DİN FELSEFESİ - ÜNİTE 13 DİN, SANAT VE AHLÂK

          DİN FELSEFESİ - ÜNİTE 13

               DİN, SANAT VE AHLÂK

S1: Akıl hangi alanlarda faaliyet göstermektedir?

C1: Din, bilim ve sanat

S2: Din felsefesinin en önemli görevi nedir?

C2: Dinin topyekün beşeri tecrübe içindeki anlam ve önemini açıklamak.  

S3: Sanatı bilimden ayıran özellik nedir?

C3: -Sanatın ilettiği mesajı başka hiçbir şey iletemez. O, başka bir tecrübeye irca edilemez. Sanat otonomdur. Bir sanat eseri taklit edilebilir ama yeniden yapılamaz, tamamlanamaz.

S4: Bilim alanında gerilerde kalmasına rağmen, sanatı kıymetini artırarak günümüze kadar ulaşan kişi kimdir?

C4: Michelangelo

S5: Gazali’nin güzellik hakkındaki görüşü nasıl olmuştur?

C5: Güzel olan herşey sevilir. Güzelliğin idrâki, bizatihi haz verir. Güzellik kendi başına bir değerdir. Güzelliğin idraki ayrı şey, kaza-i şehvetin verdiği haz ise daha ayrı bir şeydir.

S6: Gazali’ye göre insanı hayvandan ayıran en belirgin özellik nedir?

C6: Yerin ve göklerin melekütuna, insanın kendi öz varlığında ve dış dünyada (âfâk) görülen hayret uyandırıcı şeylere nazar etmek ve Allah’ı bilmektir.

S7: Gazali Allah’ın sevilmeye layık bir yaratıcı olduğu fikrine ulaşmaya çalışırken hangi delili kullanmıştır?

C7: Estetik delili kullanmıştır. Çünkü Allah Cemil’dir.

S8: Filozofların ve kelamcıların ilahi güzellik konusunu işlememelerinin sebebi nedir?

C8: Antropomorfizm’e (insan biçimcilik)düşme tehlikesini hissetmiş olmaları.

S9: Salt ahlâkın bencilliğe, hatta nihilizme sebep olduğunu savunanlar kimlerdir?

C9: Din-ahlâk ilişkisini savunanlar.

S10: Russel’in ahlâk anlayışı nasıldır?

C10: Dini ahlâka sahip olan kişilerin bencil olduğunu, dar kafalı ve irrasyonel olduğunu, ceza korkusu ve mükâfat ümidiyle tedbirli olduklarını, aynı zamanda dini ahlâkın zararlı ve tehlikeli olduğunu savunmuştur.

S11: S. Toulmin’in ahlâk anlayışı nasıldır?

C11: Ahlâk ilkeleri doğruyu nasıl seçeceğimizi gösterir. Dini inanç da bu doğruya nasıl bütün kalbimizle sarılmamıza yardımcı olur. Bir dine inanmayan kişinin de ahlâklı olabileceğini savunmuştur. Aynı zamanda bu durum dine ihtiyaç duymadığımız anlamına gelmez diyor.

S12: G. J. Warnock’un ahlâk anlayışı nasıldır?

C12: Ona göre dini olmayan bir ahlâk anlayışında saygı ve tazimle tapılan bir Tanrı yoktur. Tanrı otoritesi olmasa da iyi kötü vardır ama emir ve yasaklanan bir şey yoktur. Dini olan ahlâk anlayışında ise tam tersi ahlâki sebepler yanında emir ve yasaklar vardır.

S13: Kant’ın ahlâk anlayışı nasıldır?

C13: Kant herhangi bir dini inanç söz konusu olmadan ahlâk kanununa saygı ve tazimle bağlanılmasını savunur. Kant’ın bu görüşü birçok deontolojistlerce benimsenmiştir.

S14: Geach’ın ahlâk anlayışı nasıldır?

C14: Tanrıya inanmayan bir insan, inanan bir insan gibi zinanın, yalanın kötü olduğuna inanabilir. Ancak Tanrıya inanmayan bir kimse zinanın kötülüğüne inanmakla beraber bazı durumlarda izin verileceğine inanırken, inanan bir kimse ise zinayı kayıtsız şartsız kötü olarak görmektedir. Çünkü Tanrının kesin buyruğu vardır.

S15: Aristoteles arzularını dizginleyen insanla, erdemli insan arasındaki ayrımı nasıl yapmıştır?

C15: Her ikisi de davranış düzeyinde birbirine benzer ve arzularına uyarak kötü fiil işlemekten uzak dururlar. Fakat arzularını dizginleyen insan yaptığı fiillerden pek zevk almaz. Çünkü fiilleriyle davranışları arasında çatışma vardır. Ama erdemli insanın arzularıyla fiilleri arasında uyum olduğu için fiillerden zevk duyar.

S16: Kant’ın din ve ahlâk konusunda tercih ettiği yol hangisidir?

C16: Ahlâktan dine doğru giden yol.

S17: Mevcut İncillerin yazarları güzellik konusu üzerinde neden pek durmamış ve sakıncalı bulmuşlardır?

C17: Güzellikle insanın şehevi gücü arasında daima bir münasebet gördükleri için. Bu düşüncenin temelinde de Adem’in dünyaya atılmışlığı ve asli günah gibi inançlar yatmaktadır.

S18: ‘’İnsanın kendisine nasıl muamele edilmesini istiyorsa başkalarına da aynı şekilde muamele etmesi, kendisini ne kadar seviyorsa komşusunu da o kadar sevmesi faydacı ahlâkın ideal bir ilkesini oluşturmaktadır’’ görüşü kime aittir?

C18: Faydacı ahlâk teorisinin öncülerinden olan Mill’e aittir.

                                                                                 HÜDA DURMUŞ