HADİS METİNLERİ 3. ÜNİTE SORU-CEVAP ÇALISMASI

HADİS METİNLERİ 3. ÜNİTE SORU-CEVAP ÇALISMASI

1.Teşebbüh kavramını nedir? Açıklayınız..

C: Teşebbüh kavramı Hz.peygambere şeklen benzeme demektir.Yani onun davranışlarının amacını gözetmeden sırf peygamber öyle yaptığı için öyle yapmaktır.

2.İktida teessi ve ittiba kavramları ne anlama gelmektedir?

C:İktida rehber edinmek, teessi örnek almak,ittiba ise tabi olmak anlamlarına gelmektedir.

3.İttiba ve iktida ile teşebbüh ve taklit arasındaki farklar kısaca nelerdir?

C:Örnek almak bilinçli bir davranış.taklitte ise bu bilinçli davranış yoktur.

Örnek almak öze ilişkin bir faaliyet iken taklit etmek biçimsel bir davranıştır.

Taklit kaynağını amacını araştırmaksızın bir davranışı tekrarlamaktır; örnek almak ise amacını kaynağını bilerek bir görüş yada davranışı benimsemektir.

Örnek almak insanın kişilik ve davranışlarında kalıcı değişimlere yol açar.Taklit ise sadece davranışlarda yüzeysel değişiklik meydana getirir.

4.Teessi kavramını Hz. Peygamber fiilini hangi sebeb ve maksatla yapmışsa o amaç doğrultusunda yapmaktır olarak açıklayan islam alimi kimdir?

C:  Ebu Hüseyin el-Basri

5.Gazalinin Peygambere benzemenin (teşebbüh)sünnet olduğu anlayışını eleştirdiği ve şöyle açıkladığı “Bazı hadisçiler bütün fiillerinde Hz.Peygambere benzemenin sünnet olduğunu  zannetmişlerdir ki bu yanlıştır” dediği eserinin ismi nedir?

C: Menhul

6. Müctehid Hz. Peygamberin soyut bir fiilinin şeri bir hüküm ifade edip etmediğini bilmek için onun kurbet (Allah’a yakınlık) özelliğinin olup olmadığı araştırılarak tespit etmelidir  diyen islam alimi kimdir?

C: Ebu Şame el-Makdisi

7.Ebu Hanife ve Davut ez-Zahiri’nin zekat ile ilgili görüşleri nelerdir?

C: Her türlü tarımsal üründen zekat verilmelidir görüşünü benimserler.

8.İbn Kuteybe  sünneti bağlayıcılık açısından kaç kısma ayırır ve bu kısımlarının özellikleri kısaca nelerdir?

C: Üç kısma ayırır ve ilk iki bölümdeki sünnetin bağlayıcı sünnete örnek olduğunu üçüncü bölümdeki sünnetin ise bağlayıcılık özelliğinin bulunmadığını söylemiştir.

9. 18. yy ünlü alimlerinden Şah Veliyyullah Dehlevi meşhur eserinde Hz. Peygamberin davranışlarını nasıl açıklamıştır?

C:Hz.Peygaberin davranışlarını iki başlık altında toplamıştır.Bunlardan ilki nübüvvetin tebliği kategorisini oluşturan hadislerdir.

İkinci kategorideki hadisler ise böyle değildir.Dini bir amaç gütmeksizin yaptığı işlerden oluşan hadislerdir.

10.Sünneti on iki kategoriye ayıran çağdaş yazarımız kimdir?

C: Muhammed b. Tahir b. Aşur’dur.

11.Muhammed b. Tahir Aşur’un Hz. Peygamberin sünnetini on ikiye ayırdığı kategorileri nelerdir?

C: Yasama, Fetva,Yargı,Devlet Başkanlığı,İyiye Güzele Teşvik,Arabuculuk,Nasihat,İnsanları En Mükemmel Olana Yönlendirme,Yüce Hakikatları Telkin,Tehdit ve Azarlama,Yaradılış İcabı ve Maddi İhtiyaçlar Gereği Olarak Yaptıkları olarak ayırmıştır.

12.Köleleriniz Allah’ın sizin emrinize verdiği birer nimettir.Her kimin hizmetinde bulunan bir kardeşi varsa ona yediğinden  yedirsin,giydiğinden giydirsin..

Hz. Peygamberin bu hadisi Muhammed b.  Tahir Aşur’un kategorize ettiği hangi sünnet çeşidine girer?

C: İyiye Güzele Teşvik..

13.Muhammed b. Tahir Aşur’a göre Hz. Peygamberin dini sorulara verdiği cevaplar hangi sünnet kategorisine girmektedir?

C: Fetva (el-Fetva)

14.Yasama (Teşri ) sünnet kategorisinin önemi nedir ve özellikleri nelerdir?

C: Hz. Peygamberin sünnetin büyük çoğunluğu bu kısma dahildir.Çünkü Hz. Peygamberin amacı insanlara uymaları gereken hükümleri (ahkamı)bildirmektir.Ahkam konusunda Hz. Peygambere uymak zorunludur.

15.Yaradılış icabı ve maddi ihtiyaçlar gereği olarak yaptığı sünnetlere neleri örnek verebiliriz?

C: Yeme içme tarzı, giyim kuşam tarzı,yolda yürüyüşü, yolculukta hayvana binmesi,veda haccından dönüşte muhassab vadisinde konaklaması,sabah nazmazından sonra sağ tarafına üzerine uzanarak uyuması, hurma aşılama konusundaki tavsiyelerini  örnek olarak verebiliriz.

16.Kur’an’da Hz. Peygamberin bütün insanlığı gönderildiğini bildiren ayetler nelerdir?

C: Araf suresi 158. Ayet

   Enbiya suresi 103. Ayet

   Sebe suresi 28. Ayet

17.Kur’an’da yukarıda örneklerini verdiğimiz ve Hz. Peygamberin bütün insanlığa gönderildiğini belirten ayetlerin mealleri nelerdir?

Deki,ey İnsanlar: Ben sizin hepinize göklerin ve yerin sahibi olan kendisinden başka Tanrı bulunmayan yaşatan öldüren Allah’ın elçisiyim. Araf suresi

Ey Muhammed Biz seni ancak alemlere rahmet olarak gönderdik. Enbiya suresi

Biz seni bütün insanlara müjdeleyici ve uyarıcı olarak gönderdik.Fakat insanlarin çoğu bilmezler.Sebe suresi

18.Hangi akım Hz.Peygamberin uygulamalarını bir şeyi niçin yaptığını neden söylediğini o söz ve eylemin içinde yer aldığı geniş bağlamı dikkate almadan olduğu gibi almaktadır?

C: Selefilik akımı

19.Hadislerin güncelleştirilmesi sorununa günümüzde nasıl çözümler bulunulabilir?

C: Hadisler seçilirken onların içerisinden güncel nitelikli günümüz insanının problemlerine ışık tutabilecek ve doğru çözüm olabilecek rivayetlerin seçilmesi esas alınmalıdır. Günümüz insanının inanç, ibadet, ahlaki ve toplumsal değerlerle ilgili manevi boşluğunu dolduracak hadislere öncelik vermek yerinde olacaktır,

20.Tartışmalı hadislerin başlıca konuları nelerdir?

C: Kader, şefaat, sırat inancı,Hz. Peygambere izafe edilen yüzlerce mucize, Hz. Peygamber hakkındaki hakkındaki beşer üstü anlatımlar, kıyamet alametleri, ahir zaman fitneleri, deccal mehdi inancı gibi konular tartışmalı hadis konularındandır.

DEĞERLENDİRME SORULARI

1.Hz. Peygambere şeklen benzemek anlamına gelen kelime aşağıdakilerden hangisidir?

a)İktida    b)Teessi   c)İttiba   d)Teşebbüh   e) Tevecccüh

2.Muhammed b. Tahir b. Aşur’un Hz. Peygamberin sünnetini on iki kategoride mütalaa etmiştir.Aşağıdakilerden hangisi bunlardan biri değildir?

a) Arabuculuk (es-Sulh)

b)Aile reisliği (Rabbul beyt)

c)Nasihat ( en-Nasiha)

d)Tehdit ve Azarlama (et-Te’dib)

e)Devlet Başkanlığı (el-İmara)

Fatıma b. Kays Muaviye b. Ebi Süfyan ile Ebu Cehm’in kendisiyle evlenmek istediklerini söylediğinde Hz. Peygamber “Ebu Cehm eli sobalı biridir.Muaviye ise cimri bir adamdır.” Diyerek ona ikisiyle de evlenmenin uygun olmayacağını söylemiştir.

3.Hz. Peygamberin bu hadisi Muhammed b. Tahir b. Aşur’un kategorize ettiği hangi sünnet çeşidine girer?

a)Nasihat (en-Nasiha)

b)Yargı (el-Kada)

c)Tehdit ve Azarlama (et-Te’dib)

d)Arabuluculuk (es-Sulh)

e)İyiye Güzele Teşvik (el-Hedy)

4.Aşağıdakilerden hangisi teşebbüh/taklit ile iktda/teessi/ittiba arasındaki farklardan biri değildir?

a) Teessi bilinçli bir davranıştır.Teşebbüh ise kişi neyi,niçin taklit ettiğinin bilincinde olmaz.

b)Teessi insanın kişilik ve davranışlarında ciddi ve kalıcı değişimlere yol açar.Teşebbüh ise kişinin sadece davranışlarında yüzeysel ve biçimsel bir değişim doğurur.

c)Teşebbüh kaynağını ve amacını öğrenmeksizinbir görüş ve davranışı aynen tekrarlamaktır.Teessi ise amacını,kaynağını bilerekbir görüş ve davranış izlemektir.

d)Teşebbüh öze ilişkin bir ifade iken,Teess biçimsel bir eylemdir.

e)Teesside örnek alınan davranışınbenimsenerek içselleştirilmesi amaçlanırken,Teşebbüh etmede böyle bir amaç yoktur.

5.Aşağıdakilerden hangisi kullanılacak hadis rivayetlerinin seçim ve yorumlanmasında,kaynakların kullanılmasında dikkate alınması gereken hususlardan biri değildir?

a)Geçmiş hadis bilginlerinin uydurma olarak tesbit ettikleri rivayetler,içerikleri ne kadar doğru olursa olsun Hz.Peygamber’e atfedilmemelidir.

b)Biçimsel ve lafızcı sünnet anlayışı yerine,amaç ve hikmeti gözetenbir sünnet anlayışı benimsenmelidir.

c) Hz. Peygambere atfedilen bir rivayetin sıhhatinden şüphe edildiği zaman,içeriğinin başta Kur’an olmak üzere,akl-ı selim,Hz. Peygamberin sünneti,tarihi gerçeklere uygunluk gibiölçüler yoluyla değerlendirilip karar verilmesi tavsiye edilebilir.

d)İslam’ın evrenselliği ve Hz. Peygamberin örnekliliğinin sürekliliği açısından Hz. Peygamberden gelen yerel ve tarihsel nitelikli hadis ve sünnetin olduğu gibi günümüze taşınması gerekir. Onun arkasında yatan amacın ve verilmek istenen mesajın önemi yoktur.

e)İlahiyat fakültelerindeki hadisöğretimi dışında hadis ve sünnet metaryali kaynaklardan olduğu gibi aktarılmamalı,hedef kitlenin durumu dikkate alınarak bunlar arasından uygun bir seçim yapılmalıdır.

 CEVAP ANAHTARI    1.E    2.B    3.A    4.D   5.C   

                                              HAZIRLAYAN: Hatice CAN