***********************************DİNLER
TARİHİ.12.HAFTA ÇALIŞMALARI*********************************
1-öldükten
sonra dirilmeye ve ahiret hayatının varlığına inanmayanlar kimlerdri?
1-Tevrat'ta
bulunmadığı gerekçesiyle Saduki mezhebi mensupları ile günümüzdeki bazı
reformcu Yahudiler.
2-Musa
ibn Meymun(Maimonides)‟in Derlediği iman esasları nelerdir?
2-Tam
bir imanla inanırım ki:
1.Allah,
vardır; her şeyin yaratıcısıdır; ve onları O takdir etmektedir.
2.
Allah, birdir.
3.
Allah ın bedeni yoktur (cisimsizdir), tasvir edilemez.
4.
Allah, ezeli ve ebedidir.
5.
Allah, alim-i mutlaktır.insanın bütün işlerini ve düşüncelerini bilir.
6.
Yegane ibadet edilecek olan O‟dur.
7.
Allah, burada ve öte tarafta mükafat ve ceza sahibidir.
8.
Peygamberlerin bütün sözleri doğrudur.
9.
Musa Efendimiz, bütün peygamberlerin en büyüğüdür.
10.
Tora, Musa‟ya Sina‟da
vahiy edilmiştir.
11.
Elimizdeki Tora (şeriat), vahiy eseri olup, değiştirilmemiştir.
12.
Mesih gelecektir. Geciktiği halde her gün gelmesini bekleyeceğim.
13.
Öldükten sonra dirilme esastır (Ruh ölümsüzdür).
Bu
on üç maddelik iman esasları yalnızca Ortodoks yahudiler tarafından kabul
görmektedir.
3-yahudi
iman esasları arasında yer almaYAN İNANÇ ESASI NEDİR?
3-meleklere
iman.
4-Yahudilere
göre Peygamberlik, kim ile sona ermiştir?
4-malaki.
5-Ortodoks
yahudilerin dışındaki yahudilerin çoğu mesih inancını terk etmesinin sebebi
nedir?
5-Beklenen
Mesih‟in hala gelmemesi.
6-Reformist
Amerika Yahudilerine Göre inanç Esasları nelerdir?
6-1.
Allah birdir. 2.insan onun timsalidir. 3. Ruh ölümsüzdür. 4. Mesihin gelmesi
haktır.
7-yahudilikteki
tanrı inancı nasıldır?
7-Yahudilik,
Tek "bir Tanrıya inanış ile bu inancı insanlara ulaştırmak için Tanrı‟nın
israil Oğullarını Seçmiş olduğu iki temel doktrine dayanmaktadır. Bu iki
doktrin, Yahudilerin Kelime-i şahadeti olan "Shema" sözünde toplanmıştır.
8-Monoteizmin
(Tektanrıcılığın) en büyük duası olup iki bin yıldan beri Yahudi geleneğinde
günde iki kez okunmakta ve Yahudi çocukları konuşmayı öğrenir öğrenmez bu duayı
ezberlemekte olan dua nedir?
8-"şhema"
(işit) duası.
9-Eski
Ahid Talmud ve Kabala' da Tanrı Düşüncesi nasıldır?
9-"
Dinle, ey îsrael: Allahımız bir olan Rabdir". Bir olan Rab deyimi her
şeyden önce Çoktanrıcılığı (Politeizmi) dışlamaktadır. Allah'tan ba-şka ilah
yoktur. Ancak Allah vardır. Buna benzeyen bir fikir de Allah'ın varlığını
bölünmezliği fikridir. Tanrı tektir ve bölünemez. O her. şeyin sahibidir.
10-Eski
Ahid ilah kavramı için hangi isimleri kullanmıştır?
10-"El,
Elohim, Eloah" isimleri kullanılmıştır.
Bilgilen=Eski
Ahid 'de Tanrı isimleri: Yahudilik tarihinde Tanrı'ya çeşitli isimler
verilmekte ve bu isimler çoğunlukla Eski Ahid'de, Rabbilerin literatüründe,
Ortaçağ filozofları arasında ve Kabala'da geçmektedir. Eski Ahid'de Yahve
(YHWH-JHVH) ismi 6823 defa geçmektedir. Hıristiyan bilim adamlarınca genellikle
"efendi" olarak tercüme edilmiş olan Yahve'yi "Jehovah"
diye yanlış biçimde okumuşlarsa da bugün alimlerin büyük çoğunluğu sessiz
harflerle YHWH ve JHVH diye okumayı tercih etmektedirler. Yahve
"Oluş" fikriyle birleşen bir isimdir.
Önemli=b)Talmud'da:
Rabbilere ait leteratüre gelince; Tanrı'ya ait en eski isim Ha-Makom‟dur.
Allah'a iman, geleneksel ayet içinde, daima üç teklif üzerinde duruyor
görünmektedir: l) Tanrı bütünüyle iyidir 2) şeytan gerçektir 3) Tanrı
herşeyiyle güçlüdür. Yahudilikte Yahve tek Tanrı'dır. Ancak O'nun yarattığı ve
O'nun emrinde olan güçleri insanlarla mukayese edilemeyecek kadar fazla birçok
varlıklar da bulunmaktadır ki bunlar Meleklerdir. Daha sonra bunlar arasında
derecelendirmeler de yapılmıştır ki buna göre en başta Mihael bulunmakta, bu
meleği Gabriel, Uriel ve Rafael melekleri takip etmektedirler. Bu meleklerin
ayrı ayrı görevleri bulunmaktadır.
Önemli=Kabala'daki
korku dişi bir element olan"şevurah"a, "Sevgi" ise erkek
bir element olan "Hesed"e aittir.
Önemli=Meleklerin
Tasnifi:
***Enah'a
göre yedi başmelek bulunmaktadır:
1)Uriel:
Tanrı'nın ışığı olan bu Melek dünyanın ışık veren cisimleri' ay ile güneşin ve
yeraltı dünyasının mesuliyetini yüklenmiştir.
2)Raphael:iman
ruhlarının mesuliyetini üzerine almı-ştır.
3)Raguel:
Dehşet Meleği olup aydınlık dünyasını cezalandırmaktadır.
4)Miehael:israil
Halkının mesuliyetini yüklenmiştir.
5)Sariel:
Günaha sevk edici rol oynayan ruhların mesuliyetini üzerine almıştır.
6)Gabriel:
Cennetin Meleği olup yılan yüzlü ve melek yüzlüleri yönetmektedir.
7)
Jerahmeel; Kıyamet görevini üzerine almıştır. Babillerin yedi gezegen ruhuna
benzeyen bu yedi başmelek Enoh Kitabı'nda tekrarlanmış; Michael dördüncü Melek
olarak ortada şef görevini üstlenmiş, yedi Meleğin önderi olmuştur.
***Yine
Enoh Kitabı'nda Melekler yedi sınıfa ayrılmıştır. 1)Cherubim, 2)Seraphim,
3)Ofanim, 4)Kudret Melekleri, 5)Prensler, 6)Seçilmiş Melek (Mesih), 7)Toprağın
ve Suyun Kudreti,,,,,,,,,,,,,,,,,
***Maimomdes,
en büyüğünden başlayarak Melekleri sıralamış ve on Melek adı saymıştır:
1)Hayyot 2)Ofanım 3)Arelin 4)Hashmallim 5)Seraphim 6)Malakim
("Melekler") 7)Elohim veya Tanrısal Varlıklar 8)Tanrı'nm Oğulları
("Bene Elohim").şherubim
10)Ishim (insana benzer varlıklar).
***Kabbalistlerde
bu liste birat daha farklıdır:
1)şef
olan Michael'le birlikte Arehim
2)Zephaniah
ile beraber îshim
3)şef
olan Hofniel'le birlikte "Tanrının Oğulları"
4)Urıel'in
şefliğinde Malakim (Melekler)
5)Hashmal'ın
başkanlığında Hashmallim
6)Tarshish'in
önderliğinde Tarshishim
7)Zadkiel‟in
şefliğinde Shinannim
8)Cherub
şefliğinde Cherubim
9)Başkan
olan Rabhael birlikte Ofanim Maseket Azilut'da da on Melek sayılmış ve bunların
ilk önce yaratılan başmelekler olduğu belirtilerek diğerlerinin et ve kandan
yalaz aleve dönüştürüldüğü ifade edilmiştir.
Önemli=Melekler,
yardım eden "Yardımcı Melekler",baştan çıkaran "Kötü
Melekler", insanlara merhamet edip, iyilik yapan "iyilik
Melekleri" ve adaleti yerine getiren "Adalet Melekleri" diye de
tasnif edilmiştir. Ölümsüz hayatı tadan ve birinci yaratılış gününde varlığa
gelen melekler "itaatkâr Melekler; ikinci yaratılış gününde varlığa gelen
ve ateşten olan melekler Tanrı'ya isyan etmiş meleklerdir.
Önemli=Adem'in
Havva ile evlenmesi, Mikael ve Gabriel'in himayesinde gerçekleşmiştir. -Eden
Bahçesinde Adem'e eşlik etmiş olan Melekler sonradan Onu itham etmişlerdir.
Havva'yı gebe bırakan Melek Samael'dir.
10-siyonizm
nedir?
10-Siyonizm,
Yahudi devleti kurma amacını taşıyan milliyetçi Yahudi hareketine verilen
addır.
11-siyonizme
siyasal bir nitelik kazandıran kimdir?
11-Avusturyalı
yahudi Theodor Herzl.
12-ilk
Siyonist kongre nerede ne amaçla toplanmıştır?
12-isviçre‟nin
Basel kentinde ilk Siyonist Kongre‟de ,yahudi halkı
için israil topraklarında açık güvenceleri bulunan bir yurt yaratma amacıyla
toplanmıştır. Cemiyetin merkezi, Viyana-Köln-Berlin..
Not=Filistin‟de
ilk Rus yahudi yerleşmesi 1882‟de kurulmuştur.
14 Mayıs 1948‟de israil Devleti kuruldu.
13-hristiyanlık
dönemi Yahudi mezhepleri nelerdir?
13-Samiriler
(şomronim, şamerim). Hasidler. Sadukiler. Ferisiler (Peruşim). Esseniler
(isiyim).
14-Tarihteki
ilk büyük Yahudi itizal hareketi hangisidir?
14-(samiriler)şomroni‟lerdir.
Samiri inanç esasları:itikatta esasları yalnızca Tora‟dır.
Allah bir ve tektir, insana mahsus sıfatları yoktur, gerçek mahiyeti idrak
edilemez. Gerizim dağı Allahın meskeni olan tek yerdir.
15-Yahudi
şeriatına tavizsiz bağlılıklarıyla tanınan mezhep hangisidir?
15-hasidler.
16-Haşmoniler
zamanında hangi mezheblerin tarih
sahnesine çıktıgı görülür?
16-Ferisiler,
Sadukiler, Esseniler.
17-Bu
mezhep mensupları, devletin asil tabakasını, komutanlarını, kohenlerini, büyük
memurlarını oluştururlar.hangisidir?
17-sadukiler.
Görüş ve Prensipleri: Asalet, kudret ve servetin temsilcileri olarak
faaliyetlerini siyasi hayatta merkezileştirdiler.. Ferisilerle aralarında
alabildiğine bir üstünlük mücadelesi devam ediyordu. „istikbali Allaha
terketmeyerek‟ insanların kaderlerini kendi ellerine
almakla suçlandılar. Yeniden dirilme doktrinini reddettiler.
18-Yeni
Ahitte çok kötü şekilde anılan mezhep hangisidir?
18-ferisiler(peruşiler).
Üyelerine, Haverim (Kardeşler, arkadaşlar) demektedirler.Günlük ibadette takip
olunan sıra ve „şma okunması = „Dinle ey İsrail..‟‟
(Yahudilerin Fatihası: Tesniye 6:4-9) peruşi adetidir. Tanah‟ta
bulunmayan bazı adetleri Mabed ibadetine soktular: Sukot bayramı akşamında
ġloam kaynağında yıkanmak gibi. Evlilik mukavelesinde kadına, kocasını
boşayabilme hakkı verdiler. Sadukilerin aksine, ölülerin diriltileceğine ve
meleklere inanıyorlardı.Peruşimin kurmuş olduğu Sinagog müessesesi bundan sonra
adete Mabedin yerini tuttu.
19-Mistik
ve münzevi karakterde bir yahudi cemaati olup ve siyasi olaylara pek
karışmayanlar kimlerdir?
19-esseniler(isiyim).
Mezhebe girmek isteyenler hemen kabul edilmezdi. Deneme süreci .. yemin merasimi
.Bu mezhebin, Hıristiyanlığın temelini teşkil etmiş olduğu
söylenmektedir.Hz.isa'nı çöldeki hayatını bunlar arasında geçirdiği rivayet
edilmektedir..
20-ortaçağdaki
Yahudi mezhepleri nelerdir?
20-Karailik
de Irak‟da doğmuştur.içinde oturan Yahudilerin
çokluğu nedeniyle Belh şehrine, „Yahudiye‟
denildiği de olmuştur.islamın etkisiyle Yahudiler arasında değişik görüşlere
sahip fırkalar oluşmuştur.iseviye - Yudganiye -Karaim veya Ananiye -Kabala
hareketi ve Sahte Mesihler; Dönmeler
21-„Amoraim
çağı‟nedir ve hangi olaylar bu çagda olmuştur?
22-Abba Areka‟nın,
219 yılında Irak‟ta Sura
akademisini kurmasıyla „Amoraim çağı‟ başlar.
Talmudların meydana geliĢleri bu çağdadır. Müslümanların himayesi altında tam
bir dini ve fikri serbestiyete kavuşan bu akademilerde Saadia gaon gibi
kimseler yetişmiştir.
23-iseviye
fırkası hakkında kısaca bilgi veriniz?
23-Kurucusu,
Ebu isa ishak b. Yakup‟tur.irandaki şii
isyanlarını fırsat bilerek, Mesihlik iddiasıyla ayaklanmıştır. Müslümanların ve
Hıristiyanların peygamberlerini kabul etmiştir.Rabbilerle enbiyanın aynı
mertebede olduklarını iddia etmiştir.
Bilgilen=Yudganiye:
Ebu isa‟nın ölümünden sonra yerini Yudgan veya
Yahuda aldı. Onun feci sonunu gördüğü için kendisini Rai (Çoban) olarak
tanıttı,israil peygamberi rolüne girişti. Torayı alegorik yorumlayarak tefsire
başladı.
24-Karai
hareketinin başlatıcısı kimdir ve bu fırkanın özellikleri nelerdri?
24-Karai
hareketinin başlatıcısı Irak‟ta
yaşamış olan Anan ben David‟dir. Sinagog‟a
girileceği ya da Tanah okunacağı zaman iki el ve ayağın yıkanmasını şart koştu.
- tişri ayının senebaşı değil, sadece bir tevbe günü.. yılbaşının Nisan başı
olduğunu .. - öşrün yalnız ekin ve hayvanlardan değil, ele geçen her şeyden
verilmesi gerektiğini .. - günlük ibadetlerde Mezmurlar yerine Tora dan
okunması gerektiğini .. - hastalıkta ilaç kullanmamayı yine Tanah‟a
dayandırıyordu. Karailiğin iman esasları: Bütün varlıkları yaratan, Allahtır;
O, ezelidir ve muavini yoktur. Bütün alem, hadistir. Mesihin gelmesini beklemek
haktır. Hesap günü vardır; Mükafat ve ceza haktır.
25-Osmanlı
devleti içinde doğup gelişmiş bir yahudi mesih hareketi hangi,sidir?
25-Sabetayistler
(Dönmeler, Mühtediler, Avdetiler): Sabetay Svi tarafından kurulmuştur. Tüccar
ve esnaf kesimi içinde etkili olan Dönmeler Jön Türk hareketine ve II.
Meşrutiyet‟in ilanına etkin biçimde katılmışlardır.
Ortaçağda islam dünyasında birçok mesih ortaya çıkmıştır. Bunlardan,iran
Yahudileri arasında çıkan David Alroy önemlidir. Ayrıca, Yemenli mesihler de
önemlidir. Bunların ayırt edici özellikleri, Kabala tarikatına mensup
olmalarıdır ve bu nedenle, Kabalist Mesihler
adını alırlar.
26-Avrupa
Yahudileri Arasında Ortaya Çıkan Mezhepler nelerdir?
26-Hasidut
hareketi (Hasidilik): Almanyada ve Polonyada
gelişen, çilecilikle gizemciliği birleştiren iki Yahudi dini akımın
ortak adıdır. Biçimsel ayinlerden hoşnut olmayan ve kişisel düzeyde ruhani bir
yaşama biçimi arayan insanların bir araya gelmesiyle.. Kabala mistisizminden
etkilenmişlerdir. Hareketin dünya görüşünü Sefer Hasidim (Dindarların Kitabı)
yansıtır.
Kabala
(=gelenek), Batıni mistisizmi, ancak kişisel bir klavuzun önderliği altında
öğrenilebilir. Kişiyi mistik tecrübenin tehlikelerinden yalnızca bu klavuzluk
koruyabilir. Bu nedenle kabala her zaman sözlü geleneğe dayanmıştır. O, Tanrıya
dolaysız yaklaşmanın yolu olarak görülmüştür. Bu bağlamda bu tür akımlar her
dini gelenek içinde görülmektedir. Örneğin, Budizmde, Tantra veya Vajrayana
Budist geleneğinde guruların, lamaların, üstatların rolü, aynı gerekçeyle,
önemlidir.
Sefer
Yetsira (Yaratılış Kitabı) M.S. 3-6. yüzyıllar, Sefer ha-Bahir (Aydınlık
Kitabı) 12. yy. kitapları Yahudiliğe ruh göçü kavramını sokmuşlardır.
Sefer
ha-Temuna (imge Kitabı: 13. yy. ispanya)‟nın
ortaya attığı kozmik çevrimler kuramına göre, Yahudilik değişmez hakikatlerden
oluşmak yerine, her dönem için farklı bir Tevrat geçerlidir.
Sefer
ha-Zohar (Nur Kitabı -ispanya) – 17. yy‟da
gelişen Sabetaycılık, Kabalacılığın bu kitaptaki öğretisine dayandırılmaktadır.
Polonya
Hasidiliğine göre (israel ben Eliezer) gerçek dindarlık; ne dünyadan elini
eteğini çekmektir ne de geleneksel din ilimleri üzerinde yoğunlaşmaktır. Ona
göre Gerçek dindarlık; - bütün yaratıklarda Tanrının içkinliğini görebilmektir.
- alçakgönüllülükle dua etmek ve uysallık içinde dine bağlılık duymaktır.
Başlangıçtaki özünü yitiren hasidiliği günümüzde, Martin Buber yorumlamaktadır.
27-Günümüzde
Yahudi Mezhepleri Ve Dini Akımları nelerdir?
27-Ortodoks Yahudilik:
Ortodoks
Yahudilik, isa dönemindeki Ferisilikle başlayan ve Rabbinik Yahudilik ile devam
eden ana bünyenin günümüze dek temsilcisidir.ikinci Mabedin yıkılışından
zamanımıza kadar gelen ve asıl Yahudiler denilebilecek topluluktur ki dünya
Yahudilerinin çoğunluğunu oluşturmaktadır. Onlara göre: Tevrat, bütün harf ve
kelimeleriyle Allahın Musa‟ya yazdırdığı
ilahi bir vahiydir; üstelik, onun lafızlarının dizilişi de mucizevidir.
Reformcu
(Liberal / ilerlemeci) Yahudilik: Liberal Yahudilik (Avrupa ayağı) veya
ilerlemeci Yahudilik de denilmektedir.inanç ve uygulamada modern düşünceyi,
toplumu adaptasyoncu yaklaşımı benimserler.ilk temsilcisi Moses Mendelsshon‟dur.O,ilk
defa din ve dünya işlerinin birbirinden ayrılmasının zorunluluğundan
bahsetmiştir. Bunlar ibadet şeklini, kadın erkek ayrılığını, cumartesi
yasaklarının bazılarını kaldırmışlardır. ideologları: Abraham Geiger
(1810-74),isaac Mayer Wise (öl. 1900). inanış ve Uygulamaları: Yahudiliğin
birçok gelenekselci biçiminin aksine onlar, ne yazılı şeriatın (Tora) ne de
sözlü şeriatın (Talmud) Tanrı tarafından kelimesi kelimesine Musa‟ya
Sina‟da vahyedildiği görüşünde değildirler.
Yahudiliğin diğer dalları gibi, onlar da din ile ahlak arasında yakın bir bağ
kurarlar. Sosyal adalette peygamberî mesajın önemini vurgulayarak, bunu
„israilin misyonu‟ olarak
görürler. Birçok Reformcu dini örgütlerde (congregations) haftanın en önemli
dini ibadeti Cuma akşam yemeğinden sonra başlar: kadın erkek bir arada oturur,
bazen kippa veya yarmulke gibi başörtüleri takılır, müzik olabilir, merkezi
rolü olan dualar ibranice diğerleri ingilizce okunur. Sinagog dışındaki
ibadetleri Yahudiliğin ahlaki ilkelerine uygun olarak sürdürürler: Cuma
akşamları şabat kandilleri yakılır. Seder yemeği yenir. Hanuka Kutlamaları
yapılır. Din değiştirme (Proselytism) yani, „tercihle Yahudi olma‟
evlilik yoluyla olabilmektedir.
Muhafazakar Yahudilik:
XIX.
yy‟ın ortalarında merkezi Avrupada kurulan
modern Yahudiliğin en önemli dini akımlarından biridir. Bugünkü Muhafazakar
Yahudiliğe asıl kimliğini veren, Solomon Schechter olmuştur. Muhafazakarlık
Siyonist karakter taşımaktadır. ġabatta, sinagoga arabayla gitmeye izin
verilmektedir. Tevrat hakkındaki anlayışı da tek tip değildir. Ondaki her harf
ve ifade Allah tarafından söylenmemiştir. Tevrat, Allah kelamı içerir fakat
detaylandırılmış emirler ve deyimler açık lafzi yapılarıyla Allah kelamı
değildir. Ancak günlük hayatta Tevrat'ın mutlak bağlayıcılığı vardır.
Yeniden
Yapılanmacı (Reconstructionist) Yahudilik: Yelpazede Muhafazakarlığın solunda,
Reformistliğin sağında yer alır. En önemli fikir babası Mordecai Menahem Kaplan‟dır
(1880-1983). Onun anlayışına göre, Allahın, Tevrat'ı değil, Tevrat'ın Allahı
vahyettiği gerçeği vardır. Tevrat'a pragmatik olarak bakılmalıdır. Tevrat'ın
kendisi değil, varlık planına çıkışı süreci ilahidir. Bu anlamda, kurtuluşu
amaç edinen diğer medeniyetlerin kanun ve doktrinleri de aynı sürecin bir
parçası olmaları itibariyle, ilahidir. Tekvindeki Nuh‟un
7 kanununa riayet konusu tüm insanlık için geçerli görülmektedir. Bunlardan 6‟sı
olumsuzdur: Tanrıya küfretmeme-Putlara tapmama – Çalmama - Öldürmeme -
Cinsellikten kaçın - Canlı hayvanı etinden yememe - Adalet sarayları kurmak.
28-Her
Cuma, gün batımından başlayıp, cumartesi akşam saatlerine kadar süren kutsal
tatil günüdür.Yahudiliğin en önemli günüdür, tarih boyunca Yahudi hayatının
temelini oluşturmuştur. Bu güne riayet
etmek Hz. Musa ya verilen On Emir‟in 4. sünde
emredilmektedir. Bu gün hangisidir?
28-şabat
günü. Kur'an-ı Kerim Yahudilerin Sebt günü yasağına riayetle emrolunduklarını
açıklamaktadır. Kur'an-ı Kerim'de, bu konuda onlardan söz alındığı, bazılarının
bu güne riayette ihtilaf ettikleri, bu yasağı çiğneyenlere lanet edildiği ve
onlara „maynun olun‟
denildiği..onların sınanma olsun diye o günde balıkların akın akın geldikleri
nakledilir. Bu günde, Sinagog‟da, Haftara
okunur; 13 yaşına giren varsa Bar Mitzva töreni yapılır; evlerde ise Sebt
şamdanları yakılır, şabat yemeği yenir, Kidduş duası okunur. şabatın bir
dinlenme günü olduğu, Tanrının dünyayı altı günde yarattığı ve yedinci günde
dinlendiği.. Bu günde birçok işi yapmak yasaktır. Mişna‟da
din bilginleri bu yasakları 39 olarak belirtmişlerdir; özetle bunlar:
Çiftçilerle ilgili olarak tohum ekme, biçmeye değin gelen işler-Hayvanların
yününü kırpma, iplik haline getirilmesine değin yapılacak işler-Hayvanın
yakalanıp yenecek duruma getirilmesine yönelik işler-Yazı yazmak, silmek-Ateş
yakıp söndürmek-Son çekiç darbesini vurmak- Evden dışarı herhangi bir şeyi
taşımak…Bu yasaklar, her devrin hayat şartlarına göre yeniden
düzenlenmektedir.şabat ihlalleri: 1980 yılında yapılan bir araştırmaya göre
israilli Yahudilerin %22si şabat günü arabaya binmemektedir. Bazı insanlar,
ancak uzak bir Sinagog‟a gidebilmek
için arabaya binilebileceğini kabul ederler. Türk Yahudileri arasında ġabat
kutlamaları Perşembe akşamından başlar. Cuma akşamı ve özellikle cumartesi
sabahları dua sonrasında sinagoglarda toplu kahvaltı ..
29-Tişri
ayının (Eylül-Ekim) ilk ve ikinci günü kutlanır; bu gün, dini yılbaşı olarak
kabul edilir. On günlük dönemde Tanrı insanları yargılamakta, onların yeni
dönemdeki kaderlerini tayin etmektedir. Kader kitabına yazı bugünde
yazılmaktadır.Bu günde dua ve pişmanlıklar, yakarışlar,şofar çalınma günüdür.
Bugünde, çok önemli olayların olduğu: ilk insan o gün yaratılmış, Musa doğmuş,
Yusuf zindandan bugün kurtulmuş hangi gündür?
29-Roş
HaSana ve Yom Kippur.
30-Yahudiliğin
en önemli dini bayramıdır. Kameri Tişri ayının 10. günüdür. (Roş ha-sana‟dan
10 gün sonrası). Günahların kefaretini ödeyerek Tanrıyla tekrar barışma
günüdür. Dua, tefekkür, muhasebe edilir. Bu günde şabat yasaklarının tümü
geçerlidir; yıkanmak yasak; Oruç tutulması farzdır. günlerde hiçbir iş, ilişki
başlatılmaz; düğün yapılmaz; mahkeme açılmaz. Bugün, diğer bayramlardan farklı
olarak, ne milli ne tarihsel ne de toprağın değişimi ile ilgili bir olayı
simgeler .. bu günün en belirgin özelliği 25 saate yakın süren yeme-içme
yasağıdır. Bu gün hangi gündür?
30-Yom
Kippur.
31-Rabbin
Önünde Görünme Bayramları nelerdir?
31-Pesah
/ Fısıh / Hamursuz / Mayasız. Yahudi bayramları arasında en eskisi
sayılabilecek olanı Pesah‟tır. Nisan
ayında kutlanır. Pesah, israiloğullarının Mısırdan Çıkış ve kurtuluşlarını
hatırlamak ve ilk defa bir millet olmanın şuurunu hissetmek için
kutlanmaktadır. Bu gün, bir tür “Bağımsızlık Bayramı”dır. Bu gecenin diğerlerinden
farkı (şiilerin 10 Muharrem günü gibi): -Haggada‟da:
“olduğu gibi oğluna anlatacaksın” denilmektedir. -yalnızca matsa (un ve su
karışımıyla..) yenir; Hamets yenemez (sadelik göstergesi). -bu gece yalnızca
acı ot yenebilir. -bir yana yaslanarak ve başı dik olarak yenmelidir (Mişna‟ya
göre kurtuluş neşesi..) -şayet Tanrı kurtarmasaydı, halen esir bir millet
olunacaktı. Pesah, Yahudilere, özgürlük yolunda hiçbir zaman ümitsitliğe
kapılmamaları mesajını vermektedir.
şavuot
/ Haftalar / Hasat Bayramı..Pesahın ikinci gününden itibaren, tam yedi hafta
(Pentakost, Ellinci gün) sonra kutlanır. Pesahın ardından gelen en eski Yahudi
bayramlarındandır. Bu da Pesah gibi üç hac bayramından biridir. Bu bayram aynı
zamanda “Toranın Yahudilere veriliş zamanı” anısına da kutlanır.
Sukkot
/ Haymeler / Çardaklar Bayramı: Eski Ahitte sözü edilen üç büyük bayramdan
biridir. Mısırdan çıkışın anısını ve çölde ilk defa yerleşik hayata geçişin
simgesi olan çadırlarda kendi ürünlerini biçme anılarını tazelemek için
kutlanır; bayramların en neşelisidir:
Purim
/ Zarlar Bayramı: Adar ayının 14 ve 15. günleri kutlanan bir neşe bayramıdır.
Purim arefesinde Ester orucu tutulur. Talmudcu din adamları bu bayramın mutlaka
kutlanmasını isterler. Ester sayesinde kurtuluş.. anısına..
Hanuka
/ Işıklar Bayramı: Yahudilerin Helenlere karşı savaşa girişleri anısına.. Kislev ayının 25. günü başlar Sekiz
gün sürer. Her türlü iş yapılabilir. Sekiz mum yakılır.
32-Yahudilerde
ibadetler nasıldır?
32-Yahudîler,
ibadetlerini "sinagoglarda (kendileri "Bet ha Kneset"derler)
yaparlar. Sinagog, Kudüs'teki Ma'bed'in yıkılmasından sonra Yahudîlerin ibadet
için kullandıkları yapılara verilen addır. Türkiye'de havra olarak bilinir.
Sinagoglarda rulo halinde elyazması Tevrat tomarlarının saklandığı "Aran
ha-Kodeş" denilen Kudüs'e yönelik bir kutsal bölme vardır. Sinagoglarda
Yahudilerin dinî ve millî sembollerinden biri olan yedi kollu şamdan bulunur.
Onların diğer sembolü, Kral David'in mührü olarak kabul edilen iki üçgenden
meydana gelmiş. Magen David denilen altı köşeli bir yıldızdır. Kadınlar,
ibadete katılamaz. Ancak başları örtülü olarak ibadeti seyredebilirler.
Yahudîlikte ibadet, islâm'da camideki huşu ve belirli bir disiplin içinde
yapılan ibadete benzemez. Yahudî ibadetinde bir düzen, disiplin yoktur. Herkes
canının istediği gibi ilâhîlere katılır veya yanındakilerle sohbet eder.
Sinagogun içinde cemaat dolaşır, birbiriyle konuşur, okunanları dinleyen pek
azdır. Onlara göre sinagog, bir tapınaktan ziyade, bir toplantı yeridir.
ilâhîler, Yahudî ibadetinin esasını teşkil eder. Yahudîlikteki ilâhî ve dualara
Baruh'un ilâhisi ile şema israel Duası en iyi örnek olacaktır. Baruh'un ilâhisi
şöyledir: Hamdedin Tanrı'ya, Adı yüce olana hamdedin. Hamdedin, evet, Tanrı'ya
hamdedin, Adı Yüce olana; Bugün de, sonsuzluğa kadar da. Eskiden beri Yahudîler
dinlerine bağlılığı ve imanlarını şema israel Duası ile açıklarlar.
***Yahudilerde
ibadet, günlük ve haftalık olmak üzere ikiye ayrılır. Günlük ibadet; sabah,
öğle ve akşam yapılır. Haftalık ibadet, Cumartesi günü Singogda olur. Günde üç
vakit yapılan günlük ibadet, 13 yaşına girmiş en az 10 kişinin katılmasıyla
yapılır. Bu, tercih edilen bir durumdur. Mecburî hallerde fert, tekbaşına da
dua edebilir. Haftalık Cumartesi ibadeti şabat: Sebt, Cuma akşamı Güneş'in
batışıyla başlar, Cumartesi akşamı sona erer. Bu ibadet, Sinagogda yapılır. O
gün, ateş yakmak, çalışmak, hatta taşıt kullanmak bile yasaktır. Yahudi
inancına göre Tanrı âlemi altı günde yaratmış, yedinci günü istirahat etmiştir.
Bunun için Yahudîler, yedinci gün olan Cumartesi gününü dinlenmeye ve ibadete
tahsis etmişlerdir. Cumartesi onlar için resmî tatil günüdür. Sinagog,
islâm'daki "cami" gibi, topluca ibadet edilen yerdir. Sinagogda toplu
ibadet ancak erginlik çağına ulaşmış (onüç yaş) en az on erkekle yapılabilir.
Buna "Minyan" denir. ibadeti haham veya cemaatten biri yönetir. bütün
sinagoglarda mutlaka üç eleman yeralır. Bunlar; Aron Ha-Kodeş, Ner Ha-Tamid ve
Teva'dır. Aron Ha-Kodeş, içinde Tevrat tomarlarının bulunduğu yerdir, camideki
"mihrab" benzeri bir fonksiyona sahiptir ve giriş kapısının tam
karşısında yer alır. Üzeri, kaliteli bezden dokunmuş; Yahuda aslanı denilen
aslan resimleri, yedi kollu şamdan (Menora), altıgen Davud Yıldızı (Magen
David) ve çeşitli ibranice yazılarla süslenmiş bir örtü ile örtülüdür.
Sinagoglar kutsal yerlerdir. Oralarda heykele benzer şeyler bulunmaz. Çünkü
bunların bulunduğu yerde ibadet yasaktır. Sinagoga mütevazi elbiseyle girmek ve
başı örtmek gerekir. Baş açık olarak Sinagoga girmek, oranın kutsallığına ve
Tanrı'ya saygısızlık kabul edilir. Bunun için Musevî erkekleri başlarına
"Kipa" denilen ve takkeye benzeyen birşey giyer. Kadınlar da
başlarını örtülü tutar. Sinagogda ibadet ederken kadınlarla erkekler ayrı ayrı
oturur. Okula törenle gidilir. Haham, bu konuda bir konuşma yaparak öğretimi
başlatır. Çocuğa Sinagogda 6-7 yaşında dinî eğitim verilir. Her erkek çocuk,
oniki yaşını bir ay geçince,şeriatın oğlu anlamında "Bar Mitzva"
adını alır. O, artık Yahudî şeriatına uymak zorundadır. Bu, bulûğ çağına erme
anlamındadır. Çocuk artık sinagoga gitmeye, "tefilin" denilen ibadet
kayışını, "tallit" denilen dua atkısını kullanmaya başlar. O, oruç
tutmakla da mükelleftir; Sinagogda Tevrat okumaya çağrılır. Yahudilerde gusül,
ya tamamıyla suya dalmak veya akan su, yağmur suyu ile yıkanmak suretiyle olur.
Yahudilikte kadının boşanma hakkı yoktu. Erkek, istediği zaman karısını
boşayabilirdi.
******************************DİNLER
TARİHİ .13.HAFTA ÇALIŞMALARI*******************************
1-bugün
dünyanın en fazla nüfusa sahip dini hangisidir?
1-Hıristiyanlık,
bugün dünyanın en fazla nüfusa sahip dinidir. Yedi milyarlık dünya nüfusunun
yaklaşık iki milyar üç yüz milyonu Hıristiyan olarak bilinir. Hristiyanlık
için„Mesih yanlısı‟ anlamdaki bu
kullanım en yaygın biçimini oluşturmaktadır. Elçilerin işleri‟nde
geçen Mesih yanlısı anlamındaki kelimenin ilk olarak Antakya cemaati için
kullanıldığı tahmin edilmektedir. Mesih kelimesi Yeni Ahit‟te
isa için kullanılmaktadır. Hıristiyanların yaygın olarak kullandıkları
kelimelerden birisi de „kilise‟ kelimesidir.
2-hristiyanlıgın
özellikleri nelerdir?
2--1-Hıristiyanlık
öğretisinin temelinde isa Mesih fikri vardır. Buna göre isa Mesih hem tanrıdır
(Oğul) hem de tanrının bedenlenmiş insan halidir. O, kurtarıcıdır.
-2-Hıristiyanlıkta
kurtuluş fikri vardır. Kurtuluş, tanrı katından kovulan insan için ceza anlamı
taşıyan dünyadan kurtulup tanrı katına yeniden yükselme anlamına gelmektedir.
-3-Hıristiyanlıkta
önemli şahsiyetlerin başında Pavlus gelir. Onu Hıristiyanlığın kurucu
peygamberi olarak görenler vardır.
-4-Hıristiyanlık
yaklaşık iki bin yıllık tarihsel sürece sahiptir. Bu süreç içerisinde çok
çeşitli Hıristiyan cemaatler, akımlar, görüşler, fikirler, kiliseler ortaya
çıkmıştır. Bugünün kadim kiliseleri arasında nüfus bakımından en kalabalık
olanları ve en bilinenleri Katolik Kilise, Ortodoks Kilise ve Protestanlıktır.
Ancak kadim geleneklerini sürdürmede ısrarlı olan Nasturi, Süryani, Ermeni,
Kıpti ve Habeş kiliselerini de belirtmek yerinde olur.
-5-Hıristiyan
düşüncesinde kurtuluş ruh için söz konusudur. Ancak kiliseye dahil olanlar,
yani Hıristiyanlar kurtulabilir.
3-Hıristiyanlığın
biçimlenmesindehangi hususlar etkendir?
3-
Kutsal Kitap, öncekilerin uyguladığı gelenek, Kilise Babaları ve kilise
konsilleri.
4-isa‟nın
tarihsel olarak üç yıl kadar süren öğretisini yaymasının çarmıh hadisesiyle son
bulması hangi senede olmuştur?
4-Miladi
33 veya 36‟da gerçekleştiği yönündedir.inciller isa‟nın
Yahudi soyundan geldiğini şecere vererek ortaya koyarlar. Meryem‟in
oğlu olduğunu belirtir.isa, şecerede Meryem‟in
kocası Yusuf‟la Yahudi soyuna bağlanır. Nasıralı
olarak isimlendirilir. Sinoptik incillerde Davutoğlu, Mesih, ilyas, Yahudilerin
Kralı, Rab, Öğretmen, Tanrı Oğlu, Tanrı‟nın
Mesih‟i gibi birçok isim ve sıfat konumunda
tanımlama vardır. Ancak Yuhanna incili‟nin
tanımlamasını bu ve başka isimler yanında şöyle özetlemek mümkündür: Aziz
Bakire Meryem‟den ve Ruh‟tan
doğan, Davutoğlu, Tanrı‟nın Biricik Oğlu
Rab isa Mesih‟tir.
5-isa‟nın
mesajında ağırlıklı hangi konular dikkat çekmektedir?
5-Birincisi
ansızın gelecek kıyameti hatırlatma ve buna tövbe ederek hazır olmaya davettir.
Buradaki kıyameti daha çok dünyanın sonunda kurulacak „ilahi Mesih Devleti‟
(Tanrı Krallığı) gibi tanımlamalar anlatmaktadır. ikincisi ise, “Musa
ġeriatı”dır.isa, sinagoglara gitmiş, şeriatı yıkmaya değil tamamlamaya
geldiğini söylemiş ve hahamların elinde oyuncak haline gelmiş şeriatı düzeltmek
için mücadele etmiştir.
6-isanın
seçkin havarileri kimlerdir?
6-Petrus
ve kardeşi Andreas, Zebede‟nin oğulları
Yakup ve Yuhanna, Filipus, Bartolomeus, Matta, Tomas, Alfeus‟un
oğlu Yakup, Taddeus, ayur Simun, Yahuda iskaryot. Sonuncusu isa‟yı
ihbar ederek çarmıha gerilmesine neden olur. Onun yerine sonradan isa‟nın
öğrencilerinden Mattias (Matiya) seçilir.
7-Havarilerin
Kudüs merkezli faaliyetleri hakkındaki temel kaynak nedir?
7-Elçileri
işleri kitabının ilk yarısıdır.ikinci yarısı ise daha çok Pavlus‟un
işlerini anlatır.
8-Kudüs
merkezli Yahudi-Hıristiyan cemaatini diğer Yahudilerden ayıran temel özellik
nedir?
8-isa-Mesih
inancıdır.
9-Hıristiyanlığın
ilk şehidi kimdir?
9-Stepanos.
10-yahudi
ve hristiyanlıgın Kudüs‟ün tahrip edilmesinden kısa bir süre
önce şehri terk ederek ve Pella‟ya yerleşenlere
ne denir?
10-Ebiyonitler
denir.
11-Pavlus
kimdir?
11-arsuslu
bir Yahudi olup hahamdır. Roma vatandaĢıdır. Azılı bir isa taraftarlığı
düşmanıdır.Kudüs merkezli ilk cemaate büyük eziyetler vermektedir.
12-Putperestlikten
dönenlerin Musa Şeriatına uymamaları üzerine cemaat arasında ilk ayrılıklar
ortaya çıkar ve nerede kimin
başkanlığında oluşturulan toplantıda mesele yatıştırılmıştır?
12-kudüste
Yakup başkanlıgında.
Bilgilen=Pavlus
Antakya‟dan ayrıldıktan sonra bugünkü
Hıristiyanlığın oluşumunun temelini attığı seyahatlerini gerçekleştirir. Bu
seyahatlerinde Pavlus, mesajlarını daha çok şentileler (Yahudiler dışındaki
yabancılar) arasında yayar. Bu sebeple O, “Yabancıların Havarisi” olarak
isimlendirilir.
13-hristiyanlıgın
yayılma ve kurumsallaşma süreci olarak hangi yüzyılda olmuştur?
13-5.y.yılda.
14-Hıristiyanlık,
M. 381 senesinde yapılan istanbul Konsili‟nde istanbul‟un
cemaat merkezi (Patriklik) ilan edilmesine kadar geçen sürede kaç merkezde
gelişim gösterir?
14-Daha
çok Suriye, Anadolu ve doğuda Antakya Piskoposluğu; Mısır ve Libya‟da
İskenderiye Piskoposluğu; italya ve çevresinde ise Roma Piskoposluğu
merkezlerinden Hıristiyanlık yayılmıştır. Bu merkezler, başka piskoposluklar
oluşması üzerine 325 iznik Konsili‟nde patrikliğe
yükseltilmişlerdir.
Bilgilen=M.
306 tarihinde Roma imparatorluğunun başına geçen Konstantin‟in
iç barışı temin gayesine matuf, bütün dinlere müsamaha gösteren ve tarihe
Milano Fermanı diye geçen bir ferman yayınlatmasıyla başlar (M. 313). Böylece
Hıristiyanlık serbestlik kazanır ve Hıristiyanların önceki imparatorlar
tarafından alınan malları ve bütün hakları iade edilir. Bununla Hıristiyanlık
devlet himayesi altına girmiş olur.
Önemli=Hıristiyan
inanç ve doktrinleri‚ Kitab-ı Mukaddes öncesi havari inançlarına‚ bu inançların
belirlendiği kutsal yazılara ve konsil kararlarına dayanmaktadır. “Havarilerin
inanç esasları” denilen metin,iznik ve istanbul konsillerinde sistemleştirilmiş
ve tarihe İznik-İstanbul Kredosu olarak geçmiştir. Geleneksel izaha göre
Hıristiyanlıkta Tanrı anlayışı, teslis doktrinine dayanmaktadır.
Baba-Oğul-Ruhulkudüs unsurlarından müteşekkil teslisin birinci unsuru olan Baba‟nın
görevi, sevgisi dolayısıyla insanlığı yaratmak; Oğul‟un
görevi‚ insanlığı kurtarmak; Ruhulkudüs‟ün
görevi ise insanlara inayet bahşetmektir. Birbiriyle bağlantılı çalışan bu üç
unsur tek bir Tanrı‟yı
oluşturmaktadır.
15-Hıristiyanlıkta,
genellikle kiliselerde icra edilen ibadet hangi kelime ile ifade edilir?
15-batı
dillerinde Liturgy (Türkçe‟de Litürji)
kelimesiyle ifade edilir. Bu kelime Grekçe umuma ait faaliyet anlamına gelen
Litourgiadan türetilmiştir
16-Hıristiyan
kiliselerinde uygulama noktasında, içerdikleri anlamda, sayılarında ve
ifadelendirilen kelimelerde farklı olmakla beraber hangi sekramentler vardir?
16-Vaftiz,
Evharistiya, Konfirmasyon, Evlilik Töreni, Ruhbanlık Sırrı, Günah itirafı ve
Son Yağlama genel olarak kabul edilen Sakramentlerdir. Genel olarak bütün
kiliselerde sakramentlerden Ruhbanlık Gizemi ile iliĢkilendirilen üç hiyerarşik
kademe oluşmuştur. Bunlar Piskopos, Rahip ve Diyakos‟dur.
17-isa
Mesih‟in Tanrı olup olmadığı konusundaki
tartışmaların doğurduğu konsil hangisidir?
17-325
iznik Konsili‟dir. Konsildeki Kristolojik
tartışmaların ilk ayağı teslisin unsurlarından isa Mesih‟in,
yani Oğul‟un Tanrı olup olmadığı ile
alakalıydı.iskenderiyeli rahip bilgin Arius
Oğul‟un Tanrı olmadığına dair görüşü
savunuyordu. Arius‟un karşısında
ise iskenderiye piskoposu Athanasius yer
alıyordu.imparator gözetimindeki iznik piskoposlar meclisinde Arius ve fikri
aforoz edilerek Oğul‟un mahiyetinin
Baba ile aynı cevherden (homoousios) olduğu, yani Athanasius‟un
fikri kabul edildi. Böylece isa Mesih‟in ezelden beri
Tanrı olduğu, Baba ile aynı mahiyete sahip olduğu karara bağlanmıştı.
Önemli=Kutsal
Ruh‟un da Baba ve Oğul gibi tanrısal cevhere
(üç uknumda yalnız bir tanrısal cevher) sahip olduğu kararı alınır. Böylece Teslis‟in
Tanrılığı ifade etmesi imparatorluk inancı haline gelmiş olur. Bu inanç tarihe
„iznik-istanbul inanç ilkesi‟ diye
geçer.istanbul Konsili‟nde alınan
kararlar meselenin bitmesinden çok yeni bir boyutunun açılmasına katkı sağlar.
Bu isa‟nın insani ve ilahi tabiatları
meselesidir.
18-hz.isanın
tabiatı hususunda konsıller ne görüştelerdir?
18-Antakya
ekolü içinde yetişen istanbul Patriği Nestorius (328-331) “birleşmiş ayrı iki
tabiat” (diofizit) fikrini benimseyerek hocası Mopsueste‟li
Theodore‟un izinden gider.iskenderiye ekolü ise
“birleşmiş iki tabiat” görüĢüne sahiptir.imparator II. Thedosius (408–450)‟un
tabiatlar meselesini halletmek üzere topladığı Efes Konsili(431)‟nde
“insani ve ilahi tabiatların birleşmiş” olduğu fikri, baĢka bir ifadeyle “biricik
kişilikli iki tabiatlı İsa” fikri hakim olmuştur. Ayrıca Bakire Meryem‟in
„Tanrı annesi‟ (teotokos) olduğu kararı alınmıştır.
19-Kilise
konsillerinden hareketle değerlendirildiğinde bağımsız kiliselerin oluĢumunun
nedenleri nelerdir?
19-isa
Mesih‟in tanrılığı gibi inançla ilgili
ayrılıklar; beş patrikliğin (Roma, istanbul, Antakya,iskenderiye ve Kudüs)
önceliği meselesi gibi dini siyasi anla-şmazlıklar; Hıristiyanlığın devlet dini
haline gelerek imparatorların dini kararları etkileyebilecek şekilde hareket
etmeleri gibi siyasi çıkarlar; ve Roma‟nın ikiye
ayrılması gibi coğrafi ve siyasi değişiklerin kiliselerin farklı bölgelerde
kurumsallaşmasını desteklemesi.
20-XVI.
Yüzyıl itibariyle Protestan düşüncenin tetiklemesiyle kendisini yenileyerek
misyon faaliyetlerini genişletmesi sonucunda dünyanın bir çok yerinde yeni
Katolik kiliseler oluşmuştur. Eskiçağ Hıristiyan coğrafyasında ise Doğu
Kiliselerinden ayrılan Katolik kiliseler nelerdir?
20-Melkit,
Ermeni, Süryani, Keldani, Kıbti gibi Katolik Kiliseler oluşmuştur.
Önemli=Doğu
Kiliseleri inanç bağlamında ikiye ayrılmıştır.isa‟nın
tabiatı konusunda, beşeri ve insani olarak ayrılmış iki tabiat kabul eden
Diyofizit Nasturiler ve tabiatların birleşik ve tek olduğunu kabul eden
Monofizit Kiliseler şeklindedir. 451 Kadıköy Konsilinde aforoz edilen bu
görüşün taraftarı Süryaniler, Ermeniler, Kıptiler ve Habeşler tarihsel süreç
içerisinde bağımsızlıklarını ilan etmişlerdir.
21-ismini
evrensel ya da genel anlamına gelen Katolik kelimesinden alan kilise
hangisidir?
21-Roma
Katolik Kilisesi. Katolik kelimesi, birlik içinde evrensellik, yani her yerde,
her zamanda aynı hakikatlara inananların cemiyeti anlamında kullanılmaktadır.
Bu kelimeyi ilk defa II. Yüzyılın başında Antakyalı ignatius bir mektubunda
kullanmıştır.Dünya Hıristiyan nüfusunun yaklaşık üçte ikisini oluşturmaktadır.
Hıristiyanlığın gelişim tarihi sürecinde merkezi bir konumda bulunan Roma
Piskoposluğu Katolik Kilisesi‟nin menşeidir.
Bugün Kilise merkezi hala Roma‟da, bir site
devleti olan Vatikan Ruhani Devletidir. Roma piskoposu olan Papa tarafından
idare edilmektedir. Papa, Petrus‟un halefi, isa‟nın
vekili olan tek ruhani liderdir. Papa‟yı ise
Kardinaller seçmektedir.
Katolik
hiyerarşi; Papa, Kardinaller, Başpiskoposlar, Piskoposlar, rahipler şeklinde en
küçük mahalle rahiplerine kadar uzanmaktadır.
-Papa‟nın
yanılmazlığı ilkesini kabul eder.
-Kutsal
Ruh‟un hem baba hem de oğuldan (filioque)
çıktığını,
-isa‟da
ilahi ve insani iki tabiat olduğunu kabul etmektedirler.
-Ayin
dili Latincedir fakat II. Vatikan Konsili‟nde
(1962-5) değişik dillerde yapılmasına karar verilmiştir.
-isa
gibi Meryem de günahsızdır, asli suçtan uzaktır. Meryem, Tanrı yanında şefaatta
bulunabilir. O, göğe yükselmiştir.
-Azizler
de Tanrı katında sözcü olur, şefaatte bulunabilir. Onların resimleri ve kutsal
emanetlerine saygı gösterilir. Yılın hemen her günü bir azize adanmıştır.
-Tövbe
ritüeli itiraf ve bağışlama ayini olup günah çıkarma hücresinde papaza itiraf
ve papazın bağışlandığını belirtmesi şeklinde olur. Ergenlik çağma giren her
Hıristiyan‟ın yılda en az bir defa günah çıkartması
1215 Lateran Konsili‟nde karara
bağlanmıştır. -Yedi Sakramenti dogmalaştırmıştır. Vaftiz, su dökülerek yapılır.
Vaftiz olmadan ölenin kurtuluşunu kabul etmez. Evharistiya‟da
ekmeğe maya katılmaz. -Son yargı gününü, cenneti, cehennemi ve a'rafı kabul
ederler.
22-XVI.
Yüzyılda Batı Hıristiyanlığı bünyesinde gelişip, onu bir reforma tabi tutma
yönünde ortaya çıkmış, protesto hareketlerinden oluşmuş belli ana noktalarda
birleşen kurumsallaşmış bağımsızolan kiliselerdir?
22-Protestan
Kiliseler. Bu hareketin ilk öncüsü Martin Luther‟dir.
Luther‟in 95 maddelik bir bildiriyi Wittenberg
Kilisesi‟nin kapısına asması Almanya‟da
hareketin başlamasına neden olmuştur.
23-Bu
erken dönem Protestan kiliselerden başka Avrupa ve Amerika başta olmak üzere
dünyanın hemen her yerine dağılmış bağımsız Protestan kiliseler vardır.bunlar
nelerdri?
23-Adventistler,
Metodistler, Baptistler, Anabaptistler, Evanjelikler, Yahova ġahitleri,
Mormonlar, Mennonitler, Pentekostallar, Üniteryanlar
24-Protestan
Kiliselerin genel özellikleri nelerdir?
24-a-Cemaatin
olduğu yerde mutlaka kilisenin de olması gerektiğini kabul ederler. -Ruhban
sınıfına imtiyaz vermezler. Her Protestanın bir rahip olabileceğini
belirtirler.
-b-Protestan
kileselerin çoğunluğu sadece iki sakrament (vaftiz ve evharistiya) kabul
ederler. Ancak diğer sakramentlerin uygulamasına bir şekilde yer verirler.
-c-Kilise
görevlilerinin günah çıkarma yetkisini kabul etmezler.
-d-Vatikan‟ın
yani Papa‟nın otoritesini kabul etmezler.
-e-incilleri
anlamak için rahiplere ihtiyaç olmadığını söylerler. Böylece Kutsal Kitap dini
olmak istemektedirler.
-f-Kadınların
da ruhani lider olabileceğini kabul etmektedirler.
-g-Genelde
ayinlerini bulundukları çevrenin konuşma dilinde yaparlar.
-h-Arafa
ve ebedi cezaya inanmazlar.
-ı-Katoliklerin Meryem inançlarına
katılmazlar.
-i-Teslis
bütün Protestanlarda vardır. Ana konularda diğer kiliselerden farkları yoktur.
25-Ortodoksluk
terimi ne anlama gelmektedir?
25-doğru
inanç, doğru doktrin anlamına gelmektedir. Kilisede ise terim anlamından çok,
doğru ibadet, doğru iman ikrarı ve papalık kilisesinde vücut bulup zamanımıza
kadar kesintisiz devam eden hiyerarşi ile mukaddes ayin iĢtirakinin tümünü
ifade eder. Ortodoks dünyasında dört büyük tarihi patriklik vardır: ü
1-istanbul
Fener Rum Patrikliği
2-iskenderiye
Apostolik Patrikliği
3-Antakya
Patrikliği
4-Kudüs
Patrikliği.
Bunlardan
başka otosefal kiliseler arasında Rus, Rumen, Sırp, Yunan, Bulgar, Gürcü,
Kıbrıs, Çek, Slav Polonya ve Arnavut kiliseleri vardır. Otonom kiliselere ise
Finlandiya, Çin ve Japonya örnek verilebilir. Ortodoks Kilisenin en yüksek
organı Patrik değil, ekümenik konsillerdir. Patrik, Patrikliklerin baĢkanıdır
ve metropolitler arasından seçilir.
26-ortodoksların
özellikelri nelerdir?
26-a-Papanın
yanılmazlığını kabul etmezler.
b-Kutsal
Ruh‟un Babadan ve Oğuldan çıktığını değil de
Oğul yoluyla Baba‟dan çıktığını
kabul ederler.
c-ilk yedi konsili ve kararlarını Katolik
Kilise ile ortaklaşa kabul ederler.
d-ikonlara
geniş yer vererek saygı gösterirler.
e-Papazlar
evlenebilir. Keşişler, piskoposlar ve Patrikler evlenemezler. Boşanmaya bazı
şartlarla izin verilir.
27-nasturi
kilisesi adını nerden alır ve hangi ismler verilir?
27-Nasturi
Kilisesi adını, diyofizit görüşün sahibi Nestorius‟tan
almaktadır. Nasturiler için Doğu Süryani Kilisesi, Doğu Asur Kilisesi, Asuri
Kilise de denmektedir.
28-Nasturiler
arasında meydana gelen ayrılma sonucunda oluşmuş Katolik cemaate verilen isim
nedir?
28-Keldani
(Gildani). Bunlar, Urfa‟dan sonra
Nusaybin‟i merkez edinmişler ve böylece bir Doğu
Hıristiyanlık akımı geliĢmiĢtir.
29-Nestorius‟un
fikirlerini Sasanilere benimseten kimdir?
29-Nusaybin
Episkoposu Mar Barsauma‟dır.
Önemli=Nasturi
Kilisesi‟nin baĢında Patrik makamında Katolikos
bulunmaktadır. Kilise Hiyerarşisi Patrik, Metropolit (Başpiskopos), Piskopos
(Abuna), Başdiyakon, Papaz, Diyakonlar, Diyakon Çömezi ve Papaz Çırağından
oluşmaktadır.
30-nasturi
sekramentleri nelerdri?
30-Qurbana
(Komünyon-Kurban, Assay Rabbani de derler), Vaftiz, Papaz Atama ve Kutsama
Ayini, Günahların Affı Ayini, Haç, Kutsal Yağ ile Yağlama ve Malka (Kutsal
ekmek Hamuru veya Hamur Mayası: Bu hamur isa‟dan
beri her Perşembe mayalanan hamura katılarak günümüze kadar getirilmiş hamur
mayasıdır)dır. Nasturiler, isa‟da çift tabiatın
varlığını kabul ederler, ikon kullanmazlar ve kiliseleri sadedir.
ÖNEMLİ=Nasturiler
gibi kendilerini havarilere dayandıran bu Doğu Kilisesi‟ne
Yakubi ve Batı Süryani Kilisesi de denmektedir. ġimdi Antakya Kadim Süryani
Ortodoks Kilisesi kullanılmaktadır.
31-Kadim
Süryanilerin Kilise merkezi NERSİDİR?
31-ŞAM.
Süryani Kilisesi‟ patrik
tarafından idare edilmektedir. Süryaniler yedi sakramenti kabul ederler. Bunlar
Vaftiz, Murun (konfirmasyon-mühürleme), Kurbano (Evharistiya), Kehnüt
(ruhanilik), Tövbe, Hasta Yağı ve Evliliktir.
Bilgilen=Ermeni
Kilisesi, Ermeni Ortodoks Kilise, Gregoryanlar Ģeklinde de isimlendirilirler.
Ermeni Kilisesi‟nin ruhani
lideri katoğikos diye isimlendirilir. Aziz Grigor‟un
ilk katoğikos olduğu kabul edilir. Bugün Ermenistan Cumhuriyeti‟ndeki
Ecmiatzin Katoğikosunun unvanı „Başpatrik ve Bütün Ermenilerin Katoğikosu‟
Ģeklindedir. Ermeni Kilisesi yedi sakramenti kabul ederler, Yedi sakrament
Vaftiz, Mühürleme (konfirmasyon), Tövbe, Evharistiya (Surp Badarak), Evlilik,
Ruhbanlık ve Hasta Yağı şeklindedir.
32-ermeni
kilisesinin özellikleri nelerdir?
32--Ermeni
Kilisesi, isa‟da ilahi ve insani tabiatın
birleştiğini, tek tabiat olduğunu kabul ederler. -Evharistiya‟da
ekmek ve şarabın isa'nın etine ve kanına dönüştüğünü kabul ederler. -Zina
dışında boşanmaya izin vermezler. -ikonaları, eski putperest adeti sayarak
reddederler. -Arafı kabul etmezler.
33-kıpti
kilisesinin kabul ettikleri sekramentler nelrdir?
33-Bunlar
Vaftiz, Evharistiya, Tövbe, Rahip Takdisi, Evlilik ve Hasta Yağı‟dır.
Kıbtilerin ibadetlerinde zahitlik ön plandadır.
Bilgilen=Habeş
Kilisesi Habeşistan‟da (Etiyopya)
yaylalarda yaşayan belli bir halkın ismi olan Habeş kelimesinden ismini
almaktadır. Bu kiliseye Habeşistan Kilisesi ya da Etiyopya Ortodoks Kilisesi de
denmektedir.Habeş Kilisesi Abuna denilen Patrikle idare edilmektedir.
HRİSTİYAN
KUTSAL METİNLERİ=Hıristiyan Kutsal Metinleri genel kabul gören boyutuyla ele
alındığında iki kutsal kitap geleneğinin bir araya getirildiği anlaşılmaktadır.
Birincisi Yahudi kutsal kitap geleneğinin ilk yarısıdır ve Eski Antlaşma (Eski
Ahit, Yahudilerde Tanah) şeklinde isimlendirilen koleksiyonu içermektedir.
Diğeri ise isa, Havariler ve onların öğrencileri ile ilişkili şekilde oluşmuş
olan öz Hıristiyan geleneğinin tüm kutsal metinleridir ve Yeni Antlaşma (Yeni
Ahit) şeklinde isimlendirilmektedir.
34-ESKİ
ANTLAŞMA NEDİR?
34-Eski
AntlaĢma isa ve havarilerinin ilk yüzyılda kullandıkları kutsal kitapları
içinde barındıran kısmı oluşturmaktadır. Eski Antlaşma denmesinin sebebi Tanrı‟nın
israiloğullarıyla yaptığı kabul edilen antlaşmayla/antlaşmalarla ilgilidir. Bu
vurgulu isimlendirme Hıristiyanlara aittir. Yahudi geleneğinin oluşturduğu ve
Hıristiyanların da kabul ettiği Tanah, Eski Antlaşma diye isimlendirilmiştir.
Bilgilen=Hıristiyan
kutsal metinlerinden Eski Antlaşma Yahudilerle ortak metinlerdir. İsa ve
havariler döneminde kullanılan kutsal metinlerdir. Onların döneminde oluşmuş
olduğuna inanılan kutsal kitaplar ise Yeni Antlaşma diye isimlendirilmektedir.
Yeni Antlaşma 27 kitap olup 4 İncil, Elçilerin İşleri, 21 mektup ve Vahiy
kitabından oluşmaktadır. Hıristiyanlar bu kitapların yazarlarının Havariler ve
onların öğrencileri olduğunu kabul ederler. Tanrı’nın yazarlara
vahyettiğine/esinlediğine inanırlar
******************************DİNLER
TARİHİ.14.HAFTA ÇALIŞMALARI*********************************
1-hristiyanlıkta
evren ve insan algısı nelerden oluşur?
1-Hıristiyanlığın
isa Mesih merkezli bir din olması evren ve insan algısında da kendisini
göstermektedir. Bu yüzden konu da isa Mesih merkezli olarak ortaya konmuştur.
Bu temel hususların „yaratılış‟, „asli günah ve
düşüş‟, „Tanrı‟nın
kurtuluş planı‟ ve „kıyamet, yargı ve sonsuz yaşam‟
başlıkları altında ele alınır.
2-hristiyanlıkta
yaratılış nasıl tasvir edilir?
2-Hıristiyanlığın
dini sistemi, insan ve insanı konumlandırdığı evren için bir „yaratılış‟
kurgusuna sahiptir. Yaratılış ile ilgili kurgunun temel metni Yahudilerle ortak
kutsal metin olan “Yaratılış” kitabıdır.insan, yani Adem, Tanrı tarafından
topraktan yaratılmış ve burnuna yaşam soluğu üflenmiştir. Yaratılışa bağlanan
insanın temel özelliği, onun Tanrı‟nın suretinde,
benzeyişinde yaratılmış olmasıdır. Hıristiyan Tanrı-insan ilişkisinin ve
öğretisinin temelinde bu özellik yer almaktadır. Yüce ve sonsuz olan Tanrı
insanı ve evreni ihtiyacı olmadığı, ihtiyaçtan ari olduğu halde neden
yaratmıştır? Hıristiyan düşüncesinde, bu soruya “sevgisinden dolayı”
yaratmıştır cevabı hakimdir. Başlangıç, Tanrı‟nın
isteğiyle, sevgisiyle olmuştur.
3-hristiyanlıkta
aslı günah ve düşüş nasıl gerçekleşmiştir?
3-insanlık
tarihini en fazla meşgul eden konulardan bir diğeri kötülük
problemidir.Hıristiyanlık için kötülüğün kaynağına dair metinlerin başında yine
Yaratılış kitabı gelmektedir.Kötülüğün başlangıcı yaratılışa yerleştirilirken
kaynağı Tanrı‟nın bizzat kendisi değildir. Fakat insan
da değildir. Ancak insan, kötülüğe karşı seçme yetisine sahip konumdadır.
Kötülüğün kaynağı ise kötü olandır, yani şeytandır. Bu durumda her şeyin
yaratıcısı olan Tanrı, dolaylı şekilde kötülüğün de yaratıcısı değil midir?
Hıristiyanlık, kötü olanın yaratılışta kötü olduğunu kabul etmez. Onun Tanrı‟nın
planı doğrultusunda Tanrı katından düşme nedeniyle kötü olduğunu kabul eder. Bu
düşüş, Hıristiyan aklının kabul ettiği bir tanrısal mekandan, göksel alemden,
Aden‟den uzaklaştırılmaktır. Aden Bahçesi
yeryüzünde tanımlanır. Adem, Havva aracılığıyla yılan tarafından, kandırılarak
yasak meyveyi yemiş, günaha düşürülmüş. insana ölümsüzlük veren hayat ağacı,
Adem‟in serbestçe dolaşıp meyvesini yediği
ağaçtır. iyiyi kötüyü bilme ağacı ise meyvesi yasak olan ağaçtır.ilki
ölümsüzlük verirken ikincisi ölümlülüğü vermektedir. Hıristiyan düşüncesinde
„hayat ağacı‟isa Mesih‟in
kendisidir. Yılan, hayvanların en lanetlisidir ve insanla düşman olmuştur.insanın
düşüşü böyle iken bunu insana yaptıran yılandır. Hıristiyan düşüncesinde
yılanın „kötü‟ olanı, „şeytan‟ı
temsil ettiği açıktır. şeytan fikri Yeni Ahit metinlerinde daha açık ve
belirgindir. Bu nedenle, şeytanın kötülüğün kaynağı olduğu, melek iken düştüğü
ve sonra insanı düşürdüğüne inanılmaktadır. Neticede Adem‟in
günahından dolayı bütün insan soyu günaha batmıştır. Bu „asli günah‟
diye isimlendirilmektedir. Eski Ahit‟ten çıkarılan
„asli günah‟ fikri, Hıristiyanlığa aittir ve Yeni
Ahit metinlerine dayandırılmaktadır.insan serbest iradesini kullanırken
işlediği ilk günah ile tanrısal özelliğinde bozulma meydana getirmiştir.
Kutsallığını, Tanrı ile birlikteliğini ve günahsızlığını yitirmiştir. Bu,
düşüşü getirmiştir.
4-hristiyanlıkta
tanrının kurtuluş planı nasıl gerçekleşmektedir?
4-Tanrı‟nın
kurtuluş planı, insan için dünya hayatının başlangıcından sonuna dek sürecek
insanlık tarihidir. Bu plan, aşamalar şeklinde dilimlenen zamanlarla da ifade
edilebilir. Buna göre insanın dünyadaki yaşamının başlamasından „kurtarıcı‟nın
doğumuna kadarki dönem.ikincisi, isa Mesih‟in
kurtuluş reçetesini, öğretisini ortaya koyarken insanlık için kendisini gönüllü
olarak feda edip çarmıhta asli günahı sırtlandığı, “göksel krallığı” kurduğu ve
insanlığı yaratılıştaki haline getirdiği süreçtir. Biricik Oğul isa Mesih,
kurtuluş reçetesiyle insana kurtuluş imkanını vermiştir. Bunun için Kilise‟yi
kurmuştur.insana tanrıyla birlikteliği, kutsiyeti ve ölümsüzlüğü kazandıracak
olan artık Kilise‟dir, Mesih‟e
imandır. insanlık tarihinin yeryüzündeki yaşamını ifade eden isa Mesih‟in
göğe yükselişinden kıyamete kadarki zaman dilimi iki mekan kurgusu ile
ifadesini bulmaktadır. Birincisi insan algısının kavrayabileceği dünya
hayatının mekanı yeryüzü; ikincisi ise insan duyularının dışındaki göksel,
ruhsal yaşam alanıdır. Hıristiyan düşüncesinde yer, aciz olan insanın mekanını,
gök ise ruhsal ve kutsal Tanrı‟nın krallığını,
ruhsal mekanı temsil eder.insan, hem topraktan yaratıldığı için yerseldir, hem
de Tanrı, ruhundan üfleyerek can verdiği için gökseldir.insan göksel
özelliklerini bozmuştur. Bu özellikleri tekrar elde etmek için bu geçici
hayatta mücadele etmesi gerekmektedir. Mücadeleyi kazandığında “sonsuz yaşam”ı
elde edecektir. Sonsuz yaşam isa Mesih‟tir;isa Mesih‟te
yaşamak ve onda dirilmektir.Bu, Hıristiyan kurtuluş doktrininin özüdür. Her şey
Tanrı‟nın bilgisi ve isteği dahilindedir.
Tanrı, insan ve dünya hayatının özelliklerine göre bir oluşum süreci
kurgulamıştır. Kurtuluş sisteminin alt yapısını oluşturmuştur. Kurtarıcının
gelişini hazırlamıştır. Kurtarıcı ise Aziz Bakire Meryem‟den
ve Ruh‟tan doğan, Davutoğlu, Tanrı‟nın
Biricik Oğlu Rab isa Mesih‟tir.
5-isa
mesihin tanrısal görevi nedri?
5-isa
Mesih‟in tanrısal görevi, insanları asli günah
suçundan kurtarmak, insanlık için bir örnek oluşturmak ve kurtuluşun devamı
için Kilise‟sini kurmaktı.
6-hristiyanlıkta
tanrı anlayışı nasıldır?
6-Hıristiyanlıkta
Tanrı (Baba, Oğul, Kutsal Ruh) tektir. Tek öze, tek iradeye ve tek yetkiye
sahiptir. Kendisini üç şahıs olarak vahyetmiştir. Bu Ģahıslar birbirlerinden
tanrısal görevleriyle ayrılır. Oğul, Tanrı‟nın
yeryüzünde bedenlendiği ve zikri geçen görevi ifa ettiği tezahürüdür. O, Tanrı‟nın
düşüncesi ve „söz‟üdür. Tanrı‟nın
Ruhu ise öze tabi ve serbest olan üçüncü şahıstır. Kutsal Ruh, hem Baba‟nın
hem de Oğul‟un ruhudur. Ruh‟un
görevi, tanrılığı icra etmektir. Baba‟ya gelince;
Kutsal Kitap‟ta Tanrı diye ifade edilen ile Baba diye
ifade edilen aynıdır. Bu yüzden Baba öz olarak kabul edilir.
7-insanlık
asli günahından ne zaman kurtulmuştur?
7-insanlık
çarmıhta acı çeken isa ile asli günahından kurtuldu.
Not=isa
Mesih kaybedilenleri insanlığın elde edebilmesi için Kilise‟sini
kurdu.Kilise,isa Mesih‟in bedenidir.
Kilise‟nin başı ise isa Mesih‟tir.
insan, ancak Kilise‟ye dahil
olmakla, o bedenin bir parçası olmakla kurtulabilir.
8-hristiyanlıkta
kurtuluş nerede gerçekleşir?
8-Kilise,
cemaat anlamına gelmektedir. O, aynı zamanda isa Mesih‟in
bedenidir. Kilise aynı zamanda Tanrı‟nın kurtuluş
planının işleyişini gerçekleştiren kurumdur. Artık kurtuluş Kilise‟de,isa
Mesih‟e iman edip onun cemaatinin bir üyesi
olmakta mümkündür.
Not=Sakramentler,imandan
sonra ikinci olmazsa olmazları içerirler.İman edip vaftiz olmak ilk ve temel
adımdır.
9-HRİSTİYANLIKTA
KURTULUŞ PLANINDA SEKRAMENTLERİN İŞLEVİ VE FAYDALARI NELERDRİ?
9-ilk
olarak iman edip tövbe eden insan vaftizle Kilise‟nin
kapısından içeri girmekte ölümsüz ve gerçek hayatı yaşamaya başlamaktadır.
Mühürleme ile Kutsal Ruh‟un gücünü alan
insan tövbe sakramenti ile günahlarından temizlenmekte ve evharistiya-komünyon
ile isa Mesih‟in bedeninde yaşam gıdasını alarak doruk
noktasına çıkmaktadır. Evlilik ile Kilise‟nin
bütünlüğü perçinlenmekte, yaratılıştaki bütünlüğe dönülmektedir. Ruhban takdisi
sakramenti ile Kilise‟nin yürütme
organı bütünlüğe dahil olarak kutsal yaşamın idaresini sağlamaktadır. Hasta
yağı ile iman eden ruhların ruhsal ve fiziksel rahatsızlıkları giderilerek
gerçek hayata imanlı gidişin yolu açılmaktadır.
10-hristiyanlıkta
yargı,kıyamet ve sonsuz yaşam anlayışı nasıldır?
10-Yargı
gününde bütün insanlar ve melekler yargılanacaktır. O günün yargıcı isa Mesih‟tir
ve herkes onun huzuruna çıkacaktır.iman eden ruhların geçişi kolay olacak.
Yargı onlar için sadece sonsuz yaşamdaki makamlarının derecesini
belirleyecektir.iman etmeyenlerin yargısı ise zor olacak ve cehennemdeki
cezalarının yerini belirleyecektir.Cehennemde cezalarını çekenler için de
sonsuz yaşam vardır.Cennete girene dek arafta (Ermeni Kilisesi arafı kabul
etmez) duracaklardır.Cezalarını çekecek ve sonrasında göklerin krallığına dahil
olacaklardır.
11-hristiyanlıktaki
inançlar nelerdir?
11-Hıristiyanlıkta
evrene ve insana dair inançları özetlenmesi durumunda yaratılış, asli
günah,kurtuluş,kurtarıcı Tanrı Oğlu isa Mesih, Kilise, Sakramentler ve kıyamet
yargı ve sonsuz yaşam (Tanrı‟nın Krallığı)
gibi konularla alakalı inançlardan bahsedilebilir. Hıristiyan kiliselerin
genelinin kabul ettiği formüller IV. Yüzyıla aittir. Bunlar 325 iznik Konsili
ile 381 istanbul Konsili‟nde belirlenen
inanç ilkeleridir.
12-hristiyanlıktaki
tanrı inancı geniş olarak nasıl anlatılır?
12-Hıristiyanlıkta
Tanrı fikri tektir. Ancak Tanrı cevher ve mahiyet bakımından aynı ve tek olan
üç şahısta tezahür eder. Bu üç şahıs Kutsal Üçlü (Teslis=Baba, Oğul, Kutsal
Ruh) şeklinde ifade edilir.Kutsal Üçlü birdir. Oğul, Tanrı‟nın
yeryüzünde bedenlendiği ve düşmüş insanlığı kurtarıcılık görevini ifa ettiği
tezahürüdür. O, Tanrı‟nın düşüncesi ve
„söz‟üdür. Baba ile aynı öze sahiptir.
Tanrıdır. Tanrı‟nın Ruhu ise öze
tabi ve serbest olan üçüncü şahıstır. Baba‟ya
gelince; Kutsal Kitap‟ta Tanrı diye
ifade edilen ile Baba diye ifade edilen aynıdır. Bu yüzden Baba öz olarak kabul
edilir.
13-tanrının
inkarnasyonu nasıldır?
13-Tanrı‟nın
yeryüzünde insan suretinde beden alması fikri Hıristiyan düşüncesinin temel
inanç konularındadır. Tanrı, insanı kendisine benzer ve tanrısal özelliklere
sahip yaratmıştır.yasak meyveye yemesiyle bu özelliklerini kaybetmiş ve
yeryüzüne düşmüştür.Bu düşüşten, yani dünya hayatından kurtulması kendi başına
mümkün olmamıştır.Bunun için Tanrı ezelden beri kurguladığı plan dahilinde isa
Mesih‟i,yani kendi Oğlunu göndermiştir.Yani
Tanrının kendisi Oğul tezahürüyle yeryüzüne inmiş ve Meryem Oğlu isa‟da
bedenlenmiştir. Oğul‟un, yani inkarne
olan Tanrı‟nın görevi düşmüş insanı kurtarmaktır.
Bunun için isa Mesih çarmıhta acı çekip insanlığın günahını yüklenmiş kendisini
kan akıtarak kurban olarak sunmuştur. Bunun karşılığında insanlığın yeryüzüne
inmesine sebep olan asli suçu kaldırmıştır. Bu Hıristiyan teolojisinde kefaret
öğretisiyle ilişkilidir. Çarmıhta akıtılan kan tüm insanlığın suçu için
kefarettir.
14-meryemin
kutsallıgını kabul eden kilise hangisidir?
14-katolik
kilise.
15-hristiyanlıkta
kurtuluş ve ahiret fikri nasıl şekillenmiştir?
15-isa
döneminde isa‟ya katılmakla ve isa‟dan
sonra kilisesine katılmakla kurtuluş mümkündür. Bu nedenle kilisenin dışında
kurtuluş yoktur. kiliseye girenler nihai olarak isa Mesih‟in
gökteki kilisesine (Göksel Krallık, Tanrısal Krallık, cennet, sonsuz yaşam)
girecektir.Göksel krallığın şimdi kurulduğunu kabul edenler mukabilinde Araf
inancını kabul edenler vardır. Kiliseye girmeyenler için ise sönmeyen ateş,
ebedi cehennem vardır. Kıyamet, isa‟nın ikinci
gelişi, yargılamayı isa Mesih‟in yapacağı
inancı vardır.
16-hritiyanlıgın
kutsal kitapta açık şekilde ayin olarak tek uygulama hangisidir?
16-vaftiz.
17-sekrament
inancını kabul etmeyen kiliseler hangileridir?
17-Kuveykırlar,
Kurtuluş Ordusu kiliseleri
18-hristiyanlıgın
çoğu kaç tane sekrament kabul ederler?
18-7
tane.sıralama şöyledir: Genel olarak, Vaftiz, Güçlendirme, Evharistiya, Tövbe,
Evlilik, Ruhbanlık ve Hasta Yağı şeklinde sıralanır.
19-sekrament
kelimesi hakkında kısaca bilgi veriniz?
19-Sakrament
kelimesi „sır‟ anlamına gelir. Aslında Pavlus‟un
mektuplarındaki „Mesih Sırrı‟ fikrinin
tarihsel süreç içerisinde genişlemesiyle oluşmuş inanç ve ayinlerdir. Yani bu
ayinler uygulandığında gizli, beş duyuyla algılanması güç olan anlamlar ortaya
çıkar.
20-vaftiz
neleri ihtiva eder?
20-Vaftizin
temel şartları su, din adamı, aday ve kutsal sözleri ihtiva eden formüldür.
21-hristiyanlıga
giriş ve kabul ayini hangisidir?
21-vaftiz.
22-vaftiz
ne kazandırmaktadır?
22-Vaftizin
kazandırdıkları asli günahtan kurtularak kaybettiği kutsallığı, tanrıyla
barışıklığı elde etmedir. Bütün günahlardan arındırır. Vaftiz diğer
sakramentleri alma ve ayinleri katılma gibi haklar kazandırır.
23-vaftizin
anlamı nedir?
23-Vaftizin
anlamı günahlardan arınıp Tanrı‟nın kutsamasını
elde etme, böylece Kilise‟ye,isa Mesih‟in
bedenine, cemaate dahil olmadır.isa‟nın Göksel
Kilisesi‟ne katılma hakkını elde etmedir.
24-su
ve ruh vaftizi olarak bir bütün olan ayin sonradan hangi ayine dönüşmüştür?
24-güçlendirme/mühürleme adı
verilen ayrı bir ayine dönüşmüştür. Kutsal Ruh vaftizi olan bu sakramentte su
yerini „kutsanmış yağ‟
(miron= murun) almaktadır. Çünkü yağ Kutsal Ruh‟u simgeler. Mühürleme sakramentini alan kimse
komünyonu almayı hak etmiş olur.
25-isa‟nın
havarilerle yediği son akşam yemeği hatırasına uygulanan bir toplum/birlik ayin
nedir?
25-Evharistiya
(Rab’bin Sofrası).
Not=En
eski ve temel amacı birlik olmak ve şükretmektir. Evharistiya‟nın
kelime anlamı da şükretmektir. Evharistiya ayini tekrarlanan bir ayindir.
Evharistiya ayini temelde iki bölümden birincisi sunu/kurban ayinidir ikincisi
ise komünyondur.
26-Kişinin
vaftizden sonra kazandığı, işlediği günahların ne olacağı konusu ve Kutsal
Kitap‟ta tövbe ve itirafa, bağışlamaya yer
verilmesi hangi ritüeli doğurmuştur?
26-tövbe(itiraf
ve bağışlama).Günahlarla Kutsal Ruh‟un icrasını
yavaşlatan bireyin tövbeyle arınmasıyla canlılığını, diriliğini koruması
anlamına gelmektedir. Ayrıca evharistiya ritüelinde komünyonu almak için temiz,
günahlardan arınmış olmak gerekmektedir. Zaten tövbenin sonunda kefaret ameli
olan uygulamalardan en çetin olanı toplumdan uzaklaştırma anlamına gelen
komünyondan/kiliseden uzaklaştırmadır. Bu ceza, ömür boyu uzaklaştırmaysa adı
aforoz olur.
27-hristiyanlıkta
evlilik ayinin nasıldır?
27-Evlilik,
yaratılışta Adem ile Havva‟nın göksel
evlilikleri hatırasına ve isa‟nın incil‟de
düğünü kutsamasına matuf olan sakramental ayin kabul edilir. Evlilik ayini
çoğunlukla kiliselerde uygulanır. Evlilik bir defalığına bir kişiyle yapılır.
Ancak eşlerin ölümü durumunda tekrarlanabilir. Ermeni Kilisesi, üçüncü evliliğe
iyi bakmaz, dördüncüye izin vermez. Boşanmaya ve tekrar evlenmeye de izin
vermez.eşler hayatta olduğu sürece, boĢanma ve tekrar evlenme özellikle
Katoliklerde kabul edilmez.
28-ruhban
takdisi hangi rütbeler için geçerlidir?
28-diyakos,
papaz ve piskopos rütbeleridir. Ruhban taktisi ile bu üç rütbeyi alan aday bir
takım kazanımlar elde eder. papazlık rütbesini alan vaftiz, güçlendirme,
ekmek-şarap, nikah, tövbe, hasta yağı sakramentlerinde ve bazı başka ayinlerde
kutsama yetkilerini almış demektir, piskoposluk rütbesini alan ise ruhban takdisi
yetkisini almış demektir. Diyakosluk rütbesini alan ise bazı el koyma
ritüellerini icra yetkisi ile evharistiya ayininde hizmetkarlık görevi
(buhurdanla buhur yapma gibi) almıştır. Ruhban Takdisi ile kişi kendisini
kiliseye, Hıristiyan topluluğuna adamayı vaat etmiş demektir.
29-hasta
yağı ritüeli nasıl olmaktadır?
29-Hasta
yağı ritüeli hastalara ve ölümü yakın olduğu düşünülenler uygulanan bir
ritüeldir. Hasta din adamı tarafından okunarak kutsanmış yağ ile meshetme
biçiminde icra edilir.şifa ve günahların affı için uygulanır. Bu uygulama toplu
halde veya özel olarak yapılabilir.
30-hristiyanlar
ibadetleri için nereye giderler?
30-havralara.
Not=Bilinen
en eski kilisenin Suriye‟de Dura Europos‟da
bulunmuştur.
31-kilisede
en kutsal yer neresidir?
31-ekmek
şarap sunulan mezbah,atlar/kurban masasıdır.
32-hristiyanlarda
günlük ibadetler nasıldır?
32-Günün
belirli saatlerinde yapılan dua ve okumaların Yeni Antlaşma metinlerinden
hareketle üç vakit olduğu tahmin edilmektedir. Buna göre, sabah gündoğumundan
sonra (güneş vakti=terce), öğle vakti (sext) ve ikindi vakti (none=öğleden
sonra) şeklindedir. Günlük duaların yapılış biçimi erken dönemde ayakta veya
diz çökerek yapılırdı. Başın öne eğilmesi ve ellerin yükseğe kaldırılması
biçimi de yaygın olan yüceltme biçimidir. Günlük dualar veya bütün ayinler ve
uygulamalarda, hayatın hemen her yerinde bulunan dua nitelikli uygulamalar
vardır. Bunlardan birisi haç çıkarmadır. Haç çıkarma Ermenilerde ve
Süryanilerde (Katoliklerde de benzerdir) sağ elin üç parmağı birleşik biçimde
önce alna, ardından sırasıyla göğse, sol omza ve sağ omza götürülmesi, ardından
kalbin üstüne konması şeklinde yapılır. Bu esnada “Baba, Oğul ve Kutsal Ruh
adıyla. Amin” sözleri söylenir. Hıristiyanlıktaki en yaygın dualardan birisi
“Göklerdeki Babamız” duasıdır. Evharistiya, Evlilik gibi ayinlerde ve birçok
yerde okunur.şöyledir: “Göklerdeki Babamız, adın kutsal kılınsın. Egemenliğin
gelsin. Gökte olduğu gibi, yeryüzünde de senin isteğin olsun. Günlük ekmeğimizi
bize bugün de ver. Bize karşı suç işleyenleri bağışladığımız gibi, sen de
suçlarımızı bağışla. Ayartılmamıza izin verme. Kötü olandan bizi kurtar.”
33-hristiyanlarda
haftalık hangi ayin ne zaman icra edilir?
33-Hıristiyanlıkta
haftalık ibadet Pazar günlerinde toplu olarak icra edilen Evharistiya ayinidir.
Uzun ritüelleri içeren Pazar ayini isa Mesih‟in
çarmıhta ölümü sonrasında Pazar günü dirilmesi hatırasına yapılan bir ayindir.
Sabah ayinidir.
34-hristiyanlıkta
yılın hergününü kapsayan günler nelerdir?
34-Rabbani
günler (yortular/bayramlar, Pazarlar gibi ), azizlere vakfedilmiş günler ve
oruç günleridir. Bu günler yılın her gününü kapsamaktadır.
35-yortular
kimler anısına yapılır?
35-isa
mesihin hatırasına ve Meryem adına yapılır.
36-yortulardan
kiliseler arası genel kabul görenleri nelerdir?
36-noel
ve paskalya.
37-noel
niçin ve nezaman kutlanır?
37-isa‟nın
doğum günü kutlamasıdır. Ortodoks, Katolik ve Protestan kiliseler 25 Aralıkta
kutlamaktadırlar. Ermeni Kilisesi ise 6 Ocakta kutlar. Noel kutlamaları
kilisede Evharistiya ayiniyle icra edilir.
38-Yahudi
geleneğindeki Pesah (Fısıh)‟ın dönüşmesi ile
oluşmuş ve isa Mesih‟in çarmıhta ölümü ve dirilişi hatırasına
düzenlenen bir yortuya ne ad verilir?
38-paskalya.Paskalya
isa Mesih‟in ölümden dirilişi hatırasına kutlanan
bir ayindir. Ancak öncesinde elli günlük (yedi hafta kadar) Büyük Oruç vardır.
Not=-Pentekost:
Paskalyadan elli gün sonra Havarilerin üzerine Kutsal Ruh‟un
ateĢten dillere benzer şekilde inmesi hatırasına uygulanan bir yortudur. Bunlar
dışında bir çok kutlama vardır. 15 Ağustos‟ta
Meryem‟in Göğe Alınışı anısına kutlanan bir
yortu vardır. 14 Eylül‟de Haç Yortusu
vardır. -Oruç, Noel ve Paskalya öncesi oruçları dıĢında Çarşamba ve Cuma
oruçları vardır. Bu günlerin acı olması hatırasınadır. Çarşamba,isa Mesih‟in
Yahudilerce ele verilmesi Cuma ise çarmıha gerilmesinin acı hatırasına
tutulmaktadır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder