İSLAM HUKUKU 3.ÜNİTE SORU CEVAP ÇALIŞMASI

İSLAM  HUKUKU  3.ÜNİTE SORU CEVAP ÇALIŞMASI

1.MÜESSİR FİİL NEDİR?

1.İnsanın hayatını sona erdirmeyecek derecede başkasının vücuduna zarar vermeye denir örneğin,vücudun bir organını kesmek,işlemez hale getirmek,yaralamak.tokatlamak vb.

2.KURANIN  MÜESSİR FİİL KONUSUNDAKİ TUTUMU NEDİR?

2.Kuranda organ ve yaralarda kısasın uygulanacağı açıkça belirtilmektedir:Göze karşı gözde,buruna karşı burunda,kulağa karşı kulakta,dişe karşı dişte ve yaralarda kısas vardır.El maide 5/45

 3.MÜEESİR FİİLLERDE KISAS İÇİN GEREKLİ ŞARTLAR NELERDİR?

 3. 1.Suç failinin mükellef olması

     2.Failin zorlanmamış olması

     3.Failin asıl olmaması

     4.Cinayetin kasıtlı olması

     5.Velinin malum olması(Hanefilere göre)

     6.Mağdurun masum olması

     7.Cinayetin doğrudan olması

     8.Cinayetin gayri meşru olması

     9.Maktül ile katil arasında eşitliğin olması

  4.YUKARIDAKİ ŞARTLARA EK OLARAK MÜESSİR FİLLERDE BULUNAN ÖZEL NELERDİR?ŞARTALAR

  4.Organlar arasında eşitlik ve kısasın uygulanabilir olması.

  5.MÜESSİR FİLLERDE ORGANLARIN EŞTLİLİĞİ NASIL SINIFLANDIRILIR?

  5.1.Çeşit bakımından eşit olmak

     a)mahiyet bakımından aynı olmak:ele karşı el gibi

     b)Sıralama bakımından aynı olmak:sağ ele sağ el gibi

    

      2.Vasıf bakımından eşit olmak:denklik aranır felçli ele karşı sağlam el kesilmez,kusur failin organlarında ise mağdur,kısası uygulamakla bedeli almak arasında serbesttir.

   

      3.Fonksiyon bakımından eşit olmak:mesela tek gözü olanın sağ gözü ile iki gözü olanın sağ gözünün fonksiyonu eşit değildir bu durumda kısasın uygulanmasında 4 görüş vardır:

     a)Hz Osman ve Hz Ömer e göre kısas uygulanmaz

     b)İmam Malike göre saldırıya uğrayan kişi tam diyeti almakta ve kısası uygulatmakta serbesttir.

     c)Hasan Basri ve İbrahim Nehayiye göre saldırıya uğrayan kısas yapmakla yarım diyet (tek gözün diyeti)almak arasında serbesttir.

     d)Ebu Hanife, Şafi,Tabiin çoğunluğuna göre,tek gözlü saldırgana da iki gözlü muamelesi yapılır

    

       6.MÜESSİR FİLLERİN ÇEŞİTLERİ NELERDİR?

     6.1.Organın tamamen kesilmesi

        2.Organın fonksiyonunun yok edilmesi

        3.Baştaki yaralar

        4.Bedenin diğer yerlerindeki yaralar

        5.Tokat, yumruk  v.b. yarasız vuruşlar

   

     7.FIKIH LİTERATÜRÜNDE ORGAN KAPSAMINDA NELER VARDIR?

     7.Genel olarak fıkıhta bu kavram iki el ve iki ayak için kullanılır ancak bedeni tamamlayan parmak,burun,dil,kulak dudak,göz,tırnaklar,saç,sakal,kaş,bıyık,diş v.s gibi parçalarda organ olarak değerlendirilir.

   

      8.MÜESSİR FİİL KAPSAMINDA KULAĞA UYGULANAN YÖNTEM NEDİR?

      8.İşitmeyen kulağa karşı işiten kulağa,delikli kulağa karşı delikli olmayan kulağa kısas uygulanır.Çünkü işitme özelliği görüntü ile ilgili değildir.delik süs içindir eşitliği bozmaz ama yırtık.yarık kulağa karşı sağlam kulak kesilmez çünkü eşitlik bozulur.

       9.MÜESSİR FİİL KAPSAMINDA BURUN İÇİN UYGULANAN YÖNTEM NEDİR?

       9.Burun burun kemiği ve kıkırdaktan oluşan bir organdır.Belli bir sınırı olduğu için burnun tümü veya kıkırdak kısmı kesildiğinde kısas uygulanır.

     10.ORGANIN FONKSİYONUN YOK EDİLMESİNDE UYGULANAN YÖNTEM NEDİR?

     10.Bundan kasıt organları kesmeden işlevsiz hale getirmek örneğin;elleri ayakları felç etmek gözleri çıkarmadan kör etmek gibi.Organı yok etmeden sadece fonksiyon kaybına uğratmak konusunda,kısası eşit bir şekilde uygulamak çok zordur ve aynı zamanda caninin cezasız kalması da doğru olmaz bu nedenle fukaha arasında değişik görüşler vardır.

 GÖRME FONKSİYONUNU YOK EDERSE FIKHEN NASIL BİR YOL İZLENİR

    11.BİRİSİ YARALAMA YADA VURMA SONUCU BAŞKASININ GÖZÜNÜN?

    11.1.Malikilere göre kısas uygulanmaz tam diyet gerekir çünkü kısas adil olmayabilir

         2.Bazi şafi veBazı  Hanbelilere göre aynısı kendine uygulanır

         3.Hanbeliler kısasın uygulanmasında belirli bir yöntem izlememişlerdir onlara göre nerede olursa olsun mümkünse kısas uygulanır değilse diyet ödettirilir.

         4.Hanefilere göre başka birinin görme fonksiyonunu kaybettirecek bir fiil işlendiğinde aynı şekilde suçu işleyene kısas uygulanır.

    12.FIKIHÇILAR YARALARI KAÇA AYIRIP İNCELERLER?

    12.1.Baştaki yaralar

         2.Bedenin diğer yerindeki yaralanmalar

    13.BAŞTAKİ YARALARIN HAFİFTEN AĞIRA DOĞRU SIRALANIŞI NASILDIR?

    13.1.Harisa:cildi tahriş eden ama kanatmayan yara

         2.Damia:akmayacak derecede kanın çıkmasına yol açan yara

         3.Damiye.kanın çıkmasına yol açan yara

         4.Badia:eti kesip yaran yara

         5.Mütelahine:bediadan daha derin olan yara

         6.Semhak:eti yarıp etle kemik arasına ulaşan yara

         7.Müdiha:baştaki kemiğin görünmesine yol açacak yara

         8.Haşime:kemiğin kırılmasına yol açan yara

       9.Münakkile:kemiğin kırılıp yerinden ayrılmasına yol açan yara

     10.Amme:kemiği kırıp beyin zarına ulaşan yaradır

     11.Damiğa:beyin zarını delip bayne ulaşan yaradır

 

  14.CERH NEDİR?

  14.Bedenin kafa dışındaki yaralanmalarına cerh denir çoğulu cüruhtur.

  15.CÜRUH KARINA ULAŞIP ULAŞMAMA AÇISINDAN KAÇA AYRILIR?

  15.Karına ulaşan yara(caife)   Karına ulaşmayan yara(gayri caife)

  16.YARALARDA KISASIN UYGYLANMASI İÇİN ARANAN ŞARTLAR NELERDİR?

  16.1.Yaralayıcı fiilin sırf amden(kasten)olması.Hataen yaralamalarda kısas değil diyet vardır.

      2.Yaralayan ve yaralanan arasında eşitliğin olması

      3.Kısasın eşit şekilde yapılması

 17.YARALAMALAR KONUSUNDA ÖZET OLARAK HANGİ HUSUSLARI BELİRTEBİLİRİZ?

 17.1.Fakihler müdihada kısasın uygulanmasında ittifak etimişlerdir

      2.Hanefilere göre sadece müdihada kısas uygulanır ondan önceki yaralarda hukumeti adl,ondan sonraki yaralarda erş gerekir

      3.Hanbelilere göre başta olsun veya olmasın kemiğe ulaşan her yarada hatta kısasın uygulanacağı bütün yaralarda kısas uygulanır

      4.Şafilerde hakim görüşe göre baş kısmında sadece müdihada,diğer bir görüşe göre harisa hariç müdiha ve ondan önceki hafif yaralarda kısas uygulanır ayrıca bedenin diğer bölgelerinde müdiha türünde olan yaralardada kısas uygulanır

     5.Zahiriler ister başta ister bedenin başka yerinde olsun bütün yaralarda kısasın uygulanacğını söyler

     6.Müdihadan ağır olan yaralarda kısasın uygulanmayacağı konusunda ittifak vardır.

.YARASIZ VURUŞLARLA ALAKALI ALİMLERİN GÖRÜŞLERİ NELERDİR?

18.1.Zahirilerin ve Hanbelilerin görüşüne göre her çeşit vuruşta kıyas vardır

     2.İmam Leyse göre gözde kıyas yoktur çünkü göz hassas bir organdır.Diğer vuruşlarda kısas uygulanır .

     3.Hanefi ve şafilere göre el sopa ve benzeri şeylerle yapılan vuruşlarda kısas uygulanmaz eşitliğe riayet olmayacağı düşünülür.

     4.Malikilere göre yaralanma yada organların fonksiyonlarının kaybına yol açmadıkları sürece elle yapılan tokat ve benzeri vuruşlarda kısas yoktur,sadece fail tedib edilir,değnek vuruşlarında ise kısas uygulanır

                                             

 19.YARASIZ VURUŞLARDA PEYGAMBERİMİZ VE SAHABE HANGİ YÖNTEMİ İZLEMİŞTİR?

 19.Hanbeli ve Zahirilerin görüşü olan her çeşit vuruşta kısas vardır şeklinde bir yol izlemişlerdir .Peygamberimiz(s.a) ve sahabelerin uygulamalarından bu anlaşılmaktadır.

20.MÜESSİR FİLLERDE SİRAYET NEDİR KAÇA AYRILIR?

20Sirayet yaranın başka bir duruma dönüşmesidir örneğin;yaranın ölüme yol açması veya organın kesilmesine yada  kaybolmasına meydan vermesi.Sirayet durumu iki kısma ayrılır:birincisi fiilin meşru olması ikincisi ise fiilin meşru olmaması .Fiilin meşru olmasında fail sirayetten sorumlu tutulmamakta;fiilin meşru olmaması durumunda fail sirayetten sorumlu tutulmaktadır.

21.MÜESSİR FİİLLERDE SONUCUN BEKLENMESİYLE ALAKALI OLARAK CEZANIN İNFAZI KONUSUNDAKİ GÖRÜŞLER NELERDİR?

21.1.

Hanefi, Maliki,Hanbelilere göre ,yaranın nihayi sonuca ulaşmasından sonra kısasın infaz edilmesi gerekir.Hz. Peygamber yara iyileşmeden kısasın uygulanmasını yasaklamıştır.Çünkü belirttiğimiz gibi yarada ağırlaşma olabilir yada başka uzuvlara sıçrayabilir bu da cezanın şeklini  ve seyrini değiştirebilir.

   2.İmam Şafiye göre ise kısas cinayeti müteakip uygulanabilir.Çünkü suç fiilen işlenmiş ve kısas da vacip olmuştur kısas velisi vacip olmuş bir hakkı anında kullanmak isteyebilir.Ancak sirayet ihtimalinden dolayı kısasın uygulanmasının geciktirilmesi menduptur ve sirayet ihtimalinden dolayı yaranın iyileşmesinden önce  bir bedel karşılığı suçluyu affetmek doğru değildir.

22.SUÇLARIN VE CEZALARIN İCTİMAI VE BİRLEŞTİRİLMESİ NEDEMEKTİR?

22.Suçların ictimaı birden fazla suçun bir araya gelmesi yani suçun cezası uygulanmadan aynı kişinin aynı veya başka bir suçu işlemesi demektir ki bu da haliyle suçlarla birlikte cezalarında ictimaı demektir.Suçların birleşmesi ise ictimaı söz konusu olan suçların bütünleşmesi,onlara tek cezanın uygulanması demektir.Ancak şunu da belirtmek gerekir ki suçlarda ve cezalarda ictimaın olması mutlak surette birleşmenin de olduğu anlamına gelmez çünkü ictimaın bir çok versiyonu vardır.Bunların bir kısmında birleşme olurken bir kısmında her suça karşı ayrı cezanın tahakkuku söz konusu olabilir.

.KAZİF CEZASINDA SUÇLARIN VE CEZALARIN İCTİMAI VE BİRLEŞMESİ 23 İKONUSUNDA UYGULAMA NASILDIR?

23.Allah veya kul hakkı olması konusunda ihtilaf olduğu için bu cezada tedahülün (iç içe geçme) olup olmamasında ihtilaf vardır.Hanefilere göre bu ceza ağırlıklı olarak Allah hakkı olduğu için bunda da birleşme söz konusudur diğer had cezaları gibi(içki,zina,hırsızlık).Diğer mezheplere göre bunda kul hakkı ağırlıklıdır dolayısıyla suçlanan kişi aynı olmadığı takdirde bunda birleşme söz konusu olmaz.

24.BİR KİŞİ,İKİ KİŞİNİN FARKLI OLRGANLARINI KESTİĞİ TAKDİRDE TEDAHÜL GERÇAKLEŞİRMİ?

24.Tedahül gerçekleşmez.Çünkü kısası eksiksiz  uygulamak mümkündür.Örneğin A,B nin sağ,C nin sol kolunu keserse,A nın hem sağ eli hem de sol eli kesilir.

25.KUL HAKKININ AĞIRLIKI OLDUĞU CEZALARDA TEDAHÜL UYGULANIRMI?

25Bu tür cezalarda esas olan cezaların birleşmesi değil herkesin hakkını tam olarak alması açısından her suça ayrı bir cezanın uygulanmasıdır.Birleşme ise her suça ayrı bir ceza vermenin mümkün olmadığı durumlarda olur.

26.İMAM ŞAFİNİN BİR GÖRÜŞÜNE GÖRE ÖLDÜRME CİNAYETİNDE VELİNİN KISASALA DİYET ARASINDAKİ MUHAYYERLİĞİ HANGİ DELİLLERE DAYANMAKTA?DIR

26.1.Allah(c.c)şöyle buyurmaktadır:Kimin için kardeşi tarafından bir af olursa güzellikle muamele etsin.(bakara 178).Burada kim kelimesinden kasıt katildir,Yani katil veli tarafından affedildiyse diyeti güzellikle ödesin.

     2.Hz. Peygamber şöyle buyurmaktadır:Kimin bir yakını öldürülürse o,iki şeyden kendisi için en iyi olanını seçmekte muhayyerdir;isterse diyet alır,isterse kısası uygular.

   27.HANEFİ VE HANBELİLER GÖRE KASTEN ADAM ÖLDÜRMENİN CEZASI NEDİR?

   27.Buna göre velinin hakkı kısas uygulamaktır.Yani veli kısası uygulamak zorundadır;kısastan vazgeçip diyet hakkı yoktur.Bu görüşlerini şu delillere dayandırmaktadırlar:Allah(c.c) Öldürülenler konusunda size kısas farz kılındı.Hz peygamber(a.s) Kasten adam öldürmenin cezası kısastır buyurmaktadır.

  28.KISAS HAKKINA SAHİP OLANLAR KİMLERDİR?

  28.Kısası talep etme hakkına sahip olan veli konusunda fakihler ihtilaf etmişlerdir bu konudaki görüşleri şöyle sıralayabiliriz:

     1.İmam Şafi,İmam Hanefi,Ahmed B.Hanbel şöyle görüş bildirmişlerdir:Kısası talep etme hakkı veya katili affetme hakkına sahip olan veliler,öldürme sırasında mirasçı olan kişilerdir.Bu konuda erkekle kadın arsında ark yoktur.

      2. İmam Malike göre kısas hakkında bulunma suçluyu affetme hakkı sadece mirasçı olan erkeğe aittir.Kadının velayeti için çeşitli şartlar aranmaktadır.

      3.Zahirilere göre mirasçı olun olmasın bütün akrabalar kısas hakkına sahiptir.Zahirilerin görüşü kanın boşa gitme ihtimalini asgariye indirmekte ve hakkın kaybolmaması için daha ihtiyatlı davranmaktadır.

  

  29.MÜESSİR FİİLLERDE KISAS HAKKI KİME AİTTİR?

  29.Ölümle sonuçlanmayan suçlarda,kısası talep etme hakkı mağdurun kendisine aittir.Ancak mağdur,mümeyyiz olmayan çocuk veya deli gibi kısası gerçekleştirme ehliyetine sahip değilse İmam Şafi ve Ahmede göre deli iyileşinceye çocuk büyüyünceye kadar beklenir ancak delinin iyileşme ümidi yoksa beklenmez.Ebu Hanife ile İmam Malike göre onların veli ve  vasileri bu hakkı kullanır.

   30.VELİNİN SAYISAL DURUMLARINA GÖRE KISAS HAKLARI KAÇA AYRILIR?

30.1.Velini bir kişi olması:Veli bir kişi olup kısas uygulama ehliyetine sahipse yani akıllı ve baliğse kısas hakkı ona aittir.Şayet tek olan veli küçük veya akıl hastası ise bazı Hanefilere

    Göre velinin büluğa ermesi yada iyileşmesi gerekir,diğer bazılarına göre beklenmez onun yerine kısası kadı uygular.

       2.Velinin bir kişiden fazla olması:Velinin bir kişiden fazla olması durumunda ya hepsi kısası uygulayabilecek derecede büyüktür ya da karışıktır.

    31.ÖLDÜRÜLEN KİŞİNİN HİÇBİR VELİSİNİN OLMAMASI DURUMUNDA KISAS NASIL UYGULANIR?

    31.Kısas yöneticiler tarafından uygulanır.Devlet başkanı dahil yöneticilerin caniyi affetme yetkisi yoktur.Ancak kimi alimlere göre mali bedel karşılığı katilin affedilebileceği mali bedel almadan affetme yetkilerinin olmadığı belirtilmiş.

     

    32.KISASTA FAİLDEN BAŞKASINA ZARAR VERMEME KAPSAMINDA SUÇLU HAMİLE BİR KADINSA UYGULAMA NE ŞEKİLDE OLUR?

    32Bu durumda çocuk dünyaya gelip,süt emme dönemi bitinceye ya da çocuğun bakımını üstlenecek biri temin edilinceye kadar kadına kısas uygulanmaz.Hatta kadın zina ile hamile kalmış olsa bile bu durum değişmez.

   33.İNFAZIN BEKLEME SÜRESİNDE SUÇ FAİLİNİN DURUMU NASIL OLMALIDIR?

   33.Her ne sebeple olursa olsun caninin bekletilmesi  söz konusu olduğunda,infaz yapılana kadar suç failinin hapsedilmesi gerekir.Bu konuda fakihler ittifak halindedir.Çünkü canini kaçması ve hakkın kaybolması söz konusudur.

   34.İSLAM   HUKUKUNDA KISASIN İNFAZ YÖNTEMLERİ NELERDİR?

   34.1.Kısasın  kılıçla uygulanması:Hanbeli ve  Hanefilerin hakim görüşüne göre kısas kılıçla uygulanır nitekim bu konuda hadis vardır.Burada kılıçtan gaye silahtır. Katil maktülü ister kılıçla ister başka şekilde öldürsün kısas sadece silahla gerçekleşir.Burada önemli olan sonuçtur sonuçta öldürme olduğuna göre cezası silahla verilir.

        2.Kısasın suç fiilinin cinsi ile yapılması:İmam Malik ve Şafiye göre,katil suçu ne ile işlemişse kısas da aynı şekilde uygulanır. Kılıçsa kılıç,taşsa taş gibi.

         3.Kısasın yeni yöntemlerle yapılması:İslam hukukçularının kılıçla infazı çabuk ve az ızdırap vermesi açısından seçtikleri açıktır ama günümüzde daha pratik bir yöntemle gerçekleşmesinde İslam hukuku açısından bir sakınca yoktur.Ezher üniversitesindeki fetva kurulu bu yönde fetva vermiştir.

  35.KISASIN UYGULANMAMA SEBEPLERİ NELERDİR?

  35.1.Kısasın uygulanmasına engel bir durumun olması

        2.Engel bulunmadığı halde kısası düşürecek bir durumun olması.

   36.Kısasın uygulanmasını engelleyen genel durumlar nelerdir?

   36.1.Suç failinin akıl hastası ya da küçük olması

        2.Cinayetin hür irade ile işlenmemiş olması

        3.Mağdurun masum olmaması

        4.Velinin belli olmaması

        5.Cinayetin kastın aşılmış şekilde işlenmiş olması(bu şart öldürmenin dışındaki cinayetlerde Şafi ve Hanbeliler için geçerlidir)

        6.Failin asıl olması(Öldürme cinayetinde fürua karşı asıllara kısasın uygulanamayacağı konusunda ittifak vardır.)

        7.Cinayetin tesebbüben olması.(Bu şart Hanefiler için geçerlidir çünkü onlar fiilin tesebbüben değil doğrudan işlenmesini şart koşarlar.

        8.Dekliğin olmaması.(denklik aranan konular:İslam,hürriyet,cinsiyet,adet.)

        9.Cinayetin Darul Harbde gerçekleşmiş olması(Ağırlıklı görüşe göre suç İslam ülkesi dışında da işlenmiş olsa suç suçtur kısas uygulanması gerekiyorsa uygulanmalıdır.)

       10.Kısası uygulama imkanının olmaması(Kısasın ana ilkesi eşitliktir.Eşitliğin olmadığı durumlarda kısas uygulanmaz.)

      

    37.KISASI ENGELLEYEN ÖZEL DURUMLAR NELERDİR?

    37.Kısası engelleyen özel durumlar öldürmenin dışındaki cinayetlerle ilgilidir ki  bunlar kısasın eşitlik ve uygulanabilirlik vasıflarıdır.kısaca bunlar:Mahiyet,sıra,vasıf,fonksiyon itibariyle eşitliğin olmaması,cinayetin kısas uygulanamayacak yerde olması(örneğin kemik kısmında olması).

     38. KISASI DŞÜRECEK DURUMLAR NELERDİR?

     38.Kısası engellemekle düşürmeyi birbirinden ayırmak gerekir.Çünkü birincisinde kısasın şartlarından bir ya da bir kaçı bulunmamakta,ikincisinde  ise bütün şartlar bulunup engeller de olmadığı halde kısası düşüren bazı durumlar vardır.Buları şöyle sıralayabiliriz:Kısas mahallinin olmaması,af,anlaşma(sulh),veraset.

   

     39.KISAS MAHALLİNİN  OLMAMASI DURUMUNDA KISAS NASIL DÜŞER?

     39.Kısasın öldürmek ve öldürme dışındaki suçlarda söz konusu olduğunu belirtmiştik.Öldürme şeklindeki kısasta kısasın uygulanacağı yer caninin bizzat kendisidir .Katilin ölmesi ya da herhangi bir sebeple öldürülmesi kısasın uygulama yerinin yok olması demektir ki ,bu durumda kısas kendiliğinden düşer.Öldürmenin dışındaki cinayetlerde ise kısasın uygulanacağı yer caninin organlarıdır.Kısasın uygulanacağı organın yok olması durumunda kısas kendiliğinden düşer.Çünkü küçük suçların kısasında eşitlik ve tekabüliyet(karşılıklı olma) şartı vardır.Dolayısıyla kısas konusu organın yok olması du

rumunda başka organa kısas uygulanmaz.

   40.KATİLİN ÖLMESİ DURUMUNDA KISASIN DÜŞÜRÜLMESİYLE İLİGİLİ MEZHEP İMAMLARININ  GÖRÜŞLERİ NELERDİR?

     1.Malikilere göre:a) katil normal bir şekilde ölmüşse yada bir kişiyi kasten öldürdüğü için öldürülmüşse mirasçılara diyetin ödenmesi de gerekmez kısas imkanı ortadan kalkınca ceza tamamen düşer.

        b)Katil başkası tarafından zulmen öldürüldüyse onun kanı birinci maktulün velilerine verilir.Katilin velileri maktulun velilerini razı etmek zorundadır.Ondan sonra kendi maktullerinin katili hakkındaki karar kendilerine ait olur.Bunu yapmadıkları takdirde katilin katiline kısas uygulama veya onu affetme hakkı birinci maktulün yakınlarına aittir.

     2.Hanefilere göre:Her ne durumda olursa olsun katilin ölmesi durumunda kısas tamamen düşer diyet de gerekmez.

     3.Şafi ve Hanbelilere göre :Her ne şekilde olursa olsun katilin ölmesi ya da öldürülmesi durumunda veliler diyet talebinde bulunabilirler.Yani kısas düşünce diyet kendiliğinden devreye girer.

    41.ORGANIN YOK OLMASI DURUMUNDA MAĞDURA BEDEL ÖDENİP ÖDENMEYECEĞİ HAKKINDA MEZHEP ALİMLERİNİN GÖRÜŞÜ NEDİR?

      1.Hanefilere göre :Caninin kısasa konu olan organı meşru bir sebepten dolayı yok olmuşsa(hırsızlıkta uygulanan kısas gibi mesela)kısas düşer ancak mağdura mali bedel ödenir.Şayet caninin organı  tabi bir afetle ya da haksız yere yok olmuşsa hem kısas hem mali bedel düşer.

      2.İmam Şafi ve Ahmede göre:Mağdur kısas ya da bedelin birini seçme hakkına sahip olduğuna göre,canideki kısas mahalli her ne sebeple yok olursa olsun mağdura bedel ödenmesi şatır.

      3.İmam Malike göre:Her ne sebeple olursa olsun kısas mahalli yok olduğu takdirde,kısas düştüğü gibi mali bedel de düşer.

     42.CANİNİN AFFEDİLMESİYLE KISAS DÜŞERMİ?

     42.Kısas velilerinin tümü ya da bir kısmı tarafındans cani affedilirse kısasın uygulanması söz konusu olmaz.

     43.KISASIN DÜŞÜRÜLMESİNDE AFFIN ŞARTLARI NELERDİR?

     43.Affın geçerliliği için iki şart vardır.

          a)Affeden kişinin baliğ olması

          b)Affın bizzat kısas hakkına sahip olanlar tarafından yapılması

      44.AFLA İLGİLİ GENEL HÜKÜMLERDE AFFIN SONUCU NEDİR?

      44.Affın sonucu caninin   masum  olmasıdır.Bu sonuca göre veli,caninin affedilmesinden sonra onu öldürdüğü takdirde alimlerin ittifakıyla amden(kasten)katil sayılır ve kendisine kısas uygulanır.

 

     45.KATİL, VELİLERDEN  BİRİSİ TARAFINDAN AFFEDİLDİKTEN SONRA BAŞKA BİR VELİ TARAFINDAN ÖLDÜRÜLÜRSE NASIL BİR YOL İZLENİR?

     45.Öldüren velinin aftan haberi yoksa veya haberi olup da katili öldürmenin haram olduğunu bilmiyorsa İmam Ebu Hanife,Yusuf ve Muhammede göre kendisine kısas uygulanmaz.Çünkü her ne kadar kendi başına uygulama yetkisi yoksa da kısas onun hakkıdır ve kendisine mübah düşüncesiyle kısası gerçekleştirmiştir.İmam Şafi,Ahmed ve Züfere göre  velin aftan haberi olduğu takdirde katili öldürürse  kendisine kısas uygulanır.Çünkü katil,affedilince masumiyeti geri gelmiş ve katil olmadan önceki haline geri  dönmüştür.Dolayısıyla onu öldürmek kısası gerekmektedir.

      46.AMDEN(KASTEN)ÖLDÜRÜLMEK İSTENEN KİŞİ YARALANIP ÖLMEDEN ÖNCE KATİLİ AFFEDERSE NE OLUR?

      46.Amden  öldürülmek istenen biri ölmeden önce katili affettiği takdirde,Hanefi Şafi ve Hanbelilere göre katile kusas uygulanmaz ve maktulün velilerine diyet de ödenmez.Çünkü kısas maktulün hakkıdır,kendisi ise hakkından vazgeçmiştir.

      47.YARALANAN YA DA BİR  ORGANI KESİLEN KİŞİ,CANİYİ AFFETTSONRİKTEN A SİRAYET GERÇEKLEŞİRSE SONUÇ NE OLUR?

      47.Ebu Hanifeye göre af geçerlidir.İmam Şafi ve Ahmede göre,yaralının affetmesi sadece doğrudan meydana gelen yara ile ilgili olduğu takdirde,yaranın sıçradığı diğer organları kapsamaz,ancak caniye kısas da uygulanmaz;afta kullanılan ifade,meydana gelen -yara ve sonuçlarını-kapsayacak şekilde genel ise af geçerlidir.                                                                                                                                                                                   

     48. İSLAM  DİNİNİN  ANLAŞMAYLA İLGİLİ GÖRÜŞERİ NELERDİR?

     48.İslam dini anlaşmaya büyük önem vermiş ve ne şekilde olursa olsun,genelde anlaşmanın sonuçlarını geçerli saymıştır.Allah(c.c),insanın hür iradesine dayanan hüküm ve kararları,İslamın genel prensiplerine aykırı olmamak kaydıyla,bizzat kendisinin verdiği hükümler gibi geçerli saymış ve insanları anlaşmaya teşvik etmiştir.

     49.ANLAŞMA İLE İLGİLİ GENEL HÜKÜMLER NELERDİR?

     49.Konumuzla ilgili anlaşma,maktulün velileri ile katil tarafı arasında kısastan vazgeçme mukabilinde belli bir bedel üzerinde yapılan uzlaşmadır.

       1.Affetme yetkisine sahip olanlar,anlaşma yetkisine de sahiptirler.

       2.Velilerden birisi anlaşma yaptığı takdirde kısas düşer ve geri kalanlar hisselerine düşen diyeti alabilirler.

       3.Katil anlaşma ile masum hale gelir.Dolayısıyla anlaşmadan sonra ve velilerden birisi katili öldürdüğü takdirde,amden katil sayılır ve kendisine  kısas uygulanır .

       4.Anlaşma ölümden önce veya  sonra veli tarafından yapılabileceği gibi,mağdur tarafından da yapılabilir.

      5.Katil birden fazla kişi olup veli,katillerden bir kısmı ile anlaştığı takdirde diğer katil veya katillere kısas uygulanabilir.Nitekim afta da durum aynıdır.

     50.KISAS HAKKININ MİRAS KALMASI NE DEMEKTİR?

     50.Kısas hakkının, caniye uygulayamayacak birine veya caninin kendisine,kısmen veya tamamen miras kalması durumunda kısas düşer.Bu konuda kısasın düşmesi iki şekilde olur:

       1.Kısas hakkının,faile kısası uygulayamayacak birine kalması.Örneğin,kız veya erkek çocukları olan ebeveynden birinin diğerini öldürmesi durumunda kısas düşer.Çünkü kısas hakkına sahip olan kişi katilin çocuğudur ki,daha önce belirttiğimiz gibi fer(çocuk)aslına kısas uygulayamaz.Zira çocuğunu bile öldüren kişiye kısas uygulanmaz.

  2.Kısas hakkının failin kendisine ait olması:kısas hakkı kısmen ya da tamamen   caninin kendisine ait olması durumunda da kısas düşer.Örneğin sadece iki oğlu olan bir babayı,oğullarından biri öldürüp kısas uygulanmadan katilin kardeşi öldüğü takdirde  kısas yine düşer.Çünkü katil olan oğla,kısası uygulayacak kişi  kendi kardeşidir.O da öldüğü takdirde katile yani kendisine kısası uygulama hakkının tamamı,miras yoluyla bizzat kendisine geçer.Haliyle kendi, kendisine kısas uygulayamaz doğal olarak kısas düşer.

 (BÜTÜN ARKADAŞLARIMA BAŞARILAR DİLİYORUM)

                                                                                               KÜBRA YURTOĞLU