DİN FELSEFESİ/ 2.
ÜNİTE /ÖZET NİTELİĞİNDE SORU- CEVAP ÇALIŞMASI
Soru 1: Hegel Din
Felsefesini nasıl tanımlamaktadır ?
Cevap
1: Dinin düşünen, anlayan bilgisidir.Engel olmayan özgür inanç, duygu ve sezgi
olarak din, vasıtasız bir bilgi, bir şuura dayanır. Din felsefesi, şümullü
bilgi olarak aklî şekilde Allah'ın bilgisidir. Dinin felsefede felsefî olarak
incelenmesidir. Din felsefesi, şümullü bilgi olarak aklî şekilde Tanrının
bilgisidir
Soru 2: Hegel’e göre
din felsefesinin konusu nedir ?
Cevap
2: Din felsefesi, herhangi bir dinin, yani belirli bir dinin değil de,
genel olarak dinin, şekil ve içerik olarak felsefede felsefî, yani aklî olarak
incelenmesidir.
Soru 3: Din felsefesinin amacı nedir ?
Cevap 3: Hegel, din felsefesinin en temel amacını,
dinin din olarak ne olduğunun, yani onun tabiatının bilinmesi olarak
anlamaktadır. Dinî-dinî olmayan gibi bir ikilemle bilimde, hukukta, sanatta,
ahlâkta, duyguda ve düşüncede yarattığı zıtlıkları, karşıtlıkları ortadan
kaldırma gibi bir amacı vardır
Soru 4: Hegel’e göre
Din felsefesinin önemi nedir ?
Cevap 4: Batı düşüncesinde
Rönesans ve Reform hareketinden sonra sistematik bir tarzda var olagelen
din-bilim çatışmasını ortadan kaldırmaya yönelik bir tavır içerisinde
yatmaktadır. Dinin felsefede felsefî tarzda ele alınması, yani Hegel'in kendi
felsefesi veya onun anladığı bir din felsefesi bu çatışmayı gidermeye
yöneliktir
Soru 5: Hegel’e göre
din felsefesini zorunlu kılan şey nedir ?
Cevap
5: Batı insanının iman tefekkürüyle, dünyalık tefekkürünü, birini diğerine
alternatif olacak şekilde ayırmasıdır. "Din felsefesi iki tarafın,
sonsuzun sonluda, sonlunun sonsuzda birleştirilmesini, ruhun bilgiyle, dini
duygunun ve mutlak sağlamlığın (imanın) akılla barıştırılmasını temsil
eder." Hegel'e göre, bu barıştırma ihtiyacı diğer dinlerden daha çok
kendisini Hıristiyanlıkta hissettirir; zira öğretisinde imanı akıldan, dini
bilimden ayırdığından bu din, mutlak bir ayırımla işe başlar.' Hegel’in bu
görüşleri özelde Hristiyanlık dini için referans kabul ettiği görüşlerdir
Soru 6: Hegel’e göre
Din Felsefesinde yöntem nedir ?
Cevap
6: Hegel'e göre yöntem, ele alınan fikir, düşünce veya doktrinin kendisidir.
Yöntem ve bilgi aynı şeydir, din
felsefesinin, din felsefesi fikri veya kavramından başka, hiç bir yöntemi
yoktur. Başka bir deyişle, din felsefesi, hem fikir, hem doktrindir, hem
yöntemdir.
Soru 7: Hegel’in
Fikir ve bilgi ilişkisi konusunda verdiği ağaç örneği nasıldır ?
Cevap
7: Bir ağacın tohumunda, o ağacın bütün tabiatı, belirgin özellikleri, türünün
esası, dallanıp budaklanması kendiliğinden vardır. Tohum bunları içerir. Fakat
bütün bunlar, dalları ve yaprakları küçük olarak mikroskop vasıtasıyla ayırt
edilecek şekilde tohumda bulunmazlar, ancak maddi olmayan bir şekilde
toplanmışlardır. Aynı şekilde, Hegel fikir konunun bütün tabiatını içerir ve
bilgi, fikrin gelişiminden başka şey değildir der
Soru 8 : Hegel’in
Allah anlayışı nasıldır ve din
felsefesinin metafizikten ayrıldığı nokta nedir ?
Cevap 8: Hegel'in Allah
anlayışına göre, Allah ruh, düşünce ve akıl olarak, hem Kendisinde, hem insanda
ve hem de toplumda yaşayan obje ve süjedir. İşte din felsefesinin metafizikten,
aklî teolojiden ayrıldığı noktalardan birisi budur. Metafizik sadece Allah
kavramı ile ilgilenir. Din felsefesi, Allah meselesini, din meselesi gibi alır;
Allah'ı, bilmek için, önce din meselesinin bilinmesinden başlamak gerekir.
Soru 9 : Hegel’e
göre Akli teoloji nedir ve nasıl ortaya çıkmıştır ?
Cevap 9 Hegel'e göre aklî teoloji, dogmatik teolojinin genel olarak felsefeyi
ve özel olarak da metafiziği bir alet olarak kullanması ve hatta onunla
birleştirilmesi sonucu ortaya çıkan bir teolojidir: böyle bir teoloji,
skolâstik devirde din savunuculuğu yapan teologların genel felsefeyi ve
özellikle metafiziği bu teolojinin hizmetinde bir alet olarak teolojiye
yamamalarıyla aklî teoloji ortaya çıkmıştır
Soru 10 : Hegel’in
dogmatik teolojiyi nasıl tasvir etmiştir ?
Cevap 10: Bir tabloya bakarak
sadece onun çerçevesi, rengi, fiyatı, resim tarihindeki yeriyle ilgilenip de,
bir bütün olarak bizzat tablonun ne olduğuyla ilgilenmeyen bakar-körün
durumuyla açıklar
Soru 11: Aklî
teolojinin doğuşunda kimler büyük rol oynamıştır ?
Cevap
11: St. Anselme, Abelard, St. Thomas gibi kimseler büyük rol oynamışlardır
Soru 12: Hegel’e
göre dini belirleyen nedir ?
Cevap
12 Hegel'e göre Allah bilgisi dini
belirlediği için, din felsefesi de bu rolü üstleneceği için, Allah bilgisini
felsefeyle temellendirmek gerekir. Hegel şöyle der : “Felsefî
anlayışı takiple, Allah, ruhtur (soyuttur) ve somuttur; Allah'ın ne olduğu daha
kesin bir biçimde sorulursa, biz esas ruh kavramının, gelişmesi bütün din
doktrini olan kavram olduğunu diyeceğiz.”
Soru 13 : Hegel’e
göre din felsefesinin, teoloji ile
felsefe arasında nasıl bir işlev görür ?
Cevap
13: Hegel'e göre din felsefesi, yeniden
Allah hakkındaki aklî bilgiyle özdeş bir din anlayışı oluşturmak için,
teolojiyi felsefeye bağlama, onu felsefede uzlaştırma vazifesini
üstlenmektedir. Daha doğru bir ifadeyle din felsefesi, teolojilerden
faydalanabilir; kendi amacı için onları malzeme olarak kullanabilir.
Soru 14 : Teoloji
ile din felsefesi arasındaki fark nedir ?
Cevap
14: Teoloji, ister dogmatik olsun, ister aklî olsun, neticede dini bir
disiplindir. Teologlar, tarih içinde vahyedilmiş belirli bir dini konu alırlar.
O din hakkında geliştirdikleri belirli bir disiplin, teoloji olur. Halbuki din
felsefesi bütün dinleri içine alacak şekildeki din kavramı veya fikriyle, onun
içeriğini konu alır. Hegel'e göre din felsefesi, belirli bir dinin felsefesi
değil, genel din fikrinin felsefesidir.
Soru 15: Felsefe ve
din felsefesi hangi konuda birleşir ?
Cevap
15 Hegel’e göre, din, felsefe ve din felsefesinin konusu, objesi, aynı objedir.
Hepsinin objesi, ezeli hakikattir. Bu da, Allah'dır; Allah'ın açıklanmasıdır.
Böylece din, din felsefesi ve felsefe aynı konuda birleşirler. Hegel
şöyle der : "Felsefe (veya din felsefesi) dini açıklarken, aynı zamanda
sadece kendisini açıklar ve kendisini açıklarken, dini açıklar."
Soru 16 : Genel
Felsefe ile Din felsefesinin Allah’a bakışları nasıldır ?
Cevap
16 Genel felsefede Allah, soyut, fikrî
bir Allah olarak, yani mantık seviyesinde görülürken, din felsefesi, Allah'ı
evrende ve insanda yaşayan olgusal ve tecrübî bir Allah olarak inceler. Bu
açıdan Allah, sadece düşünce olarak değil olgusal ve somut olarak da her şeyin
varlık ve özüyle aynıdır. Genel felsefenin veya diğer felsefî disiplinlerin
bittiği yerde, din felsefesi başlar. Genel felsefede Allah, saf düşünce olarak
kavranır, din felsefesiyle Allah her yerde, şurada-burada görünen mutlak evrensel
hakikat olarak bilinir.
Soru 17 : Hegel din
felsefesini veya din kavramını oluşturmak için neyi dikkate almıştır ?
Cevap
17 Hegel din felsefesi yaparken, din kavramına tarihte vuku bulmuş bütün
dinleri dahil etmektedir. Başka bir deyişle din kavramını oluşturmak için,
bütün dinlerin dikkate alınmasının gerekliliğine inanmaktadır. Tarihte ortaya
çıkan dinler, en basit çeşitlerinden, Hıristiyanlığa kadar sürekli diyalektik
bir gelişim göstermişlerdir.
Soru 18: Hegel’in
formel dinlerin sonuncusu dediği din hangi dindir ?
Cevap
18 : Hristiyanlıktır
Soru 19: Hegel
dinleri nasıl sınıflandırmaktadı ?
Cevap 19:
1. Doğal Dinler
a. Kendiliğinden
Oluşan Dinler (Maji)
b. Cevher Dinleri
(Şuurun Kendisinde İkiye Katlanması)
2. Fantasi Dini
(Brahmanizm)
3.Derûnî Tefekkür
Dini (Budizm)
c. Doğal Dinden
Özgürlük Dinine Geçiş: Sübjektiflik Kavgası
1. İyilik veya Işık
Dini (Pers)
2. Açıklık Dini
(Suriye)
3. Sır Dini (Mısır)
2. Manevî Bireysellik Dini
1. Müteâllik,
Yücelik Dini (Yahudilik)
2.
Güzellik Dini (Yunanlılar)
3. Fayda veya Akıl Dini (Romalılar)
Mutlak Pozitif Din (Hıristiyanlık)
Soru 20: Hegel’in
dinlerden bahsederken İslam’dan söz
etmemesinin sebebi nedir ?
Cevap
20 Dinler ile bu kadar ilgilenen bir filozofun İslam'dan haberi olmadığı
söylenemez. Bu onun, ancak İslam'a karşı olan önyargılılığıyla açıklanabilir.
Soru 21: Hegel’e göre panmantıkçılık nedir ?
Cevap
21: Hegel'in din felsefesi anlayışını teşkil eden ikinci temel prensip,
Hegel'in panmantıkçılığıdir. Hegel'e göre, düşünce ve varlık ayniyeti vardır ve
her ikisi de gerçektir. Gerçeğin kanunu, zihnin kanunuyla uygunluk arz
etmektedir.
Soru 22 Hegel’e göre
saf fikir nasıl gelişir ?
Cevap
22 Saf fikir, paralel iki düzende gerçekleşir: Doğanın düzeni (veya şuursuzluktaki
yabancılaşmış fikir) ve ruh'un düzeni (veya şuurda birleştirilmiş
Fikir).
Soru 23 : Subjektif
ruh, objektif ruh ve mutlak ruh arasındaki ilişkiyi açıklayınız ?
Cevap
23: Bizzat ruhta, özsel olarak özgürlük olan sübjektif ruh ile, hukukta, ahlâkta
v.b. şeylerde birincisinin ifadesi ve anlatımı olan objektif ruh ayırımı
vardır. Objektif ruh'un ve sübjektif ruh'un sentezi, mutlak ruh'tur. Bu
mutlak ruh, kendisini din, sanat ve felsefede ifade eder, gösterir.
Soru
24 Hegel’e göre gerçek ile akli olan,
metafizik ile mantık arasında nasıl bir ilişki vardır ?
Cevap 24 gerçekle
aklî olan, metafizikle mantık arasında tam bir ayniyet vardır. Mantığın,
düşüncenin, doğanın ve tarihin diyalektiği, aynı gerçeğin yüzleridir
Soru 25 Hegel’e göre
kaç tür şuursal tecrübe vardır, tanımları nelerdir ?
Cevap 25: İki türk şuursal tecrübe vardır. Birinci şuur, doğal
şuurdur; İkincisi, felsefî şuurdur. Doğal şuur, sadece niyetsel veya
kasıtsaldır; dolayısıyla objenin şuurudur. Felsefî şuur, felsefi veya
tefekkürsel olduğu için, şuurun bizzat kendisinin şuurudur.. Doğal şuur,
Hegel’e göre tarihtir: diyalektik bir harekettir; fakat bu şuur bunun farkında
olmaz;. Buna karşılık felsefî şuur, niyetsel değildir, tefekküridir;
diyalektiğin anlamını kavrar; şuurun bizzat kendisinin şuurudur. Böyle olunca
tecrübesinin konusu olduğu objeyi süje olarak kendisiyle beraber anlar.
Soru
26 : Hegel’in din felsefesi anlayışını hangi iki unsur belirler
Cevap 26 : Hegel'in din
felsefesi anlayışı, felsefî ve tenkitçi bir din savunuculuğu olarak
belirlenebilir.
Soru 27: Hegel’e
göre asli Hristiyanlıkta teslis inancı var mıdır ?
Cevap
27: Hegel'e göre asli Hıristiyanlıkta
bu teslis inancı zaten yoktur.
Soru 28: Hegel’in
çağdaşı Scheiremache tarifi için yaptığı
köpek örneğini açıklayınız ?
Cevap
28: Scheiremacher'in din tarifi doğruysa, bir köpeğin birçok kimseden daha iyi
Hıristiyan olması gerekir; çünkü köpekler, bizden daha mutlak itaatkâr bir
duyguya sahiptirler. Çünkü Scheiremacher, dini, ahlâkî boyuttan bir ölçüde
soyutlayarak sadece sadakat duygusuna indirgemeye girmiştir. Ahlâkî davranışlar
ve hatta gayrî ahlâkî davranışlar bile, insanın dindarlığından
kaynaklanmaktadır; o halde doğrudan dinin öz olarak ahlâkla bir ilişkisi
yoktur. Hegel, bunun doğru olmadığını savunur.
Soru 29 : Hegel’e
göre sadece felsefe ismine layık olmak. Hangi soruya cevap vermek ile mümkündür
?
Cevap
29: "Allah'a yaklaşmak nedir?
sorusuna cevap verebilen bir felsefe sadece felsefe, ismine lâyıktır."
Soru 30: Hegel’e
göre kaç çeşit din kavramından söz edilebilir ? Kavramları açıklayınız
Cevap
30 : Birbirini tamamlayan iki çeşit din kavramından söz edebiliriz Birincisi, tarihî veya formel bir din
kavramıdır; ikincisi ise mutlak veya felsefî bir din kavramıdır. Tarihi din
kavramı, vahyedilmiş bilgidir, Allah'ın insanlığa doğrudan doğruya kendisinin
insana verdiği bilgidir.
Soru 31: Bütün
dinlerin, din kavramı, tarih ve insanlık
açısından önemi nedir ?
Cevap
31: Bütün dinler, her birisi kendine has bir inanç sistemi, duygu, sezgi ve
temsil özelliğine sahip olarak, bir bilgi ve bir şuurdan meydana gelirler.
Bunun için onların hepsi, din kavramının bir üyesidirler. İnsanlığın ve tarihin
evrimi içerisinde, her bir din bu evrime cevap olarak kendine has özelliklerini
öne çıkarmıştır.
Soru 32: Mutlak Din
kavramını açıklayınız
Cevap
32: Mutlak din, tarihî din kavramının felsefe yoluyla genelleştirilmesi ve
Bütün'ü içerik olarak alacak şekilde onun transformasyonudur. Mutlak din
kavramı, tarihî din kavramını ortadan kaldırmıyor; onun felsefî olarak
genelleştirilmesi ve ona yeni bir şekil verilmesi oluyor. Hegel'in mutlak din
kavramıyla işaret etmek istediği şey, her şeyin nihaî olarak dinî olması veya
dinin her şey olmasıdır. mutlak din, bu anlamda sürekli dinamiktir; hâlbuki
tarihî dinler, bu dinamikliğin belirli zamanlardaki aşamalarıdır
Soru 33: Hegel’in
Allah anlayışı kaç yönlüdür açıklayınız ?
Cevap
33 Hegel'in Allah'ı iki yönlüdür. Birinci yönü, kendinde mutlak zat, olan
sonsuz Allah'tır; ikinci yönü olgusal ve olgunun içeriği olan, Olgu-Allah'dır.
