaryot. Sonuncusu İsa’yı ihbar ederek çarmıha gerilmesine neden olur. Onun yerine sonradan İsa’nın öğrencilerinden Mattias (Matiya) seçilir.
16-İnciller İsa’nın çarmıha gerilmesi olayını nasıl aktartır?
16-İnciller İsa’nın Yahudilerin çoğunluğunca benimsenmeyip hatta İsa’ya karşı Roma valisini ve yetkililerini tahrik edip kışkırttıklarını göstermektedir. Onun havarileriyle Kudüs’e yürüdüğünü, son akşam yemeğini yediklerini, o akşam (Perşembe gündüzünü Cuma gecesine bağlayan akşam) tutuklandığını, Cuma günü öğle çarmıha gerildiğini, üç gün sonra Pazar sabahı dirildiğini, elçilere ve kadınlara göründüğünü, kırkıncı gün göğe yükseldiğini anlatmaktadırlar.
17-Hıristiyanlığın temel teolojik meseleleri nelerdir?
17-Tanrı (Kutsal Üçlü Birlik/teslis), asli günah, kefaret, kurtuluş, ahiret, sakramentler
18-Kudüs merkezli Yahudi-Hıristiyan cemaatini diğer Yahudilerden ayıran temel özellik nedir?
18-İsa-Mesih inancıdır.
19-Ebiyonitler kime denir?
19-ilk cemaat(Yahudi-Hıristiyanlık) Kudüs’ün M. 70 yılında tahrip edilmesinden kısa bir süre önce şehri terk ederler ve Pella’ya yerleşirler. Bunlara Ebiyonitler denir ve VI. Yüzyıla kadar yaşadıkları ileri sürülür.
20-pavlus kimdir?
20-Pavlus, Tarsuslu bir Yahudi olup hahamdır. Roma vatandaşıdır. Azılı bir İsa taraftarlığı düşmanıdır. Kudüs merkezli ilk cemaate büyük eziyetler vermektedir. Bu ilk cemaati takibat için gittiği bir Şam yolculuğunda İsa Mesih bir görümde ona görünür ve uyarıda bulunur. Gözleri görmez bir şekilde Şam’a ulaştırılan Pavlus, orada vaftiz olarak İsa taraftarı olur. Üç yıl kadar buralarda kaldığına dair bilgi vardır. Sonra Kudüs cemaati arasında görülür. Nasıl katıldığı bilinmez.
21-pavlus a niçin“Yabancıların Havarisi” deniliyordu?
21-Pavlus Antakya’dan ayrıldıktan sonra bugünkü Hıristiyanlığın oluşumunun temelini attığı seyahatlerini gerçekleştirir. Bu seyahatlerinde Pavlus, mesajlarını daha çok Gentileler (Yahudiler dışındaki yabancılar) arasında yayar. Bu sebeple O, “Yabancıların Havarisi” olarak isimlendirilir.
22-pavlus un yaydığı mesajların temeli neye dayanıyordu?
22-Yaydığı bu mesajların temelini Yahudi geleneğinin ilgası ve İsa’nın evrensel kurtarıcı olduğu inancı oluşturur. Putperestlerin ilgisini çeken noktalar da bunlardır.
23-Hıristiyanlığın asıl gelişimi kim tarafından nerde sağlnmıştır?
23-Pavlus ile birlikte yayılan Hıristiyanlığın asıl gelişimi Avrupa’da olmuştur. Gentileler arasında sürdürmesi temel etkendir. Hıristiyanlıktaki kurtuluş doktrininin Pagan-Putperest anlayıştaki Avrupa’nın ezilen köylü ve köleleri arasında hemen benimsenmesi de diğer bir etkendir. Hıristiyanlığı kabul eden üst sınıf insanlar ise Roma vatandaşı olma özelliklerini kullanarak bu dinin yayılmasında öncü rolünü üstlenmişlerdir.
24-hıristiyanlık ne zaman kurumsallaşmaya başlamıştır?
24-Hıristiyanlığın ortaya çıkışından bağımsız kiliselerin belirmeye başladığı V. Yüzyıla kadarki dönem yayılma ve kurumsallaşma süreci olarak değerlendirilebilir. Dört asırlık bu dönemde Roma İmparatorluğu’nun Hıristiyanlığa bakış açısı üç devre geçirmiştir. V. Yüzyılda ise ana kiliseden kopmalarla bağımsız kiliselerin oluşum dönemi başlamıştır.
25- Hıristiyanlığa bakış açısı kaç devre geçirmiştir, bilgi veriniz
25- Hıristiyanlığa bakış açısı üç devre geçirmiştir.
İlk dönemin birinci devresinde, yani I. Yüzyılda Roma İmparatorluğu Hıristiyanlığı bir Yahudi mezhebi olarak görmüş, milli bir din olduğundan zarar getirmeyeceğini düşünerek müsamaha göstermiştir.
İkinci devre ise; Hıristiyanlık için ölüm kalım savaşının olduğu bir dönemdir. Trajan (M. 98-117)’dan Diocletian (M. 284-305)’a kadarki Roma imparatorlarının çoğu Hıristiyanlara işkence yapmış, bazısı ordudaki Hıristiyanları Ermenistan bölgesine sürmüş; bazıları da Hıristiyanlığa girilmesini yasaklayan fermanlar yayınlamışlardır. Bu devre Hıristiyanların yoğun olarak takip edilmelerinden dolayı gizli ibadet ettikleri bir dönem olmuştur
Üçüncü devre ise, M. 306 tarihinde Roma İmparatorluğunun başına geçen Konstantin’in iç barışı temin gayesine matuf, bütün dinlere müsamaha gösteren ve tarihe Milano Fermanı diye geçen bir ferman yayınlatmasıyla başlar (M. 313). Böylece Hıristiyanlık serbestlik kazanır ve Hıristiyanların önceki imparatorlar tarafından alınan malları ve bütün hakları iade edilir. Bununla Hıristiyanlık devlet himayesi altına girmiş olur.
26 Hıristiyan inanç ve doktrinleri ne zaman sisemleştirlmiştir?
26- “Havarilerin inanç esasları” denilen metin, İznik ve İstanbul konsillerinde sistemleştirilmiş ve tarihe İznik-İstanbul Kredosu olarak geçmiştir.
27-geleneksel izaha göre Hıristiyanlıkta tanrı anlayışı hangi doktrine dayanmaktadır?
27- Hıristiyanlıkta Tanrı anlayışı, teslis doktrinine dayanmaktadır. Baba-Oğul-Ruhulkudüs unsurlarından müteşekkil teslisin birinci unsuru olan Baba’nın görevi, sevgisi dolayısıyla insanlığı yaratmak; Oğul’un görevi‚ insanlığı kurtarmak; Ruhulkudüs’ün görevi ise insanlara inayet bahşetmektir. Birbiriyle bağlantılı çalışan bu üç unsur tek bir Tanrı’yı oluşturmaktadır.
28- Hıristiyanlıkta, genellikle kiliselerde icra edilen ibadet, batı dillerinde kangi kelime ile ifade edilir?
28- Liturgy (Türkçe’de Litürji) kelimesiyle ifade edilir. Bu kelime Grekçe umuma ait faaliyet anlamına gelen Litourgiadan türetilmiştir.
29- Hıristiyanlıkta kabul edilen Sakramentler (Kilise Sırları)nelerdir?
29- Vaftiz, Evharistiya, Konfirmasyon, Evlilik Töreni, Ruhbanlık Sırrı, Günah İtirafı ve Son Yağlama genel olarak kabul edilen Sakramentlerdir.
30- Hıristiyanlıktaki kilise hiyerarşisinin kiminle birlikte atılmya başlanmışıtr?
30- Hıristiyanlıktaki kilise hiyerarşisinin temeli, havarilerle birlikte atılmıştır. İlk cemaatin başkanı olan Yakub ilerde piskopos olarak isimlendirilecek bir konuma sahipti ve onun cemaat oluşan her bölgeye gönderdiği adamları ise piskopos’un altındaki derecelerin temelini
oluşturmuşlardı.
31- Genel olarak bütün kiliselerde sakramentlerden Ruhbanlık Gizemi ile ilişkilendirilen kaç hiyerarşik kademe oluşmuştur?
31- Genel olarak bütün kiliselerde sakramentlerden Ruhbanlık Gizemi ile ilişkilendirilen üç hiyerarşik kademe oluşmuştur. Bunlar Piskopos, Rahip ve Diyakos’dur. İlk kilise hiyerarşisinin oluşumunda‚ Roma İmparatorluğunun eyaletleri idare sisteminin, yani Roma senatosunun büyük etkisi vardır.
32- IV. Yüzyılın sonuna kadar kaç kilise merkezi vardı?
32- IV. Yüzyılın sonuna kadar üç kilise merkezi, yani metropolitlik vardır.
33- İsa Mesih’in Tanrı olup olmadığı konusundaki tartışmalar hangi konsilde ortaya çıkmıştır?
33- IV.-V. Yüzyıllarda toplanan konsillerde tartışılan ve karara bağlanan meseleler bağımsız kiliselerin oluşmasında önemli bir yere sahiptir. Bu konsillerin ilki İsa Mesih’in Tanrı olup olmadığı konusundaki tartışmaların doğurduğu 325 İznik Konsili’dir.
34-325 İznik Konsilinde hangi karar alınmıştır?
34-İmparator gözetimindeki İznik piskoposlar meclisinde Arius ve fikri(Arius ,Oğul’un sonradan olduğu ve Baba ile benzer öze sahip olduğu görüşünü savunuyordu) aforoz edilerek Oğul’un mahiyetinin Baba ile aynı cevherden (homoousios) olduğu, yani Athanasius’un fikri kabul edildi. Böylece İsa Mesih’in ezelden beri Tanrı olduğu, Baba ile aynı öze sahip olduğu karara bağlanmıştı
35-İstanbul Konsili’nin toplanmasının önemli nedeni nedir?
35-İstanbul piskoposu Macedonius’un Kutsal Ruh’u Oğul’un bir yaratığı konumuna getiren görüşü İstanbul Konsili’nin toplanmasının önemli bir nedenidir.
36-İstanbul Konsilinde hangi kararlar alınmıştır?
36-Konsilde Macedonius ve görüşü aforoz edilir. Kutsal Ruh’un da Baba ve Oğul gibi tanrısal cevhere (üç uknumda yalnız bir tanrısal cevher) sahip olduğu kararı alınır. Böylece Teslis’in Tanrılığı ifade etmesi imparatorluk inancı haline gelmiş olur. Bu inanç tarihe ‘İznik-İstanbul inanç ilkesi’ diye geçer.
37-Tabiatlar meselesi kim tarafından ortaya atılmıştır ?
37-Tabiatlar meselesi, 381 konsilinde mahkum edilen Suriye Piskoposu Apollinaire’in fikrinden çıkmıştır. O, filozof Platon’un ruhu, akli ve hayvani şeklinde ikiye ayırmasından etkilenerek Kelam’ın, yani Oğul’un akli ruhla aynı olduğu fikrini geliştirir.
Bu, İsa Mesih’te de biri insani diğeri ilahi iki tabiat olduğu fikrini, dolayısıyla Meryem’in insan taşıyan/doğuran (Antropokos) mı yoksa Tanrı taşıyan/doğuran (Teotokos) mı olduğu sorusunu gündeme getirir. Böylece tabiatlar konusu bir meseleye dönüşür.
38-Nasturi Kilisesi’nin oluşmasının sebebi nedir?
38-Efes Konsili (431)’nde aforoz edilen Nestorius ve fikirleri, İran topraklarında etkili olarak günümüzdeki Nasturi Kilisesi’ni doğurmuştur. Nestorius’un fikirleri doğuda, Efes(431)’te aforoz edilmeyerek unutulan hocası Mopsuestia’lı Theodore’un eserleri üzerinden yürüyerek taraftar kazanmıştır.
39-Efes Konsili(431)niçin toplanmıştır ve hangi karar alınmıştır?
39-İmparator II. Thedosius (408–450)’un tabiatlar meselesini halletmek üzere topladığı Efes Konsili(431)’nde “insani ve ilahi tabiatların birleşmiş” olduğu fikri, başka bir ifadeyle “biricik kişilikli iki tabiatlı İsa” fikri hakim olmuştur. Ayrıca Bakire Meryem’in ‘Tanrı annesi’ (teotokos) olduğu kararı alınmıştır.
40-431 Efes Konsili nde hangi karar ve iman esasları belirlenmiştir?
40-451’de Kadıköy’de toplanan konsilde İsa Mesih’in tabiatları meselesindeki tartışmalar dondurularak 431 Efes Konsili kararları yinelenmiştir. Ancak bu sefer “birleşmiş iki ayrı tabiatın” birbirine karışmadan, birbirinden ayrılmadan birleştikleri şeklinde açıklamalı bir karar alınmıştır. Neticede belirlenen iman formülünün metni şöyle idi: “Hepimiz ittifakla bir tek ve biricik Oğul İsa’yı kabul ediyoruz. Ve yine onun bir tek şahısta birleşmiş iki tabiatını kabul ediyoruz. Bu tabiatlar, kendi arasında birleşmemiş, bölünmemiş, ayrılmamış ve değişikliğe uğramamıştır.”
41-431 Efes Konsili sonrasında neler olmuştur?
41-Kadıköy konsilinde aforoz edilen monofizit görüş taraftarları, konsil sonrası çeşitli tarihlerde konsili ve kararlarını kabul etmediklerini yerel konsillerinde ilan etmişlerdir. Böylece Süryani, Ermeni, Kıbti ve Habeş Kiliselerinin bağımsızlıklarını ilan etme süreci başlamıştır.
Daha sonraki gelişmelerde birlikte hareket eden Roma ve İstanbul kiliselerindeki siyasi
ayrılıklar/tartışmalar Katolik ve Ortodoks Kiliselerin ayrılmış/bağımsız kiliseler olmasını sağlamıştır. İstanbul’un Roma’dan sonra ikinci merkez durumuna gelmesi, Roma İmparatorluğu'nun ikiye ayrılması (M. 395) ve Doğu Roma’nın yıkılması ile ekümeniklik tartışmalarının zemini hazırlanmıştır.
42-Batı Kilisesi’nde ayrılan son mezheb hangisidir?
42- Batı Kilisesi’ndeki son büyük ayrılma ise XVI. Yüzyılda gelişen Protestanlıktır. Kilise içinde reformu amaçlayan, protesto mahiyeti taşıyan bu akım, Almanya’da Martin Luther’in (Ö. 1546) Kutsal Kitabı ve kişisel imanı ön planda tutan bildirilerini ilan etmesiyle başlamıştır. Neticede Protestan Kiliseler ortaya çıkmıştır. Katolik Kilise’nin de ciddi manada kendisini yenilemesini sağlayarak Modern çağa hazırlamıştır.
43-Doğu menşeli Hıristiyanlık kurumsallaşma sürecini ne zaman tamamlamıştır?
43-Doğu menşeli Hıristiyanlık ilk beş yüzyılda Roma hakimiyeti altındaki topraklarda kurumsallaşma sürecini tamamlamıştır.
44-bağımsız kiliselerin oluşumunun nedenleri nelerdir?
44-İsa Mesih’in tanrılığı gibi inançla ilgili ayrılıklar; beş patrikliğin (Roma, İstanbul, Antakya, İskenderiye ve Kudüs) önceliği meselesi gibi dini siyasi anlaşmazlıklar; Hıristiyanlığın devlet dini haline gelerek imparatorların dini kararları etkileyebilecek şekilde hareket etmeleri gibi siyasi çıkarlar; ve Roma’nın ikiye ayrılması gibi coğrafi ve siyasi değişiklerin kiliselerin farklı bölgelerde kurumsallaşmasını desteklemesi.
45-Roma İmparatorluğunun ikiye ayrılma sürecinde hangi Kilislere oluşmuştur?
45-Roma merkezli Katolik Kilise ve İstanbul merkezli Ortodoks Kilise ile Antakya ve İskenderun merkezli Doğu Kiliseleri oluşmuştur.
46-Doğu Kiliseleri inanç bağlamında kaça ayrılmıştır?
46-Doğu Kiliseleri inanç bağlamında ikiye ayrılmıştır. İsa’nın tabiatı konusunda, beşeri ve insani olarak ayrılmış iki tabiat kabul eden Diyofizit Nasturiler ve tabiatların birleşik ve tek olduğunu kabul eden Monofizit Kiliseler şeklindedir
47-katolik kelimesinin anlamı nedir?katolikler dünya Hıristiyan nüfsunun kaçta kaçını oluşturur?
47-Katolik kelimesi, birlik içinde evrensellik, yani her yerde, her zamanda aynı hakikatlara inananların cemiyeti anlamında kullanılmaktadır. …Dünya Hıristiyan nüfusunun yaklaşık üçte ikisini oluşturmaktadır
48-katolik kelimesini ilk defa kullanan kimdir?
48-Bu kelimeyi ilk defa II. Yüzyılın başında Antakyalı İgnatius bir mektubunda kullanmıştır. Burada vurgulanan anlamı sadece Yahudiler değil bütün insanları kapsayandır.
49-katolik kilisesine göre papa kimdir?
49-Papa, Petrus’un halefi, İsa’nın vekili olan tek ruhani liderdir. Hiyerarşideki diğer ruhanilerin idari ataması Papa tarafından yapılmakta ve onaylanmaktadır. Papa’yı ise Kardinaller seçmektedir.
50- Katolik hıyerarşisi nasıldır?
50-Katolik hiyerarşi; Papa, Kardinaller, Başpiskoposlar, Piskoposlar, rahipler şeklinde en küçük mahalle rahiplerine kadar uzanmaktadır.
51- Katolik kilisesinde konsiller kaç tanedir?
51-Katolik Kilise yirmi bir genel konsil kabul etmektedir. İlk yedi konsil ve kararlarını Ortodoks Kilise de kabul etmektedir.
52- 9 maddeden oluşan konsiller hangileridir?
52--Papa’nın yanılmazlığı ilkesini kabul eder.
-Kutsal Ruh’un hem baba hem de oğuldan (filioque) çıktığını,
-İsa’da ilahi ve insani iki tabiat olduğunu kabul etmektedirler.
-Ayin dili Latincedir fakat II. Vatikan Konsili’nde (1962-5) değişik dillerde yapılmasına
karar verilmiştir.
-İsa gibi Meryem de günahsızdır, asli suçtan uzaktır. Meryem, Tanrı yanında şefaatta bulunabilir. O, göğe yükselmiştir.
-Azizler de Tanrı katında sözcü olur, şefaatte bulunabilir. Onların resimleri ve kutsal emanetlerine saygı gösterilir. Yılın hemen her günü bir azize adanmıştır.
-Tövbe ritüeli itiraf ve bağışlama ayini olup günah çıkarma hücresinde papaza itiraf ve papazın bağışlandığını belirtmesi şeklinde olur. Ergenlik çağma giren her Hıristiyan’ın yılda en az bir defa günah çıkartması 1215 Lateran Konsili’nde karara bağlanmıştır.
-Yedi Sakramenti dogmalaştırmıştır. Vaftiz, su dökülerek yapılır. Vaftiz olmadan ölenin kurtuluşunu kabul etmez. Evharistiya’da ekmeğe maya katılmaz.
-Son yargı gününü, cenneti, cehennemi ve a'rafı kabul ederler.
53-katolik kilisesinin merkezi neresidir?kim idare edtmektedir?
53-Roma Piskoposluğu Katolik Kilisesi’nin menşeidir. Bugün Kilise merkezi hala Roma’da, bir site devleti olan Vatikan Ruhani Devletidir. Roma piskoposu olan Papa tarafından idare edilmektedir
54-protestan kilisesi nasıl ortaya çıkmıştır? İlk öncüsü kimdir?
54-XVI. Yüzyılda Batı Hıristiyanlığı bünyesinde gelişip, onu bir reforma tabi tutma yönünde ortaya çıkmış, protesto hareketlerinden oluşmuş belli ana noktalarda birleşen kurumsallaşmış bağımsız kiliselerdir. Sosyal adaletsizliğe karşı yapılan tepkisel bir harekettir. Bu hareketin ilk öncüsü Martin Luther’dir (1483-1546).
55-Luther’in 95 maddelik bir bildiriyi Almanya’da Wittenberg Kilisesi’nin kapısına astığı maddeler arasında hangi konulara değinilmiştir?
55- Bildirisinde kurtuluşa ancak imanla erişilebileceği, Hıristiyan inancında tek otoritenin Kutsal Kitap olduğu, evharistiya sakramentinin kurbanlık özelliği olmadığı, laiklere ibadette ve yönetimde daha geniş imkanlar tanınması gerektiği yönünde maddeler bulunmaktaydı. Sonuçta Katolik Kilise tarafından aforoz edilmiştir.
56-Protestanlığın diğer ülkelerdeki öncüleri kimlerdir?
56- İsviçre’de Zwingli ,Fransa’da John Calven, İngiltere’de VIII. Henri
57-protestanlık hareketi sonucunda hangi kiliseler meydana gelmiştir?
57- Almanya ve İskandinav ülkelerinde Lutherci kiliseler; Fransa, İsviçre, Hollanda’da Kalvinist kiliseler; İngiltere’de Anglikan kilise; İskoçya’da Presbiteryen kilise bağımsız olarak oluşmuşlardır.
58-dünyanın farklı yerinde ki diğer Protestan kiliseler hangileridir?
58- Adventistler, Metodistler, Baptistler, Anabaptistler, Evanjelikler, Yahova Şahitleri, Mormonlar, Mennonitler, Pentekostallar, Üniteryanlar vb.
59- Protestan Kiliselerin genel özllikleri nelerdir?
59
-Cemaatin olduğu yerde mutlaka kilisenin de olması gerektiğini kabul ederler.
-Ruhban sınıfına imtiyaz vermezler. Her Protestanın bir rahip olabileceğini belirtirler.
-Protestan kileselerin çoğunluğu sadece iki sakrament (vaftiz ve evharistiya) kabul ederler. Ancak diğer sakramentlerin uygulamasına bir şekilde yer verirler.
-Kilise görevlilerinin günah çıkarma yetkisini kabul etmezler.
-Vatikan’ın yani Papa’nın otoritesini kabul etmezler.
-İncilleri anlamak için rahiplere ihtiyaç olmadığını söylerler. Böylece Kutsal Kitap dini olmak istemektedirler.
-Kadınların da ruhani lider olabileceğini kabul etmektedirler.
-Genelde ayinlerini bulundukları çevrenin konuşma dilinde yaparlar.
-Arafa ve ebedi cezaya inanmazlar.
-Katoliklerin Meryem inançlarına katılmazlar.
-Teslis bütün Protestanlarda vardır. Ana konularda diğer kiliselerden farkları yoktur.
60-Ortodoksluk terimi ne anlama gelmektedir?
60-Ortodoksluk terimi, doğru inanç, doğru doktrin anlamına gelmektedir. Kilisede ise terim anlamından çok, doğru ibadet, doğru iman ikrarı ve papalık kilisesinde vücut bulup zamanımıza kadar kesintisiz devam eden hiyerarşi ile mukaddes ayin iştirakinin tümünü ifade eder.
61-ortodoks kilisesi ne zaman gelişmeye başlamıştır?
61-Ortodoks Kilise Roma İmparatorluğu’nun Batı-Doğu diye ikiye ayrılmasından sonra Doğu Roma’nın başkenti İstanbul’da gelişmiştir.
62-ortodoks kilisesinin dört önemli merkezi hangileridir?
62-Ortodoks dünyasında dört büyük tarihi patriklik vardır:
1-İstanbul Fener Rum Patrikliği
2-İskenderiye Apostolik Patrikliği
3-Antakya Patrikliği
4-Kudüs Patrikliği.
63-Ortodoks Kilisenin en yüksek organı kimdir?
63-ekümenik konsillerdir.
64-Ortodoksların genel özellikleri nelerdir?
64-
-Papanın yanılmazlığını kabul etmezler.
-Kutsal Ruh’un Babadan ve Oğuldan çıktığını değil de Oğul yoluyla Baba’dan çıktığını kabul ederler.
-İlk yedi konsili ve kararlarını Katolik Kilise ile ortaklaşa kabul ederler.
-İkonlara geniş yer vererek saygı gösterirler. N . Boşanmaya bazı şartlarla izin verilir.
65-Nasturi Kilisesi adını nereden almaktadır?
65-Nasturi Kilisesi adını, diyofizit görüşün sahibi Nestorius’tan almaktadır.
66-nasturiler için başka hangi isimler kullanılır?
66-Nasturiler için Doğu Süryani Kilisesi, Doğu Asur Kilisesi, Asuri Kilise de denmektedir. Tarihte Keldani (Gildani) ismini kullananlar da olmuş fakat bu isim, aslında XVI. Yüzyılda Nasturiler arasında meydana gelen ayrılma sonucunda oluşmuş Katolik cemaate verilen isimdir.
67-Nasturiler Hıristiyanlığı kimlerden öğrenmişlerdir?
67-Nasturiler, Süryaniler ve Ermeniler gibi Hıristiyanlığı Havari Aziz Thomas ve şakirtleri Aday, Agay ve Mari’den öğrenmişlerdir.
68-Nasturilerin başında kim bulunmaktadır?hıyerarşi nasıldır?
68-Nasturi Kilisesi’nin başında Patrik makamında Katolikos bulunmaktadır. Kilise Hiyerarşisi Patrik, Metropolit (Başpiskopos), Piskopos (Abuna), Başdiyakon, Papaz, Diyakonlar, Diyakon Çömezi ve Papaz Çırağından oluşmaktadır.
69-Nasturilerin kabul ettiği sakramentler nelerdir?
69-Nasturiler yedi sakrament kabul ederler: Qurbana (Komünyon-Kurban, Assay Rabbani de derler), Vaftiz, Papaz Atama ve Kutsama Ayini, Günahların Affı Ayini, Haç, Kutsal Yağ İle Yağlama ve Malka (Kutsal ekmek Hamuru veya Hamur Mayası: Bu hamur İsa’dan beri her
Perşembe mayalanan hamura katılarak günümüze kadar getirilmiş hamur mayasıdır)dır.
70-nasturilerin genel özellikleri nelerdir?
70-Nasturi Kilisesi’nde Katolikos, piskoposlar ve rahipler dışında papazlar evlenebilirler (Eşleri ölse yine evlenebilirler). Nasturiler, İsa’da çift tabiatın varlığını kabul ederler, ikon kullanmazlar ve kiliseleri sadedir.
71- Antakya Süryani Ortodoks Kilisesi hangi isimle anılmaktadır?
71 Nasturiler gibi kendilerini havarilere dayandıran bu Doğu Kilisesi’ne Yakubi ve Batı Süryani Kilisesi de denmektedir. Şimdi Antakya Kadim Süryani Ortodoks Kilisesi kullanılmaktadır..
72-süryanilerin genel özellikleri nelerdir?
72- İlk üç genel Konsili kabul eder, Süryani Kilisesi’ patrik tarafından idare edilmektedir. Patriğin unvanı, Antakya ve Bütün Doğu’nun Elçisel Kürsüsü Patriği ve Bütün Dünyadaki Süryani Ortodoks Kilisesi’nin Reisidir. Süryaniler yedi sakramenti kabul ederler. Bunlar Vaftiz, Murun (konfirmasyon-mühürleme), Kurbano (Evharistiya), Kehnüt (ruhanilik), Tövbe, Hasta Yağı ve Evliliktir.merkezi şam dadır
73-süryanilerde hiyerarşi nasıldır?
73- Kilise hiyerarşisinde ruhaniler üç dereceye ayrılmıştır: Diyakosluk, Keşişlik ve Episkoposluk.
Diyakosluk beş rütbeye ayrılmıştır: Okuyucu, Mürennim, Mürettip, Başdiyakos ve Arkediyakon (Başdiyakosların başkanı).
Keşişlik iki rütbeye ayrılmıştır: Keşiş (Papaz-Bekarsa Rahip denir.), Horepiskopos (Başpapaz). Episkoposluk ise dört rütbeye ayrılmıştır: Episkopos, Metropolit, Mafiryan (Patrik Mülhakı) ve Patrik.
74-ermeni kilisesi nsıl isimlendirilir?
74- Ermeni Kilisesi, Ermeni Ortodoks Kilise, Gregoryanlar şeklinde de isimlendirilirler. Ancak Ermeni Kilisesi, kilise öğretisine göre tek, katolik (evrensel), ortodoks ve elçisel (apostolik) kilisedir.
75-ermeni kilisesini kim Hıristiyanlaştırmıştır?
75- Aziz Grigor, 301’de Ermenilerin kral ve karaliçeleriyle birlikte toplu olarak Hıristiyan olmalarını ve Hıristiyanlığın devlet dini olmasını sağlamıştır.
76- Ermeni Kilisesi’nin ruhani lideri kimdir?
76- Ermeni Kilisesi’nin ruhani lideri katoğikos diye isimlendirilir. Aziz Grigor’un ilk katoğikos olduğu kabul edilir.
77-ermeni kilisesinin merkezleri neresidir?
77- birinci dünya Savaşından sonra Ahtamar ortadan kalkmıştır. iki de patriklik merkezi olmuştur. Bunlar Kudüs ve İstanbul Ermeni Patriklikleridir.
78-ermeni kilisesinin hiyerarşisi nasıldır?
78- Ermeni kilise hiyerarşi kadim kiliselerin kabul ettiği üç temel hiyerarşiye bağlıdır. Bunlar, diyakos, papaz ve piskopos olup ruhbanlık hiyerarşisi anlamına gelir. İdari anlamdaki diğer hiyerarşik rütbelerle birlikte Ermeni Kilise hiyerarşisi şöyledir: kat’oğikos, patrik, piskopos, vardapet (başrahip veya doktor), başpapaz (avagerets), papaz (k’ahana veya yerets), diyakos (sarkavag), diyakos yardımcıları kisasarkavag ve dpir.
79-ermeni kilisesinin belirgin özellikleri nelerdir?
79- Ermeni Kilisesi yedi sakramenti kabul ederler, ancak Hasta Yağı’nın uygulaması sakramental anlamı konusunda kilise kararı alınmış değildir. Yedi sakrament Vaftiz, Mühürleme (konfirmasyon), Tövbe, Evharistiya (Surp Badarak), Evlilik, Ruhbanlık ve Hasta Yağı şeklindedir.
-Ermeni Kilisesi, İsa’da ilahi ve insani tabiatın birleştiğini, tek tabiat olduğunu kabul ederler.
-Evharistiya’da ekmek ve şarabın İsa'nın etine ve kanına dönüştüğünü kabul ederler.
-Zina dışında boşanmaya izin vermezler.
-İkonaları, eski putperest adeti sayarak reddederler.
-Arafı kabul etmezler.
80- Kıbti Kilisesi adını nereden almıştır?
80- Bu kilise, ismini İskenderiye ve Nil çevresinde yaşayan Mısır halkı Kıptilerden almıştır. Şimdi Kıbti deyince Mısır Hıristiyanları anlaşılmaktadır.
81-kıptilerin ilk merkezlerini kım kurmuştur?
81- Kıbtiler ilk Hıristiyan merkezlerinden İskenderiye Piskoposluğunu Aziz Markos’un kurduğunu kabul ederler.
82-kıptilerin belirgin özellikleri nelerdir?
82- Kıbti Kilisesi’nin müstakil ve bağımsız bir patrikliği vardır. Patrik Kahire’de oturur. Alt ruhban sınıfı başpapaz, papaz ve papaz yardımcılarından oluşmaktadır. Kıbti Kilisesi 7 sakramenti kabul etmektedir. Bunlar Vaftiz, Evharistiya, Tövbe, Rahip Takdisi, Evlilik ve Hasta Yağı’dır. Kıbtilerin ibadetlerinde zahitlik ön plandadır. Bundan kaynaklanan ibadetlerinde kendilerine has uygulamaları vardır. Arapça konuşurlar fakat, liturji dili Kıpticedir.
Kıbtıler sünnet olurlar. Kadınları tesettür ederler, uzun süre Kıbtiler için mecburi olan koyu renkli elbise ve sarık yalnız Kıpti papazlarında kalmıştır
83- Habeş Kilisesi ismini nereden almaktadır?
83- Habeş Kilisesi Habeşistan’da (Etiyopya) yaylalarda yaşayan belli bir halkın ismi olan Habeş kelimesinden ismini almaktadır. Bu kiliseye Habeşistan Kilisesi ya da Etiyopya Ortodoks Kilisesi de denmektedir.
84-etiyopyaya ilk Hıristiyanlık kaç tarihinde girmişitr?
84- Etiyopya’ya Hıristiyanlık ilk olarak IV. Yüzyılda girmiştir.
85-habeş kilisesinin belirgin özellikleri nelerdir?
85- Habeş Kilisesi Abuna denilen Patrikle idare edilmektedir. 1950’ye kadar kısmen Kıpti Kilisesine tabi olmuştur. 16 milyon üyesi vardır. Adet ve ibadetlerinde Yahudi etkisi vardır. Kilise sakramentlerinden vaftiz uygulamasında sünnet de vardır ve aday vaftizden önce sünnet edilir. Yahudi perhiz kurallarına uyulur.
86- Hıristiyan Kutsal Metinleri hakkında bilgi veriniz.
86- Hıristiyan Kutsal Metinleri genel kabul gören boyutuyla ele alındığında iki kutsal kitap geleneğinin bir araya getirildiği anlaşılmaktadır. Birincisi Yahudi kutsal kitap geleneğinin ilk
yarısıdır ve Eski Antlaşma (Eski Ahit, Yahudilerde Tanah) şeklinde isimlendirilen koleksiyonu içermektedir. Diğeri ise İsa, Havariler ve onların öğrencileri ile ilişkili şekilde oluşmuş olan öz Hıristiyan geleneğinin tüm kutsal metinleridir ve Yeni Antlaşma (Yeni Ahit) şeklinde isimlendirilmektedir.
87 -Eski Antlaşma ne demektir?
87- Eski Antlaşma denmesinin sebebi Tanrı’nın İsrailoğullarıyla yaptığı kabul edilen antlaşmayla/antlaşmalarla ilgilidir. Bu vurgulu isimlendirme Hıristiyanlara aittir. Çünkü Tanrı’nın Biricik Oğlu İsa Mesih’i çarmıhta insanlık için kendisini feda/kurban etsin diye onu antlaşma işareti olarak gönderdiğinde bütün insanlıkla bir ‘yeni antlaşma’ yapmıştır.
88- Eski Antlaşma Hıristiyanlar arasında daha çok hangi tercüme kullanılmıştır?
88- Eski Antlaşma Hıristiyanlar arasında daha çok Septuaginta ismi verilen Yunanca tercümesi kullanılmıştır.
89- Katolik Kilise kilise kanunlarını hangi çeviriyi esas alarak belirlemiştir?
89- Katolik Kilise Aziz Jerome tarafından Latince çeviri Vulgate’ı kilise kanunuyla Kutsal Kitap olarak belirlemiştir.
90- Kutsal Kitap konusunda Protestanlığın esas aldığı çeviri hangisidir?
90- Kutsal Kitap konusunda Protestanlık XVI. Yüzyıl itibariyle ciddi tartışmaların ortaya çıkmasına yol açmıştır. Tartışmalı kitaplardan olup Aziz Jerome’un kilise emirleri açısından önemli görüp çevirdiği kitapları daha sonra Katolik Kilise (1546 Trent Konsili’nde bütün Vulgate çevirisini Kanonik ilan etmiştir) Deuteronomik, Portestanlar ise Apokrif olarak nitelemişlerdir.
91- Ortodoks Kilise kutsal kitap konusunda ki durumu nedir
91- Ortodoks Kilise ise 1672 Kudüs Sinodu’nda Septuagint’in bütün kitaplarını mantık olarak belirlemiştir.
92-bugün Türkiye de kutsal kitap olarak esas aldıkları çeviriler hangileridir?
92- Bugün Kutsal Kitap Türkiye’de Kitabı Mukaddes Şirketi’nin son çevirisinde Eski Antlaşma, Deuterokanonik Kitaplar ve Yeni Antlaşma’nın tamamı birlikte yayınlanmıştır.
93- İsa, hayatı ve onun sözleri ve yaşadıkları hakkında bilgiler ne zaman kaleme alınmıştır?
93- İsa, hayatı ve onun sözleri ve yaşadıkları hakkında bilgiler içeren metinlerin kendisinden sonra rivayete dayalı olarak kaleme alınmıştır. Bunlar çoğunlukla İncil (Müjde) şeklinde isimlendirilmiştir.
94- Yeni Antlaşma metinleri hangi başlıklardan oluşur?
94- Yeni Antlaşma metinlerinin geri kalan kısmında Elçilerin İşleri kitabı, mektuplar ve Vahiy kitabı yer almaktadır. Bunlardan Elçilerin İşleri rivayet ve hatırat biçimindedir. Mektuplar birine/birilerine yazılmışlardır. Vahiy ise tanrısal görüme dayalı kitaplardır.
95- Yeni Antlaşma Metinlerinin İsimleri nelerdir?
95- Yeni Antlaşma 27 kitap olup 4 İncil, Elçilerin İşleri, 21 mektup ve Vahiy kitabından oluşmaktadır:
1. -Matta İncili
2. -Markos İncili
3. -Luka İncili
4. -Yuhanna İncili
5. -Elçilerin İşleri
6. -Pavlus’tan Romalılara Mektup
7. -Pavlus’tan Korintlilere Birinci Mektup
8. -Pavlus’tan Korintlilere İkinci Mektup
9. -Pavlus’tan Galatyalılara Mektup
10. -Pavlus’tan Efeslilere Mektup
11. -Pavlus’tan Filipililere Mektup
12. -Pavlus’tan Koleselilere Mektup
13. -Pavlus’tan Selaniklilere Birinci Mektup
14. -Pavlus’tan Selaniklilere İkinci Mektup
15. -Pavlus’tan Timoteos’a Birinci Mektup
16. -Pavlus’tan Timoteos’a İkinci Mektup
17. -Pavlus’tan Titus’a Mektup
18. -Pavlus’tan Filimon’a Mektup
19. -İbranilere Mektup
20. -Yakup’un Mektubu
21. -Petrus’un Birinci Mektubu
22. -Petrus’un İkinci Mektubu
23. -Yuhanna’nın Birinci Mektubu
24. -Yuhanna’nın İkinci Mektubu
25. -Yuhanna’nın Üçüncü Mektubu
26. -Yahuda’nın Mektubu
27. -Vahiy
96 -yeni anlaşma metinlerinde yazılan ilk ve son yazılar hangileridir?
96- Bu kitaplar içinde ilk yazılanların Pavlus’un mektupları‚ son yazılanların ise Yuhanna’ya ait olan mektuplar olduğu genel kabul gören bir husustur.
97- en eski İncil hangisidir?
97- Markos İncili’nin en eski İncil olduğu kabul edilmektedir.
98- Elçilerin İşleri kime aittir?
98- Elçilerin İşleri Luka’ya ait olup İncil’den sonra yazıldığı ilk sözlerinden anlaşılmaktadır.
99 -Üç mektup ile Vahiy kitabı kime aittir?
99- Üç mektup ile Vahiy kitabının İncil yazarı Yuhanna’ya ait olduğu düşünülmektedir. En son yazılanların bu mektuplar olduğu tahmin edilmektedir. Genel kanaat bu yöndedir.
DEĞERLENDİRME SORULARI
1. Hıristiyanlara göre İsa ile ilgili tanımlamalardan hangisi yanlıştır?
a. İsa, ‘mesih’tir.
b. İsa kurtarıcıdır.
c. İsa Tanrıdır.
d. İsa peygamberdir.
e. İsa insan değildir.
2. Hıristiyanlığın kurucusu olarak düşünülen elçi kimdir?
a. Petrus
b. Yakup
c. Yuhanna
d. Pavlus
e. İsa
3. Aşağıdakilerden hangisi İsa’nın havarilerinden biri değildir?
a. Petrus
b. Mattias
c. Yahuda İskariyot
d. Zebede’nin oğlu Yakup
e. Yuhanna
4. Papa’nın yanılmazlığını Kabul eden kilise aşağıdakilerden hangisidir?
a. Ermeni Kilisesi
b. Ortodoks Kilise
c. Katolik Kilise
d. Süryani Kilisesi
e. Kıbti Kilisesi
5. Hıristiyan Kutsal Kitapları kime vahyedilmemiştir?
a. İsa’ya
b. Havarilere
c. Elçilere
d. İsa’nın öğrencilerine
e. Havarilerin öğrencilerine
Cevap Anahtarı: 1. E 2. D 3. E 4. C 5. A
Hzrlayn : ilhan HASAR
DİNLER TARİHİ 14.ÜNİTE SORU VE CEVAPLAR
1-Hıristiyan Tanrı-insan ilişkisinin ve öğretisinin temelinde hangi özellik vardır?
1-Yaratılışa bağlanan insanın temel özelliği, onun Tanrı’nın suretinde, benzeyişinde yaratılmış olmasıdır. Hıristiyan Tanrı-insan ilişkisinin ve öğretisinin temelinde bu özellik yer almaktadır.
2- Hıristiyanlığa göre tanri insanı niçin yaratmıştır?
2-Hıristiyan düşüncesinde, bu soruya “sevgisinden dolayı” yaratmıştır cevabı hakimdir. Başlangıç, Tanrı’nın isteğiyle, sevgisiyle olmuştur. İnsan, varlığını Yüce Tanrı’ya borçludur.
3-hıristiyanlığa göre kötülüğün kaynağı nedir?
3-Kötülüğün kaynağı ise kötü olandır, yani şeytandır.
4-hırstiyanlıkta hz adem in yasaklı meyveyi yemesi olayı nasıl anlatılır?
4- Adem, Tanrı tarafından topraktan yaratılıp burnuna yaşam soluğu üflenerek Aden’e yerleştirilir. Tanrı Adem’e yardımcı olsun, yalnızlığını gidersin diye onun kaburga kemiklerinden birisiyle, kemiğinden ve etinden Havva’yı yaratmıştır
Aden’de türlü türlü meyve veren ağaçlar vardır. Ortasında ise “hayat ağacı” vardır. Ortasında bir de Tanrı’nın, ona yediğinde öleceği, dolayısıyla meyvesini yasakladığı “iyiyi kötüyü bilme ağacı” vardır. Diğer ağaçların meyvelerini yiyebilir, ancak bu ağacın meyvesini yemek yasaktır. Yerse ölür
Kadın, yılana yasak ağacı tanımlarken Tanrı’nın “Bahçenin ortasındaki ağacın meyvesini yemeyin, ona dokunmayın; yoksa ölürsünüz.” dediğini belirtir. Yılan ise yerseniz “iyiyle kötüyü bilerek Tanrı gibi olacaksınız.” der.
Adem ve Havva çıplaktır ve utancı bilmezler.(Yar.2:25) Yani insan olma bilincine, iyi ve kötü bilincine, günahlılığa sahip değillerdir. Adem, Havva aracılığıyla yılan tarafından, kandırılarak yasak meyveyi yemiş, günaha düşürülmüş(Yar.3:7) ve böylece bilinci açılmıştır. Artık çıplak olduklarını görürler. Tanrı’nın emrine uymamışlardır, artık günahlıdırlar. Bilgelik kazanmışlardır, iyi ile kötüyü bilebilirler, artık sorumluluk kazanmışlardır
5- Hıristiyan düşüncesinde ‘hayat ağacı’ kimdir?
5-İsa Mesih’in kendisidir
6-hıristiyanlıkta şeytan nasıl bir varlıktır?
6- şeytanın kötülüğün kaynağı olduğu, melek iken düştüğü ve sonra insanı düşürdüğüne inanılmaktadır. Aynı düşüş sürecini önce kötü olanın yaşadığı, böylece ölümsüz iken ölümlü olduğu, Tanrı’dan uzaklaştığı, ardından insanın ona (kötülüğün efendisine) uyarak düştüğüne inanılmaktadır. Yeni Ahit metinlerinden hareketle yılanın şeytanı temsil ettiği düşünülmektedir.
7-‘asli günah’ nedir?
7-Adem’in günahından dolayı bütün insan soyu günaha batmıştır. Bu ‘asli günah’ diye isimlendirilmektedir.
8-“İlk günah”ta Tanrının rolü nedir?
8-‘Hıristiyanlık düşüncesinde yaratılış ve insanın ilk günahı işlemesi plan dahilindedir. İlk günahla birlikte kurtuluş süreci başlamaktadır. Dolayısıyla Tanrı, insanı ve evreni insanın ilk günahı işleyeceği şekilde kurgulamıştır. Tanrı’nın bilgisi dahilinde insan ilk günahı işlemiş ve göksel alemden düşmüştür. Dolayısıyla böyle bir kurguda insanın ve onu çevreleyen alemin de buna göre kurgulanmasını kabul söz konusudur
9-“Tanrı’nın Kurtuluş Planı” süreci nasıldır?
9-Bu plan, aşamalar şeklinde dilimlenen zamanlarla da ifade edilebilir. Buna göre insanın dünyadaki yaşamının başlamasından ‘kurtarıcı’nın doğumuna kadarki dönem. İkincisi, İsa Mesih’in kurtuluş reçetesini, öğretisini ortaya koyarken insanlık için kendisini gönüllü olarak feda edip çarmıhta asli günahı sırtlandığı, “göksel krallığı” kurduğu ve insanlığı yaratılıştaki haline getirdiği süreçtir.
10-kurtuluş reçetesiyle ne kastedilmektedir?
10 -Biricik Oğul İsa Mesih, kurtuluş reçetesiyle insana kurtuluş imkanını vermiştir. Bunun için Kilise’yi kurmuştur. İnsana tanrıyla birlikteliği, kutsiyeti ve ölümsüzlüğü kazandıracak olan artık Kilise’dir, Mesih’e imandır. Göksel krallığın kurulmasıyla insana düşen bu krallığa girme çabasıdır, ‘Tanrı’nın Kutsal Kilisesi’ne dahil olmadır..
11- Hıristiyan kurtuluş doktrininin özüdür nedir?
11- Hıristiyan düşüncesinde yer, aciz olan insanın mekanını, gök ise ruhsal ve kutsal Tanrı’nın krallığını, ruhsal mekanı temsil eder. İnsan, hem topraktan yaratıldığı için yerseldir, hem de Tanrı, ruhundan üfleyerek can verdiği için gökseldir. İnsan göksel özelliklerini bozmuştur. Bu özellikleri tekrar elde etmek için bu geçici hayatta mücadele etmesi gerekmektedir. Mücadeleyi kazandığında “sonsuz yaşam”ı elde edecektir. Sonsuz yaşam İsa Mesih’tir; İsa Mesih’te yaşamak ve onda dirilmektir. Bu, Hıristiyan kurtuluş doktrininin özüdür. Her şey Tanrı’nın bilgisi ve isteği dâhilindedir.
12-Hıristiyanlığa göre kurtarıcı kimdir?
12- Kurtarıcı ise Aziz Bakire Meryem’den ve Ruh’tan doğan, Davutoğlu, Tanrı’nın Biricik Oğlu Rab İsa Mesih’tir.
13-isa Mesih in tanrısal görevi nedir?
13- İsa Mesih’in tanrısal görevi, insanları asli günah suçundan kurtarmak, insanlık için bir örnek oluşturmak ve kurtuluşun devamı için Kilise’sini kurmaktı.
14-Hıristiyanlıkta tanrı anlayışı nasıldır?
14- Hıristiyanlıkta Tanrı (Baba, Oğul, Kutsal Ruh) tektir. Tek öze, tek iradeye ve tek yetkiye sahiptir. Kendisini üç şahıs olarak vahyetmiştir. Bu şahıslar birbirlerinden tanrısal görevleriyle ayrılır. Oğul, Tanrı’nın yeryüzünde bedenlendiği ve zikri geçen görevi ifa ettiği tezahürüdür. O, Tanrı’nın düşüncesi ve ‘söz’üdür. Tanrı’nın Ruhu ise öze tabi ve serbest olan üçüncü şahıstır. Kutsal Ruh, hem Baba’nın hem de Oğul’un ruhudur. Ruh’un görevi, tanrılığı icra etmektir. Tanrı’nın yaratmasını, lütfunu, inayetini her şeyini icra edendir. Baba’ya gelince; Kutsal Kitap’ta Tanrı diye ifade edilen ile Baba diye ifade edilen aynıdır. Bu yüzden Baba öz olarak kabul edilir
15-hıristiyanlığa göre kurtuluş nasıl gerçekleşir?
15- Yaşayan insanların kurtuluşu için İsa Mesih bir kurtuluş örneğini, öğretisini ortaya koymuş ve Kilise’sini kurmuştur. Artık kurtuluş Kilise’de, İsa Mesih’e iman edip onun cemaatinin bir üyesi olmakta mümkündür
16-hıristiyanlıkta ilk adım nedir?
16- İman edip vaftiz olmak ilk ve temel adımdır
17- sakramentlerin Hıristiyan inancında ki önemi nedir?
17- Bir insanın hayatının tamamını kapsayıcı nitelikte olan sakramentler insana kurtuluş sunmaktadır. İlk olarak iman edip tövbe eden insan vaftizle Kilise’nin kapısından içeri girmekte ölümsüz ve gerçek hayatı yaşamaya başlamaktadır. Mühürleme ile Kutsal Ruh’un gücünü alan insan tövbe sakramenti ile günahlarından temizlenmekte ve evharistiya-komünyon ile İsa Mesih’in bedeninde yaşam gıdasını alarak doruk noktasına çıkmaktadır. Evlilik ile Kilise’nin bütünlüğü perçinlenmekte, yaratılıştaki bütünlüğe dönülmektedir. Ruhban takdisi sakramenti ile Kilise’nin yürütme organı bütünlüğe dahil olarak kutsal yaşamın idaresini sağlamaktadır. Hasta yağı ile iman eden ruhların ruhsal ve fiziksel rahatsızlıkları giderilerek gerçek hayata imanlı gidişin yolu açılmaktadır.
18-hıristiyanlık inancına göre kıyamet ve ahiret hayatı nasıldır?
18-Kıyamet, insanlığın sonu, yani gerçek başlangıcı ile ilişkilidir. İsa Mesih’in ikinci gelişi ile yeni yer ve gök kurulacaktır. Sonrasında ise -yargı gününde- İsa Mesih bütün insanlığı yargılayacaktır.
Yargı gününde bütün insanlar ve melekler yargılanacaktır. O günün yargıcı İsa Mesih’tir ve herkes onun huzuruna çıkacaktır. İman eden ruhların geçişi kolay olacak. Yargı onlar için sadece sonsuz yaşamdaki makamlarının derecesini belirleyecektir. İman etmeyenlerin yargısı ise zor olacak ve cehennemdeki cezalarının yerini belirleyecektir. Cehennemde cezalarını çekenler için de sonsuz yaşam vardır. Cennete girene dek arafta (Ermeni Kilisesi arafı kabul etmez) duracaklardır. Cezalarını çekecek ve sonrasında göklerin krallığına dahil olacaklardır.
19- Hıristiyanlıkta iman esasları nelerdir?
19- yaratılış, asli günah, kurtuluş, kurtarıcı Tanrı Oğlu İsa Mesih, Kilise, Sakramentler ve kıyamet yargı ve sonsuz yaşam (Tanrı’nın Krallığı)
20- hıritiyanlıkta Meryem nasıl tanımlanır?
20- Meryem ‘Tanrı annesi’ (Theotokos) veya tanrı doğuran şeklinde tanımlanmıştır. Meryem ‘Tanrı annesi’ (Theotokos) veya tanrı doğuran şeklinde tanımlanmıştır. Hıristiyanlıkta Meryem tanrı olarak kabul edilmez, ancak günahsızlığına inanılır. Meryem ve heykellerine dönük dua ve ibadetler onun şefaatçi olması dileğiyle yapılır.
21- Kutsal Kitap’ta açık şekilde ayin olan tek uygulama hangisidir?
21- vaftizdir
22- İsa tarafından ilk defa uygulandığı açık olan ayin hangisidir?
22- Son akşam yemeği ise İsa tarafından ilk defa uygulandığı açık olan bir ayin başlangıç noktasıdır
23- Yedi sakrament hangileridir?
23- Vaftiz, Güçlendirme, Evharistiya, Tövbe, Evlilik, Ruhbanlık ve Hasta Yağı.
24- Vaftizin temel şartları nelerdir?
24- su, din adamı, aday ve kutsal sözleri ihtiva eden formüldür. Bunlar vaftizin varlığını sağlar.
25-vaftiz nasıl yapılır?
25- Vaftiz ömürde bir defadır ve Hıristiyanlığa giriş ve kabul ayinidir. Vaftiz adayın üç defa suya dalması esnasında din adamının formülü söylemesiyle/okumasıyla gerçekleşmiş olur. Ancak törene dönüştüğünde bunları içinde barındıran uzun ayinlerden, dua, ilahi, inanç ilkeleri, tövbe, güçlendirme ayini, komünyon verme ayini gibi geniş ritüeller yapılır
26-vaftizin kazandırdıkları nelerdir?
26- Vaftizin kazandırdıkları asli günahtan kurtularak kaybettiği kutsallığı, tanrıyla barışıklığı elde etmedir. Bütün günahlardan arındırır. Vaftiz diğer sakramentleri alma ve ayinleri katılma gibi haklar kazandırır. Vaftiz yetişkinlere kendi rızalarıyla, bebekleri ebeveynleri rızasıyla yapılır. Eskiden Eskiden vaftizin Paskalya döneminde yapılması tercih edilirdi. Şimdilerde yılın yapılması uygun vakitlerinde icra edilebilir.
27-vaftizin anlamı nedir?
27- Vaftizin anlamı günahlardan arınıp Tanrı’nın kutsamasını elde etme, böylece Kilise’ye, İsa Mesih’in bedenine, cemaate dahil olmadır. İsa’nın Göksel Kilisesi’ne katılma hakkını elde etmedir.
28- Güçlendirme (Konfirmasyon, Mühürleme) nasıl yapılır?
28- Kutsal Ruh vaftizi olan bu sakramentte su yerini ‘kutsanmış yağ’ (miron= murun) almaktadır. Çünkü yağ Kutsal Ruh’u simgeler. Din adamının mironu alın başta olmak üzere vücudun bir çok (bazılarında on iki) uzvuna haç işareti biçiminde kutsama sözlerini ihtiva eden formülü söylerken sürmesiyle gerçekleşir.
29- Güçlendirme sakramentinin anlamı nedir?
29- Güçlendirme sakramentinin anlamı vaftizle kiliseye girmiş olan kimsenin Kutsal Ruh’u almasıdır. Böylece, İsa Mesih bedeninde ruhunun canlanmasıdır, icraya başlamasıdır, bedenin güç ve enerjiye kavuşmasıdır. Aynı zamanda kişiyi vaftiz olarak ve mühürlemeyle vaftizini tamamlayarak Hıristiyan olarak mühür vurma, ilan etme anlamına da gelmektedir. Mühürleme sakramentini alan kimse komünyonu almayı hak etmiş olur.
30- Evharistiya (Rab’bin Sofrası) nedir?
30- Evharistiya İsa’nın havarilerle yediği son akşam yemeği hatırasına uygulanan bir toplum/birlik ayinidir. En eski ve temel amacı birlik olmak ve şükretmektir. Evharistiya’nın kelime anlamı da şükretmektir
31—Evharistiya ne zaman yapılır?
31-Bireyin istediği zaman katılabileceği bir ayin olup ne kadar katılım gerçekleşirse iyi olacağı şeklinde genel bir değerlendirme vardır. Yılda en azından bir defa katılım yeterlidir
32-Evharistiya ayini kaç bölümden oluşur?
32-Evharistiya ayini temelde iki bölümden birincisi sunu/kurban ayinidir ikincisi ise komünyondur.
33-Evharistiya nasıl yapılır?
33- Kutsal kurban bölümünde din adamı kutsanmış kase (şarap) ve ekmeği kilise altarında kutsal mezbahta kutsal formülü söyleyerek sunarak gerçekleştirir.
Komünyon kısmı ise şükran sunusunun, yani ekmek ve şarabın (İsa Mesih’in teni ve kanının) cemaat üyelerine dağıtılmasıdır. Komünyonun anlamı ise İsa Mesih’i alarak herkes İsa Mesih’te bir ve bütün olmuştur.
34-Tövbe (İtiraf ve Bağışlama) nasıl gerçekleşir?
34-Tövbe sakramentinde, din adamı kutsal sözleri/formülü söylerken elini itiraf edenin başının üzerine koyar veya itiraf edenlerin üzerine uzatır böylece bağışlama ritüeli gerçekleşmiş olur. Yerde bağlanan gökte de bağlanmış, yerde çözülen gökte de çözülmüş olur.
35- evlilik nasıl bir ayindir?
35-Evlilik, yaratılışta Adem ile Havva’nın göksel evlilikleri hatırasına ve İsa’nın İncil’de düğünü kutsamasına matuf olan sakramental bir ayindir. Evlilik bir defalığına bir kişiyle yapılır. Ancak eşlerin ölümü durumunda tekrarlanabilir. Ermeni Kilisesi, üçüncü evliliğe iyi bakmaz, dördüncüye izin vermez. Boşanmaya ve tekrar evlenmeye de izin vermez. Bu ikincisinde şartlara göre hükmü yumuşatma söz konusudur.
36- evlilik nasıl gerçekleşir?
36-Evlilik ayini çoğunlukla kiliselerde uygulanır. Evlenecek çift kilisede ayin yapılan alanın girişinde din adamının önünde iki şahitle birlikte durur. Evlilik tacı ve yüzükler de orada bulunur. Din adamı, çiftlerden ömür boyu bağı koparmayacaklarına dair söz alır. Birbirlerine önce teker teker, sonra ikisi birlikte söz verirler. Din adamı bu arada kutsama sözlerini ifade eden formülü de söyler. Böylece Tanrı’nın, şahitlerin ve kilisenin huzurunda evlenmiş olurlar.
37-Evliliğin başta gelen amacı nedir?
37-Evliliğin amaçlarından başta gelenlerden birisi ise insan soyunun devam etmesidir.
38- Ruhban Takdisi kime yapılır?
38-Ruhban takdisi ayinleri hiyerarşideki üç rütbe için geçerlidir. Bu üç rütbe üç temel hiyerarşi olup elçiseldir. Bunlar, diyakos, papaz ve piskopos rütbeleridir.
39-Ruhban taktisi ile üç rütbeyi(diyakos, papaz ve piskopos) alan aday hangi kazanımları elde eder?
39-kutsallaştırma/kutsama yetkisi
40-Hasta Yağı kime yapılır?
40-Hasta yağı ritüeli hastalara ve ölümü yakın olduğu düşünülenler uygulanan bir ritüeldir.
41-hasta yağı nasıl yapılır?
41-Hasta din adamı tarafından okunarak kutsanmış yağ ile meshetme biçiminde icra edilir. Şifa ve günahların affı için uygulanır. Bu uygulama toplu halde veya özel olarak yapılabilir.
42- ilk Hıristiyanlar ibadetlerini nerelerde yaparlardı?
42-İlk Hıristiyanların Yahudi geleneğini sürdürerek havralara gittikleri anlaşılmaktadır. Ancak hemen Havariler çağında evlerde toplanarak icra edilen uygulamalar görülmektedir.
43-bilinen en eski kilise hangsidir?
43-Bilinen en eski kilisenin Suriye’de Dura Europos’da bulunmuştur. III. Yüzyılın ilk yarısına ait olduğu tahmin edilmektedir.
44-Kilisede en kutsal yer neresidir?
44-Kilisede en kutsal yer ekmek şarap sunulan mezbah, altar/kurban masasıdır.
45-Hıristiyanlıkta tapınma esnasında kilisede neler yapılır?
45-Tanrı’ya yönelme söz konusudur. Tapınmanın biçimini daha çok, dualar oluşturur. Dualar ise, söz söyleme, Kutsal Metinlerden parçalar veya kalıplaşmış/formülüze edilmiş sözler ve ilahiler biçiminde okumalardan oluşmaktadır. Ayinler esnasında bunların hepsi yapılırken aynı zamanda bütün okumaların ritmik/sanatsal/müzikal biçimde notalı okunmaları da söz konusudur.
46-Yeni Antlaşma metinlerinden hareketle ibadet saatleri hangileridir?
46-üç vakit olduğu tahmin edilmektedir. Buna göre, sabah gündoğumundan sonra (güneş vakti=terce), öğle vakti (sext) ve ikindi vakti (none=öğleden sonra) şeklindedir
47-Günlük dualar veya bütün ayinler ve uygulamalarda, hayatın hemen her yerinde bulunan dua nitelikli uygulamalardan olan haç çıkarma nasıl yapılır?
47-Haç çıkarma Ermenilerde ve Süryanilerde (Katoliklerde de benzerdir) sağ elin üç parmağı birleşik biçimde önce alna, ardından sırasıyla göğse, sol omza ve sağ omza götürülmesi, ardından kalbin üstüne konması şeklinde yapılır. Bu esnada “Baba, Oğul ve Kutsal Ruh adıyla. Amin” sözleri söylenir. İşaretin sırası kiliselere göre değişebilir.
48-Hıristiyanlıktaki en yaygın dua hangisidir?
48-“Göklerdeki Babamız” duasıdır. Evharistiya, Evlilik gibi ayinlerde ve birçok yerde okunur
.
49- Haftalık Pazar Ayininde hangi ayin yapılır_?
49- Hıristiyanlıkta haftalık ibadet Pazar günlerinde toplu olarak icra edilen Evharistiya ayinidir. Sabah ayinidir. Modern dönemde daha geç vakitlere çekilmeye doğru gitmiştir.
50-Pazar günleri niçin ayin ypılır?
50- Uzun ritüelleri içeren Pazar ayini İsa Mesih’in çarmıhta ölümü sonrasında Pazar günü dirilmesi hatırasına yapılan bir ayindir
51- Pazar ayinlerine nasıl bir hazırlık yapılır?
51- Pazar ayinlerine ayrı bir önem verilmektedir. Bunun için önceki günlerden hazırlıklar yapılır. Hazırlıklar genelde banyo yapma ve temizlenme olup tövbe nitelikli uygulamalar şeklindedir. Amaç İsa Mesih’in teni ve kanını almaya layık olmaktır.
52- Yıllık İbadetler hangileridir?
52- Rabbani günler (yortular/bayramlar, Pazarlar gibi ), azizlere vakfedilmiş günler ve oruç günleridir.
53- Yortulardan ikisi hangisidir?
53- Yortulardan ikisi kiliseler arasında genel kabul olanları Noel ve Paskalya’dır.
54-noel ne demektir?
54- İsa’nın doğum günü kutlamasıdır. Eski İngilizce ‘Mesih’in ayini’ anlamına gelen ‘Christes maesse’ kelimesinden Christmas şekline dönüşmüş haliyle isimlendirilmektr, Noel kutlamaları kilisede Evharistiya ayiniyle icra edilir.
55-noel i kiliseler hangi tarşhlerde kutlamaktadırlar?
55- Ortodoks, Katolik ve Protestan kiliseler 25 Aralıkta kutlamaktadırlar. Ermeni Kilisesi ise 6 Ocakta kutlar. Ermeniler Epifani’yi, yani İsa’nın tanrı olarak yeryüzünde görünüşü anısına kutlanan yortuyu da bu günde kutlar.
56- Paskalya niçin kutlanmaktadır?
56- Yahudi geleneğindeki Pesah (Fısıh)’ın dönüşmesi ile oluşmuş ve İsa Mesih’in çarmıhta ölümü ve dirilişi hatırasına düzenlenen bir yortudur.
57-pascalya öncesi neler yapılır?
57- elli günlük (yedi hafta kadar) Büyük Oruç vardır. Büyük Oruç öncesindeki gün Kül
Çarşambası diye isimlendirilir. Kül, acı ve tövbe işareti olarak kullanılırdı. Bu nedenle acılı tövbe günlerinin başlaması nedeniyle yapılan Evharistiya ayini yanında küllerin takdis edilmesi ve inananların üzerine serpilmesi şeklinde uygulanan bir ayindir. Paskalya sonrasında da 40 gün sonra Mesih’in göğe yükselişi anısına kutlama yapılır.
58- Pentekost nedir?
58- Paskalyadan elli gün sonra Havarilerin üzerine Kutsal Ruh’un ateşten dillere benzer şekilde inmesi hatırasına uygulanan bir yortudur.
59- Oruç niçin ve ne zaman tutulur?
59- Noel ve Paskalya öncesi oruçları dışında Çarşamba ve Cuma oruçları vardır. Bu günlerin acı olması hatırasınadır. Çarşamba, İsa Mesih’in Yahudilerce ele verilmesi Cuma ise çarmıha gerilmesinin acı hatırasına tutulmaktadır
. DEĞERLENDİRME SORULARI
1. Hıristiyan ayinlerinden dine giriş ayini hangisidir?
a. Paskalya.
b. Sünnet
c. Evharistiya
d. Noel
e. Vaftiz
2. Hıristiyanlıkta bir insanın kurtuluşu neyle mümkündür?
A. İyi ve kötü amellerinin tartılması sonucunda kurtularak Cennet’e (Göksel Krallığa) girer.
B. Sakramentler vasıtasıyla Tanrı’nın yeryüzündeki kilisesine girmekle mümkündür.
C. Tanrı’ya (Baba, Oğul, Kutsal Ruh) iman etmek yeterlidir.
D. Amelleri iyi olan bir insan olmak yeterlidir.
E. Tanrı’nın kurtarıcı bilgiyi insana bahşetmesiyle mümkündür.
3. Aşağıdakilerden hangisi Hıristiyan Tanrısıyla ilgili yanlış bilgidir?
a. Tanrı tektir.
b. Tanrı, Baba-Oğul ve Kutsal Ruh’tur
c. Kutsal Ruh hem Baba’nın hem de Oğul’un ruhudur.
d. İsa sadece tanrıdır.
e. Tanrı yaratıcı ve her şeye gücü yetendir.
4. İsa’nın ölümü ve dirilişi anısına yapılan kutlamanın adı nedir?
a. Paskalya
b. Evharistiya
c. Pentekost
d. Noel
e. Christmas
5. Tövbe sakramentinde verilen günahın affı için kefaret anlamlı en şiddetli ceza nedir?
a. Evharistiyaya katılmama cezası
b. Dinden çıkarma
c. Üç gün oruç tutma
d. Endülüjans
e. Afaroz
Cevap Anahtarı: 1. E 2. B 3. D 4. A 5. E
Hzrlyn: ilhan HASAR
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder