İSLAM HUKUKU 8. ÜNİTE SORU CEVAP ÇALIŞMASI

İSLAM HUKUKU 8. ÜNİTE SORU CEVAP ÇALIŞMASI

1)İslam hukukunun duraklama döneminde(4.dönem) Abbasi halifelerinin otoritesinin zayıflamasındaki sebepler nelerdir?

1)İslam dünyasının sınırlarının genişlemesi ve 1095li yıllarda başlayan Haçlı Seferleri iki ana etkendir.

2)HALİFELERİN Kaim bi-emrillah,Nasır li-dinillah  GİBİ LAKAPLAR  KULLANMALARININ SEBEBİ NEDİR?

2)Siyasi otoritelerinin zayıflamasıyla halifeler  bu durumu kabullenemeyerek kendilerinde olmayan gücü varmış gibi bu lakaplarla kendilerine izafe etmişlerdir.

3)4.DÖNEMİN FIKHİ ÖZELLİKLERİNİ NASIL AÇIKLAYABİLİRİZ?

3)Bu dönemde siyasi istikrarsızlık,sosyal istikrarsızlığı buda beraberinde hukuki istikrarsızlığı getirmiştir.Halk çareyi bir mezhebe bağlı kalarak  kendini muhafaza etmekte bulmuştur.Bu dönemde kurumsal yapı olarak mezheplerin çok daha kökleştiğini ve adeta bir mezhebe bağlı kalmanın bir Müslüman için olmazsa olmaz noktasına geldiğini görmekteyiz.

4)MÜNAZARA VE MÜNAKAŞA TARZINDA ESERLER  HANGİ İSİM ALTINDA TOPLANMIŞTIR VE YAZILIŞ AMACI NEDİR?

4)İlm-u Adabilbahs ve İlm-u Cedel tarzında yazılan eserlerdir.Bunlar gerçeği aramaktan çok mezhep propagandası yapmak ve idarecilerin övgüsünü kazanmak için yazılmıştır.

5)DURAKLAMA DÖNEMİNDE İÇTİHAT KAPISI NİÇİN KAPANMIŞTIR?

5)Bu dönemde ortaya çıkan taklit ruhu ve zihniyetinin doğal sonucu olarak mezhep taassubu ortaya çıkmıştır.Mezhepler arasında ciddi çatışmalar olmuştur.İçtihat faaliyeti,mevcut yerleşik yapıya karşı çıkmak olarak değerlendirilmiş,mezhep içinde kabul görmüş görüşün dışında içtihatta bulunmak kınanmaya sebep olmuştur.Bu şekilde müstakil içtihat kapısı kapanmış buna da SEDDU BABİL –İÇTİHAT denmiştir.

6)4.DÖNEME DAMGASINI VURAN ALİMLER KİMLERDİR?

6)İçtihat hareketlerinin durakladığı bir dönem olmakla birlikte mezheplerin kurumsal bir yapı olarak usul ve esaslarıyla oturduğu bir dönem olması sebebiyle mezhep literatürü gelişmiştir.Bu dönemin önemli fakihleri ise Kerhi,Dedusi,Cessas,Pezdevi,Serahsi,Cüveyni,Gazali olmuştur.

7)İSLAM HUKUKUNDA 5.DÖNEMİN ÖZELLİKLERİ NELERDİR?

7)İslam hukukunun gerilme dönemi olarak anılır.Moğol istilasından Mecelleye kadar süren dönemdir.İslam hukukunun gerileme dönemi  olarak ele aldığımız bu dönem iki evreye ayrılır;ilk evre gerçekten İslam dünyası için bir kaos dönemidir.Ancak 1500 lü yıllarda dünya siyaset sahnesinde etkin bir güç olarak ortaya çıkan Osmanlı Devleti ile İslam’ın bayraktarlığı İmparatorluk seviyesinde temsil edilmiş kaos yerine bir durulma yaşanmıştır.

8) 5.DÖNEMİN FIKHİ ÖZELLİKLERİ NELERDİR?

8)Bu dönemin ilk evresinde taklit ruhu ve zihniyeti tam anlamıyla egemen olmuş müstakil içtihat hareketi durmuştur.İkinci evresinde ise Osmanlı Devletinin Hanefi mezhebini terviç etmesiyle rahatlama olmuştur.İslam coğrafyasında birçok alim ortaya çıkmış ve çok değerli eserler vermişlerdir.

9)6.DÖNEMİN ÖZELLİKLERİ NELERDİR?

9)İslam hukukunun uyanış dönemidir.Mecelleden günümüze kadar süren kısmıdır.Bu dönemin uyanış çağı olarak anılmasının sebebi,hakim konumda olan batı medeniyetine karşı İslam medeniyetinin de birtakım çalışmalar yapmasıdır.Bu dönemde fıkıh çalışmalarının merkezini içtihat düşüncelerinin yeniden canlandırılması oluşturmuştur.

10)6.DÖNEMİN FIKHİ ÖZELLİKLERİ NELERDİR?

10)Cemaleddin Efgani,Reşit Rıza,Şibli Numan,İzmirli İsmail Hakkı ve Mehmet Akif gibi dönemin önde gelen mütefekkirlerinde temel düşünce ;İslam Medeniyetinin dirilişinin fıkha eski günlerdeki önemini kazandırmaktan geçtiği bunun için de içtihat müessesinin tekrar işler hale getirilmesi şeklindedir.

11)BATI HUKUKUNDAN ESİNLENEREK YAPILAN ÇALIŞMALAR NELERDİR?

     1)Ceza hukuku alanında yapılan çalışmalar.

     2)Ticaret hukuku alanında yapılan çalışmalar.

     3)Muhakeme usulü alanında yapılan çalışmalar.

12CEZA HUKUKU ALANINDA YAPILAN ÇALIŞMALAR NELERDİR?

12)1)3 Mayıs 1840 tarihli Ceza Kanunu(bu kanun Osmanlı devletinde tüm vatandaşları ayrıcalıksız olarak kapsamına alan ilk kanundur.)

     2)1851 yılında 1840 tarihli Ceza Kanunu yerine yeni bir ceza kanunu gelmiştir(Kanuni Cedid).bu kanunun özelliği ise adam öldürme suçlarında maktulün velilerinin kısası gerektiren durumlarda suçluyu affetmesinin,devletçe bağlayıcı olmaması  ilkesini getirmesidir.

     3)3 Şubat 1855’ te  çıkarılan Rüşvetle Mücadele Nizamnamesi

     4)1858 tarihli Ceza Kanunnamesi(bu yasa ile zina eden kadının recm edilmesi,sarhoşların kırbaçlanması,hırsızların elinin kesilmesi gibi cezalar yasaklanmıştır)

13)TANZİMAT DÖNEMİNDE ÖZEL HUKUK ALANINDA ÇIKARILAN İLK KANUN NEDİR?

13)Kanunname-i Ticarettir.Bu kanunun ticaret hukukuna ilişkin 1. ve 3. kitapları 1850 yılında,İflasa ilişkin hükümleri ihtiva eden 2. kitabı ise İflas kanunnamesiyle 1855’ te yayınlanmıştır.

14)FRANSIZ TİCARET KANUNU KİM TARAFINDAN TERCÜME EDİLMİŞTİR?

14)Kanunname-i Ticaret adıyla Çamiç Ohannes Efendi tarafından tercüme edilmiştir.

15)OSMANLIDA ŞERİ YARGILAMA USULÜNDEN AYRILAN İLK YASAL DÜZENLEME NEDİR?

15)Usul-u Muhakeme-i Ticaret Nizamnamesi

16)YASAK OLAN FAİZ İLK DEFA HANGİ KANUNLA TİCARİ ALANDA SERBESTLİK KAZANMIŞTIR?

16)1850 Tarihli Ticaret Kanunu

17)TİCARET KANUNMAMESİNİN GENEL ÖZELİKLERİ NELERDİR?

17)Osmanlı Devletinin fikri,siyasi ve ekonomik liberalleşme ve “laikleşmesi” yolunda atılmış önemli bir adımdır.Bu kanunnameyle batı mevzuatına uygun şirket kurulmasına kapı aralanmış,faiz kabul edilmiş,ticari davalarda din ve mezhep ayrımı kaldırılmış,ticari davaların görülmesi için ticaret mahkemelerinin kurulması esası getirilmiştir.

18)TİCARET KANUNUYLA İLGİLİ DÜZENLEMELER HANGİ KANUNLA TAMAMLANMIŞTIR?

18)1863 Yılında Ticaret-i Bahriye Kanunnamesi yürürlüğe girmiş ve ticaret kanunuyla ilgili düzenlemeler tamamlanmıştır.

19)KANUNLAŞTIRMA FAALİYETLERİ BÜNYESİNDE YAPILAN ÖZGÜN ÇALIŞMALAR NELERDİR?

19)1)Metn-i Metin

     2)Arazi Kanunnamesi

     3)Mecelle-i Ahkam-ı Adliye

     4)Kitabu’n-Nafakat

     5)İrade-i Seniyye

     6)Hukuk-i Aile Kararnamesi

20)OSMANLI DEVLETİNDE MEDENİ KANUN ALANINDA YAPILAN İLK ÇALIŞMA  NEDİR?

20)Metn-i Metin’dir.

21)MECELLE’NİN GENEL ÖZELLİKLERİ NELERDİR?

21)Mecelle Osmanlı Devletinde 1868-1876 yılları arasında hazırlanan borçlar hukukuyla ilgili bir kanun çalışmasıdır.Mecelle ile birlikte ilk defa fıkhi hükümler modern bir kanun formunda hazırlanmıştır ve devrim niteliği taşımaktadır. Mecelle günün ihtiyaç ve şartları doğrultusunda öncelikle borçlar,kısmen eşya ve yargılama hukukuyla ilgili hükümler getirmiştir.İslam dünyasının hukuki meselelerini kendi iç dinamiklerinden yola çıkarak çözmeye çalışmıştır.Son derece orijinal bir çalışmadır.Mısır ve Arap  yarımadası dışında bütün Osmanlı mahkemelerinde uzun süre yürürlükte kalmıştır.4 Ekim 1926 yılında kabul edilen medeni kanunla mülga hale gelmiştir.(yürürlükten kaldırılmıştır.)

22)KİTABU’N-NAFAKAT’IN ÖZELLİKLERİ NELERDİR?

22)1914-1916 Yıllarında nafaka konusunun derli toplu bir şekilde ele alındığı ve maddeler halinde yayınlandığı bir eserdir.Dönemin şartlarından dolayı kanunlaşıp yürürlüğe konulmamıştır.

23)İRADE-İ SENİYYE’NİN GENEL ÖZELLİKLERİ NELERDİR?

23)Bu kanunda, çeşitli sebeplerle Osmanlı ülkesine gelip Müslüman hanımlarla evlilik yapıp daha sonra ülkesine dönen ve kendisinden haber alınamayan kişi ve evlendiği Müslüman hanımla ilgili hükümler yer almıştır.Bu kanunun en önemli özelliği, yaşanan bu sorunla ilgili Hanefi mezhebinin görüşü yerine Hanbeli mezhebinin görüşünün benimsenmesidir.Bu da tek bir mezhebe bağlı kalınmayıp çerçevenin genişletildiğini gösterir ve bu tarz bir uygulama Osmanlı Hukuku için bir ilk olmuştur.

24)AİLE HUKUKU ALANINDA YAPILAN İLK ÇALIŞMA NEDİR?

24)25 Ekim 1917 tarihli Hukuk-i Aile Kararnamesi’dir.Osmanlı’nın son döneminde yapılan ve yerli olarak kabul edebileceğimiz kanun çalışmalarının son halkasıdır.

25)AİLE HUKUKU KARARNAMESİ’NİN GENEL ÖZELLİKLERİ NELERDİR?

25)H.A.K iki kitaptan meydana gelmiştir.Eklektik bir yöntemle dört mezhepten yararlanılarak hazırlanmıştır.Bu yönüyle 1950’li yıllardan sonra Müslüman ülkelerde yapılan kanun çalışmalarına örnek olmuştur.Aile hukukuyla ilgili ilk kanun düzenlemesidir.Tek eşlilik benimsenmiş çok eşliliğe bazı sınırlandırmalar getirilmiştir.Evlenme ve boşanma devlet kontrolüne alınmıştır.Bu gibi özellikleriyle orijinal bir çalışmadır.19 Haziran 1919 da yürürlükten kaldırılmıştır.

                                                                                                             KÜBRA YURTOĞLU