ÜNİTE:10 17.YY FELSEFESİ VE DESCARTES

ÜNİTE:10 17.YY FELSEFESİ VE DESCARTES

17.yy felsefesi tarihi

yeniçağ felsefesinin genel özellikleri:Modern felsefe,genelde rönesansla başlayan yepyeni bir çağın İngiltere'de Francis bacon'la fransa'da ise Rene descartes ile başladığına inanılan felsefeyi tanımlar.modern felsefe,düşüncede yepyeni ve beyaz bir sayfa açan geçmişi inkar edecek geleneği yok sayacak şekilde bir (Tabularasa)'dan başlayan özne temelli bir felsefedir.genel bir tavır olarak rasyonalizm,aklın,bilim ve felsefe olmak üzere bütün alanlarda yegane otorite olması anlamına gelir.modern felsefe'de insan,'düşünen öz'olarak tanımlanır.insanın özü matematiği model olarak kabul etmiş olan akla indirgenir.modern düşüncede keşfedilen şey,dünyanın birliği,düşüncesi yada evren kavramıdır.

Thomas hobbes:oxford'ta eğitim gördükten sonra Devanshire Kontu'nun hocası oldu.bu ona 3 şey kazandırdı:1.birinci sınıf bir kütüphaneden yararlanma imkanı 2.birçok seyahate çıkma 3.farklı ve ilgi çekici insanlarla tanışma fırsatı.

matematikçi Gassendi ve Descartes'in yakın arkadaşı Mersenne ile tanışması Hobbes'un felsefi görüşlerinin gelişmesinde etkili olan faktörlerdir.

felsefesi:hobbes,modern dünyanın problemlerinin,geleneği tamamen bir kenara bıraktıktan sonra,ancak akıl ve bilim yoluyla çözülebileceğine inanır.akıl yürütmenin anlamıihesaplamaktır.hesaplamak ise toplama ve çıkarmadır yada ayrıştırmadır.bu anlayış beraberinde şu sonuçları doğurur;

1)felsefe ile bilim (doğa bilimi)özdeştir.

2)bu dünyaya aşkın düşünülen herşeyi felsefenin konusu olmaktan çıkarır.yani felsefe'yi doğa bilimine dönüştürür.

3)felsefenin amacını bilimin amacıyla özdeşleştirir.hobbes,töz konusunda materyalisttir.ona göre töz var olan demektir.o bu bağlamda descartes'in töz anlayışına şiddetle karşı çıkar ve sadece bilimin gerçek kurucuları olarak gördüğü kopernik,galile,kepler gibi bilim adamlarının yeni doğa bilimini kabul eder.hobbes,varlık görüşü bakımından materyalistbilgi görüşü bakımından deneyimcidir.

ahlak ve siyaset anlayışı:

hobbes'e göre insanda 2 temel duyum vardır;

1)arzu/isteme

2)nefret/kaçınma

not:hobbes modern liberalizm'in kurucu babasıdır.

RENE DESCARTES:

EN ÖNEMLİ ESERLERİ:yöntem üzerine konuşmalar,meditasyonlar'dır.

felsefesi:bilimle dini barıştırma şeklinde işe girmiştir.dünyanın matematik yapısını çok daha güçlü bir biçimde vurgularken,felsefede özneden veya şahsın bakışından yola çıkıp,modern dünyayı özne eliyle gerçekleştirmiştir.aristotelesçi araştırmaya karşı çıkmıştır.descartes'in en büyük amacı;bütünüyle seküler bir araç olan akıl aracılığıyla,sağlam bir köke apaçık ve tartışmasız ilkelere dayanan doğru önermeler sistemi,parçaları arasında organik ilişkilerin bulunduğu yepyeni bir sistem meydana getirmek olmuştur.descartes sisteminde en önemli husus;benliği bilginin başlangıç noktası olarak öne süren meşhur'cogitoargümanı'ile başlamasıdır.

yöntem anlayışı:descartes için yapılması gereken şey;

1)aklımızın temel yapısını,sahip olduğumuz entelektüel güçleri ortaya koymak

2)bu güçleri,onlara gereği gibi yol gösterecek kural ve yöntemle teçhiz etmek

not:descartes sahip olduğu tüm bilgileri 3 başlık altında toplar;

1)duyular

2)basit doğalar

3)akıl yürütmeye dayanan inançlar ve matematiksel doğrular'dır.

Tanrı ispatı:

Descartes 3 ayrı tanrı argümanı ortaya koyar:

1.KANIT:tanrı idesiyle birleşen yetkinliklerin tümüne birden sahip olan varlık tanrı'nın kendisidir.

2.KANIT:bir töz yada zihin olarak varoluşuna kime yada neye borçlu olduğunu sorar.

3.KANIT:ontolojik argümandır.'bende en yetkin,en yüksek derecede bir varlık vardır

açık_seçik bilgi:açıklık,doğrudan olarak sunulmuş olup,zihin tarafından kolayca bilince varılan bir şeyin özelliğidir.seçiklik;tam ve dakik olup,herşeyden farklı olan ve kendisinde yalnızca açık olanı içeren birşeyin özelliğidir.

kartezyen_düalizm:tanrı-doğa olduğu gibizihin-beden olarakta ortaya çıkar.ruhun özü düşünme,bedenin özü ise yer kaplamadır.descartes,zihin ve bedenin ayrı olduğunu savunur.o zihin ve beden arasındaki ilişki problemini 'etkileşimcilik' adı verilen yaklaşımla tasarlamıştır.

etik anlayışı:insanın özgür ve irade sahibi olması apaçık bir şeydir. descartes'in bilgi ağacının en önemli dalı olan etik,sağlam ve gerçek bir disiplin haline ancak insan doğasının kesin bir bilimi kurulup gelişince gerçekleşebilecektir.insana mutluluk veren şeyleri,onun elinde olan ve olmayan şeyler olarak ikiye ayıran;gerçek mutluluğun insanın elinde olan şeylerden,esas itibariyle erdem ve bilgelikten geldiğini söyleyen descartes aslında antik yunanlıların ihtiraslar ile erdemler arasında yaptığı ayrımın yerine iyi ihtiraslar ile kötü ihtiraslar arasındaki ayrımı geçirir.bundan sonra da söz konusu yeniliğin bir sonucu olarak erdemleri,gerçek erdemler ve gerçek olmayan erdemler diye 2'ye ayırır:erdemi 'ruhun,aklın neyin gerçekten iyi olduğuna dair yargılarıyla uyumlu seçme yeteneği yönelimi olarak tanımlayan descartes'e göre gerçek erdemlerle gerçek olmayan erdemler arasında bir ayrım bulunduğu gibi hakikatin tam ve gerçek bilgisiyle kazanılan erdemler ve bilgisizlik ya da yanlışla karışmış erdemlerdir.descartes'e göre erdem insan doğasının mutlak ya da koşulsuz olarak en iyi bir boyutunda temellenir.bu boyut da ruhun,insanı kendi kendisinin efendisi yapmak suretiyle belli ölçüler içinde Tanrı'ya benzer hale getiren yetkinliği olarak irade özgürlüğüdür.

                        HATİCE CAN