Mutlaklık yönüyle Allah, imanın konusudur; şuurun konusudur; çünkü insanda
ancak onlarla Allah temsil edilebilir. Olgusallık yönüyle, doğanın ve tarihin
konusudur; dolayısıyla bilginin, bilimin, sanatın, felsefenin konusudur.
Soru 34: Hegel,
Allah fikrinden dolayı hangi atıflarla
suçlanmıştır ?
Cevap
34: Panteist, dinsiz, tanrı tanımaz (ateist), materyalist, hatta bunların
aksine koyu bir Hıristiyan olarak suçlanmıştır.
Soru 35: Hegel’e
gerçekte panteist diyebilir miyiz ?
Cevap
35: Bu mümkün değildir. Hegel'in
felsefesi, bir bakıma, İbnü'l-Arabî ve öğrencilerinin "Vahdet-i
Vücüd" nazariyesine çok benzemektedir. Allah, zat (öz) olma bakımından hiç
bir şeyde ortak değildir. O, Tek'dir, fakat her şey O'ndan varlık bulduğu için,
her şey O'nun varlığıdır; bu hem düşüncede, hem de gerçekte böyledir. Allah zat
olarak, aşkındır; vücud olarak içkindir. Hegel bunu kendi cümlesiyle,
"Dünyasız Allah, Allah değildir” şeklinde ifade etmiştir
Soru: 36.: Bizde din
felsefesi alanında, ilk din felsefesi dersi veren ve kitap yazan kimdir ?
Cevap
: Bugünkü İstanbul Üniversitesi'nin temelini teşkil eden Darülfünuna bağlı 1926
yılında kurulan İlahiyat Fakültesinde aynı yıl açılan Din Felsefesi (Felsefe-i
Din) kürsüsünde, ilk dersi Edebiyat Fakültesi'nin psikoloji profesörü olan
Mustafa Sekip Tunç'tur. vermiştir. Ders
notlarından oluşan eserin ismi Felsefe-i Din ve ölümünden sonra karısı Raca
hanımın olduğu gibi neşrettiği eser Bir Din Felsefesine Doğru’dur
Soru 37. Mustafa Sekip Tunç’a göre din felsefesi nedir ?
Cevap
37: Din
felsefesi, dinin kendisini bir mesele yaparak ele alır ve onu objektif olarak
inceler
Soru 38. Mustafa
Sekip Tunç’un din felsefesi için tanımladığı objektiflik yani tarafsızlık nedir
?
Cevap
38: Tarafsızlıktan kasıt, din felsefesi yaparken dinin duygusallık yönünü işin
içerisine katmamaktır. Din felsefesi, kısaca dinin duygusal boyutunu konu
almamalıdır
Soru 39: Tunç’a göre
din felsefesi neyi amaç edinir ?
Cevap
39: Din felsefesi, din denince, onun tarihle değişmeyen özünü ve değerini
incelemeyi amaç edinir. Amacı da bütün değişmelere karşı, değişmeyeni
göstermektir; bu gösterildiği takdirde, din ile din dışı bilgilerin düşünüldüğü
kadar birbiriyle çatışır şeyler olmadığını ortaya koymaktır. Tunç'a göre dinin
önem ve değerini yeniden ele almak, din ile bilimin ve felsefenin uyum
içerisinde olabileceğini göstermektir
Soru 40 : Tunç
“Her hangi bir ideolojinin yok edebileceği bir din yoktur” sözüyle neyi
kasteder ?
Cevap
40 Dinin esası, bir kıymetler âlemidir. Bu âlemin, üzerine titrer. Her varlıkta
bir Tanrı tecellisi olduktan sonra; din, dünya çapında bir kıymetler âlemi
yaratmış bulunuyor demektir... Netice olarak belirtelim ki: Her hangi bir
ideolojinin yok edebileceği bir din yoktur."
Soru 41: Tunç’a göre
din felsefesi neye dayanmalıdır ve hangi yöntemi kullanır?
Cevap
41: Bilgi nazariyesi, psikoloji, ahlak ve sosyolojiye dayanmalıdır. Yani din,
bu dört disiplin açısından din felsefesinde mesele edilmesi gerekir. Genel
Felsefi yöntemi kullanır
Soru 42: Tunç’ın din
felsefesinin dayanması gereken ilimler ile ilgili çelişkili ifadelerinin sebebi
nedir ?
Cevap
42: Tunç'u bu şekilde çelişkili ifadelere sevk eden husus, onun Kant'ın
tesiriyle dini sadece bir kıymetler, yani değerler hiyerarşisi görmemesidir.
Soru 43: Tunç, din
felsefesiyle felsefe arasındaki ilişkiyi nasıl açıklar?
Cevap
43: Tunç, din felsefesiyle felsefe arasındaki ilişkiyi şöyle açıklar:
"Felsefenin ana meselesiyle din felsefesinin ana meselesi arasında umum,
husus farkı vardır. Evvelkinin ana meselesi, realiteden bir parça olan insanın
bütün bir realite ile olan münasebetlerini incelemektir. Din felsefesi de
insanın mevcudatla olan münasebetlerini incelerse de bu incelemeyi insanın
sadece dini kişiliği açısından olan münasebetlerine ayırmıştır
Soru 44: Tunç’a göre
din yolunda düşünmek nasıl olur ?
Cevap
44: Tunç şöyle der: "Din yolunda düşünmek, şimdiye kadar iki yoldan kabil
olmuştur. 1. İlahiyat yahut ilmi kelam yolundan, 2. Din felsefesi yolundan.
Birinci yolda dinin sunduğu öğütler, ilham ettiği fikirler konu yapılır ve bu
konu üzerinde düşünülür. İkinci yolda dinin kendisi konu olur ve bu konu
üzerinde düşünülür. Dinin birinci yoldan incelenmesini, ilmi kelamcılar denen
din bilginleri yapar. İkincisini yapmak, din filozoflarına düşer. Din
felsefesinin inceleyeceği maddelerin bir kısmı kelamcıların konusuna girer.
Fakat kelam ilmine bundan ötürü din felsefesi denemez."
Soru 45: Tunç’a göre
dinin esasını ne oluşturur ?
Cevap
45: Tunç'a göre dinin esası, kıymet yani değerdir; din değerden ibarettir. Bu
konuda Tunç, tamamen Kant'ın etkisi altındadır. Ona göre din, realiteyi anlama
ve onun bilgisiyle uğraşmaz, sadece değeriyle uğraşır; realitenin değerini
bilmekle veya bildirmekle mükelleftir. Bu bakımdan, kâinatın sırlarının çözümünü
dinden değil, bilimden beklemeliyiz diyor Tunç. Konusu değerler olan dini duygu
en geniş manasıyla ideale bağlı olma duygusudur. Dinin esasını, işte bu deruni
dini duygular oluşturur. Bu anlamda Gazalinin filozoflara yaptığı eleştirileri
haklı bulmuş ve Gazaliyi övmüştür
DEĞERLENDİRME
SORULARI
S.1. Aşağıdakilerden
hangisi Hegel’in din felsefesi tanımıdır?
a) Din felsefesi, şümullü bilgi olarak aklî şekilde
Tanrının bilgisidir
b) Din felsefesi,
din ile felsefe arasında ilişki kurmaktır
c) Din felsefesi,
bireyler arasındaki dini duyarlılığı ortaya koyan ilimdir
d) Din felsefesi,
dinin ahlaki boyutunu ön plana alarak inceleyen ilimdir
e) Din felsefesi,
hakitati araştıran ilimdir
S.2. Hegel’e göre
din felsefesinin temel amacı aşağıdakilerden hangisidir?
a) Dinin din olarak ne olduğunun, yani onun tabiatının
bilinmesini sağlamaya çalışmak
b) İnsan inancını
temellendirmeye çalışmak
c) Dinin temel
ilkelerini savunmayı hedeflemek
d) Kelam ile iş
birliği yaparak Allah’ın sıfatlarının anlaşılmasını sağlamaya çalışmak
e) Semavi olmayan
dinlerin geçersizliğini ortaya koymaya çalışmak
S.3. Hegel’e göre
din felsefesini zorunlu kılan şey nedir?
a) Dini anlamaya
çabası
b) Felsefeyi anlama
zorunluluğu
c) Batı insanının iman tefekkürüyle, dünyalık
tefekkürünü, birini diğerine alternatif olacak şekilde ayırması
d) Düşünsel
faaliyetlerinde insanın özgür olma isteği
e) Din adamlarının
felsefe karşısındaki tutumları
S.4. Aşağıdakilerden
hangisi din felsefesi ile genel felsefe arasındaki farklardan biri değildir?
a) Genel felsefe,
felsefenin genel konularıyla ilgilenirken, din felsefesi, bu genel konuları din
meselesine bağlı olarak özel bir şekilde inceler.
b) Allah, soyut,
fikrî bir Allah olarak, yani mantık seviyesinde görülürken, din felsefesi,
Allah'ı evrende ve insanda yaşayan olgusal ve tecrübî bir Allah olarak inceler.
c) Genel felsefede
Allah, saf düşünce olarak kavranır, din felsefesiyle Allah her yerde,
şurada-burada görünen mutlak evrensel hakikat olarak bilinir.
d) Genel felsefe
bütün felsefe alanlarını kapsarken, din felsefesi genel felsefeni konuların din
bağlantılı olarak ele alır
e) Din felsefesi ezeli hakikati konu edinirken, genel
felsefe filozofların her konu ile ilgili görüşlerini inceler
S.5. Aşağıdaki
önermelerden hangisi Hegel’in din felsefesi anlayışını özetler?
a) Hegel’in din felsefesi anlayışı, felsefî ve tenkitçi
bir din savunuculuğudur
b) Hegel’in din
felsefesi anlayışı duyusaldır
c) Hegel’in din
felsefesi anlayışı rasyoneldir
d) Hegel’in din
felsefesi anlayışı soyut tanrı kavramına dayanmaktadır
e) Hegel’in din
felsefesi anlayışı filozofların din hakkındaki görüşlerine dayanır
S.6. Ders notlarını
öğrencilerin kullanımı için 1927 yılında Felsefe-i Din adıyla neşret
eden ilim adamı aşağıdakilerden hangisidir?
a) Mustafa Sekip Tunç
b) Memdûh Süleyman
c) Eşrefzâde
Muhammed Şevketî
d) Celâl Nûrî
e) Süleyman Sırrı
S.7. Aşağıdakilerden
hangisi M Ş. Tunç’a göre din felsefesinin tanımıdır?
a) Din felsefesi
dinin felsefi incelemesidir.
b) Din felsefesi din
ile felsefe arasında ilişki kurarak bir değerlendirme yapmaktır.
c) Din felsefesi
dinin mayiyetini göz önünde bulundurarak dini sorunlara felsefi çözüm
bulmaktır.
d) Din felsefesi, tarafsız bir biçimde, dinin esas
mahiyeti ve değeri üzerine felsefî bir incelemedir.
e) Din felsefesi,
din ve felsefe hakkında tarafsız değerledirme yapmak demektir.
S.8. M. Şekip Tunç’a
göre aşağıdakilerden hangisi din felsefesinin ortaya çıkmasının temel
sebeplerinendir?
a) Din-bilim ayrılığının oluşması
b) Din ile bilimin
uzlaşması
c) Metafizik
sorunlara dini bir takım cevapların aranması
d) Dindarlar
sayısının artması
e) Dinin duygusal
boyutunun ele alınmasına ihtiyaç duyuması
S.9. M. Ş. Tunç’a
göre din felsefesinin temel amacı aşağıdakilerden hangisidir?
a) Din ile felsefe
arasındaki çatışmayı gidermek
b) Dinin önem ve değerini yeniden ele almak, din ile
bilimin ve felsefenin uyum içerisinde olabileceğini göstermek
c) Felsefenin dine
olan olumsuz bakış açısını olumluya dönüştürmek
d) Felsefenin temel
sorunlarına dini bakış açısıyla çözümler aramak
e) Felsefenin temel
sorunlarına ilahi dinlerden çözümler önermek
S. 10. M . Ş. Tunç’a göre genel
felsefe ile din felsefesinin ana konusu aşağıdakilerden hangisidir?
a) Bilgi ve varlık
b) Bilgi ve felsefe
c) Bilgi ve değer
d) Din ve felsefe
e) Varlık ve değer
S. 11. M . Ş. Tunç’a göre din
yolunda düşünmek aşağıdaki yollardan hangisi ile mümkündür?
a) Sosyoloji yoluyla
b) Din felsefesi yoluyla
c) Psikoloji yolu
ile
d) Ahlak yolu ile
e) Felsefe yoluyla
1.A;
2. A ; 3.C ; 4.E; 5.A; 6.A; 7.D; 8.A;
9.B; 10.A, 11.B
Hazırlayan : Süleyman
Kökten
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder