ÖRNEKLERİYLE ARAPÇADA SÜLASİ MÜCERRED FİİLLERİN ALTI BABI
نظام الدّين إبراهيم أوغلو
محاضر في جامعة هيتيت بتركيا
1ـ البابُ الأوّل : Birinci bab نَصَـرَ ـ يَنْصُـرُ : فتحُ ضَمٍّ. الأمثلة Örnekler.
(كتَب ـُYazdı / خرَج ـ ُ Çıktı/ نطَق ـُ Konuştu/ حصَد ـُBiçti / قعَد ـُOturdu / سكَن ـُOturdu, yaşadı / صدَق ـُDoğru söyledi / نظَر ـُBaktı / أكَل ـُYedi / أخَذ ـُAldı / أمَر ـُEmretti / أمَل ـُUmutlu oldu / مرَّ ـُGeçti, uğradı / عدَّ ـُ Saydı / شدَّ ـُSıkı bağladı / قصَّ ـُAnlattı / شكَّ ـُŞüphe etti / شدَا ـُŞarkı söyledi /فكَّ ـُ Çözdü / قَال ـُDedi / صَاغ ـُ Biçimlendirdi / طَاع ـُ İtaat etti / مات ـُ Öldü / صَان ـُKorudu / صَام ـُOruç tuttu / كَان ـOldu, var / طَال ـُUzadı / نمَا ـُBüyüdü / زال ـُKayıp oldu, bitti / سهَا ـُUnuttu / صفَا ـُSaflaştı / دعَا ـُÇağırdı, dua etti / سمَا ـُYükseldi / عدَا ـُKoştu / خلَا ـُBoş oldu,bulunmadı / رجَا ـُUmdu, istedi, rica etti / عفَا ـُSildi, silindi, bağışladı / شقَىZahmet çekti / دنَا ـُYaklaştı / علاَ ـُ Yükseldi / شكَر ـُŞükretti / طلَب ـُİstedi / سجَد ـُSecde etti / لفَّ ـُSardı / شقَّ ـُYardı / فَات ـُGeçti / رَاق ـُ Arı veya saf oldu, / سَاق ـُSürdü, güttü / مدَّUzattı / ذَابEridi / مَاعEridi, aktı / فشَا ـُYaydı / رسَا ـُ Gemi demirledi / غدَا ـُSabah vakti gitti / قام ـُKalktı, dikildi / عَاد ـُDöndü / قتَل ـُÖldürdü / ضرَّ ـُZararlı oldu / حسَد ـُKıskandı / آب ـُGeri döndü / قاد ـُLider oldu , sürdü / لاَمَ ـُ Azarladı / هنأ ـُ Yararlı oldu / رأس ـُBaşkan oldu / شكَا ـُŞikayetçi oldu / رَكضَ ـُ Koştu).
2ـ البابُ الثّاني : İkinci baba ضَـرَبَ ـ يَضـرِبُ : فَتحُ كَسرٍ.الأمثلة Örnekler.
(شكَا ـِŞikayetçi oldu / كسَر ـِKırdı / صَاح ـِBağırdı / وقَف ـِDurdu / نزَل ـِİndi / جلَس ـِOturdu / حمَل ـِTaşıdı / وعَد ـِSöz verdi / وصَف ـِNiteledi, övdü / وجَد ـِBuldu ـِ كشَف ـِAçtı kaldırdı / وجَب ـِZorunlu oldu / كفَى ـِKafi geldi / جرَى ـِKoştu / شفَى ـِŞifa buldu / ورَى ـِAteş tutuştu / مشَى ـِYürüdü / حكَى ـِAnlattı / فدَى ـِFeda etti / لوَى ـِBüktü / هوَى ـِArzu etti / شوَى ـِKızarttı / روَى ـِSuladı / نوَى ـِNiyet etti / طوَى ـِKatladı / ولَى ـِYakın oldu, sorumlu oldu / مَال ـِMeyil etti / وثَب ـِSıçradı / سَال ـِAktı / سَار ـِYürüdü / صَار ـِOldu / عَاشYaşadı / طَار ـِUçtu / صَاد ـِAvladı / زَان ـِSüsledi / ضَاق ـِSıkıldı / ورَد ـِGeldi / بَاع ـِSattı / فرَّ ـِKaçtı / رنَّ ـِÇınladı, zil çaldı / أسَر ـِEsir etti / لاَنَ ـِYumuşadı / قرَّ ـِSoğuk oldu / وكَل ـِBıraktı, devretti / طَاب ـِİyileşti / دَان ـِSuçladı / طَاح ـِHelak oldu / وشى ـِSırrı ifşa etti / عنَى ـِİlgilendirdi / وعى ـِİdrak etti / أوَى ـِSığındı / عوَى ـِUludu / رمَى ـِAttı / وقَى ـِSakındı, korudu ، وفَى ـِHakkını tam vermek / أتَى ـِGeldi / ضلَّ ـِ Saptı, yolu kayıp etti ، عرفBildi ، ولدDoğurdu ، جاءGeldi ، وصلUlaştı ، نظمDüzenledi / عرَض ـِSergiledi, göründü / كوَى ـِÜtüledi / ظفَر ـِYendi, kazandı / وهَم ـِYanıldı / قصَد ـِOna gitti / وعَظ ـِÖğüt (Vaaz) verdi / وصَل ـِUlaştı / يَسر ـِKolaylaştı / ذاع ـِ Yaydı / ملَّ ـِUsandı / خفَّ ـِ Hafif oldu/ قضَى ـِBitirdi, tamamladı / كذَب ـِ Yalan söyledi).
3ـ الباب الثّالث : Üçüncü babفَـتَحَ ـ يَفْـتَحُ : فَتحتان. الأمثلةÖrnekler.
(رأَس ـَBaşkanı oldu / ظهَر ـَOrtaya çıktı / جمَع ـَTopladı / ذهَب / ـَGitti / نهَض ـَKalktı / قطَع ـَKesti / سعَى ـَKoştu / رعَى ـَGözetti, otlattı / رأَى ـَGördü / لمَع ـَParladı / سأَل ـَSordu / قرَأ ـَOkudu / نشَأ ـَYaşadı,Yetişti, başladı / لجَأ ـَSığındı / ملأَ ـَDoldurdu / خبَأ ـَGizledi / نبَأ ـَHaber verdi / ودَع ـَVeda etti / وقَع ـَDüştü / وهَب ـَHibe etti / بدَأ ـَBaşladı / هنَأ ـَ Yararlı oldu / دأَب ـَAlıştı / لأَم ـَSardı, onardı / برَأ ـَYarattı / هزَأ ـَAlay etti / مسَّ ـَDokundu / طرَأ ـَBeklenmeden ortaya çıktı / أبَى ـَRet etti / نأَى ـَUzaklaştı / وضَع ـَKoydu / مسَح ـَSildi / ثأَر ـَİntikam aldı / رأَب ـَ Düzelttidoğrulattı / ظلَّ ـَSaptı / زأَر ـَKükredi / ينَع ـَOlgunlaştı / يفَع ـَErgenlik çağına ulaştı / شَاء ـَ İstedi / لذَّ ـَLezzetli oldu).
4ـ البابُ الرّابع : Dördüncü babفَـرِحَ ـ يَفْـرَحُ : كَرُ فَتحٍ. الأمثلةÖrnekler.
(علِم ـَBildi / لعِب ـَOynadı / مرِض ـَHasta oldu / شرِب ـَİçti / ضحِك ـَGüldü / فهِم ـَAnladı / رضِي ـَRazı oldu / نَام ـَUyudu / شبِع ـَDoydu / عطِش ـَSusadı / خشِي ـَÇekindi, korktu / نسِي ـَUnuttu / شقِي ـَMutsuz oldu / وهِم ـَYanıldı / نَال ـَElde etti, kazandı / هَاب ـَKorkuttu / خاف ـَKoruktu / أذِن ـَİzin verdi / أمِن ـَEmin oldu / أنِس ـَAlıştı, sevindi / حيِى ـَYaşadı / يئِس ـَUmudunu kesti / يقِن ـَBildi, kani oldu / يقِظ ـَUyanıl oldu, uyandı / سمِع ـَDuydu / لبِس ـَGidi / سئِم ـَBıktı / أثِر ـَNakletti / أسِف ـَÜzüldü / أثِم ـَGünah kâr oldu / كئِب ـَÜzüldü / حَار ـَŞaşırdı ، خَال ـَZan etti / طرِى ـَTaze, yumuşak oldu / نقِي ـَSaf oldu / طفِيء ـَSöndü / هنِيء ـَSevindi / صدِء ـَ (صدَأ ـَ 3)Paslandı / رقِي ـَYükseldi / خَطِىء ـَHata yaptı / لقِي ـَBuluştu, elde etti / وجِع ـَAcı duydu / حظِي ـَKazandı / ركِب ـَBindi / حزِن ـَÜzüldü / ألِف ـَAlıştı / هاب ـَKorkmak korkutmak / عوِر ـَTek gözlü oldu ).
5ـ البابُ الخامسُ : Beşinci babكَـرُمَ ـ يَكـرُمُ : الأمثلة ضَمُّ ضَمٍّ. Örnekler.
(حسُن ـُİyileşti / بخُل ـُCimrileşti / جمُد ـُDondu / صرُح ـُSaf oldu, açık konuştu / سهُل ـُKolay oldu, düz oldu / نظُف ـُTemiz oldu / كثُر ـُÇok oldu / أدُب ـُTerbiyeli oldu / أصُل ـُAsil oldu / جرُؤ ـُCesaret etti / بَطُىء ـُYavaşladı / جبُن ـُKorkak oldu / قبُح ـُÇirkin oldu / لؤُم ـُKötülük, cimrilik yaptı / حلُو ـُTatlı oldu / وسُم ـُYüzü güzel oldu / وضُؤَ ـُTemiz oldu / يسُر ـُKolay oldu / يمُن ـُ Kısmetli oldu / يتُم ـُ Yetim kaldı).
6ـ البابُ السّادِسُ : Altıncı bab حَسـِبَ ـ يَحسـِبُ : الأمثلة كَسرتان. Örnekler.
(ورِث ـِMirasçı oldu / ومِق ـِYanında oldu, şefkat duydu / ولِي ـِAtandı, Sorumlu oldu / وثِق ـِGüvendi / غضِب ـِKızdı / نعِم ـِNimet içinde oldu / يقِن ـِBildi / ورِم ـِŞişti / يبِس ـِKurudu / يئِس ـِ Umudunu kesti / ورِع ـِMuttaki oldu ، وفِق ـِBaşarılı oldu / يقِظ ـِUyanık oldu ).
الأفعال التي تجوز فيها أكثر من باب:
أكثرها لاتختلف مع اِختلاف الباب ولكن قسم منهاتختلف معناها عند تغيير الباب.
Fiillerin bir kısmi birkaç babada kullanılıyor: Babaların değişmesi genellikle anlamı değişmez, ancak bir kısım fiillerin anlamını değişebilir.
قد تُستعمل مع بعض الأفعال عدة أبواب:
Bazı fiiller bir kaç bablar da kullanılabilir:
(غفر 1، 2 / مات 1,4 / زار 1، 4 / فاق 1، 4 / دام 1 ، 4 / زال 1، 4 / غزا 1 ، 3 / مدَّ 1 ، 2 ، 3 / كاد 1 ، 4 / طاع 1 ، 4 / جاع 1 ، 3 / قضى 2 ، 3 / عصى 2 ، 3 / عزَّ 2 ، 5 / يتَم 2 ، 3 / ينع 2 ، 3 / طغي 3 ، 4 / فني 3 ، 4 / رقي 3 ، 4 / ودَّ ، 3 ، 4 / عضَّ 1 ، 3 ، 4 / زأر 2 ، 3 ، 4 / رأف 3 ، 4 / أفل 3 ، 4 ، 6 / يسر 2 ، 4 ، 5 / يمن 3 ، 4 ، 5 / يبس 4 ، 6 / يئس 4 ، 6 / نثر 1 ، 2 / نما 3، 4 / رمى 3 ، 2 / وقر 2 ، 4 / رجع 2، 3 / كفر 1 ، 2 / هنيء (هنأ) 2 ، 3 ، 4 ، 5 / مريء 3 ، 4 ،5
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder